Tweet
Dzięki uprzejmości moich Kolegów Zbyszka Aleksego i Grześka Borowskiego - pracowników Muzeum Regionalnego w Środzie Ślaskiej przedstawiam fragmenty ich artykułu dotyczących badań tegoż browaru. Wybrałem wyłącznie informacje historyczne - istotne dla tego działu forum, a pominałem mniej istotny aspekt archeologiczny. Pełna wersja ukaże się w tegorocznych Śląskich Sprawozdaniach Archeologicznych.
Relikty nowożytnego browaru w Środzie Śląskiej przy ul. Ogrody Zamkowe nr 1 i 1a zostały odkryte podczas ratowniczych badań wykopaliskowych, związanych z koniecznością ułożenia kanalizacji odwadniającej z tzw. bunkra (budowli zlokalizowanej pod ziemią między budynkami nr 1 i 1a oraz częściowo pod budynkiem nr 1), w którym do wys. ok. 1 m zbierała się woda. Badania archeologiczno-architektoniczne oraz historyczne przeprowadziło Muzeum Regionalne w Środzie Śląskiej (...)
W 1. poł. XIX w. ulica ta nie była jeszcze zabudowana, co widać na planie z 1811 r. Prawdopodobnie dopiero w 2. poł. XIX w., w końcu lat 60., wybudowano po wschodniej jej stronie w zasypanej części fosy, naprzeciw dzisiejszej Szkoły Rolniczej - a wtedy Katolickiej Szkoły Podstawowej - Fabrykę Papierosów Carla Friedricha Keila, uwidocznioną na planie z 1899 r. Teren fabryki obejmował zatem dzisiejszy budynek położony przy ul. Ogrody Zamkowe 2 oraz plac na północ od budynku (dzisiejsze boisko). Kolejny budynek tej fabryki stał równolegle do wspomnianego kilkadziesiąt metrów dalej w kierunku północnym. Działka, na której prowadzono badania archeologiczne została dowodnie zabudowana dopiero po 1871 r. Wtedy to mistrz piwowarski Ernst Ferdinand Pavel kupił od miasta browar miejski przy ul. Kilińskiego, rozbudował go, natomiast na ówczesnej ulicy Ogrodowej zbudował duże piwnice oraz urządził wyszynk (Frommer 1959, s. 36; Keil 1930, s. 13, 46). W tym samym roku kupił grunty przy ul. Wrocławskiej, gdzie wybudował nową słodownię (dzisiejsza fabryka INCO). W 1872 r. browar Ernsta F. Pavla oraz wszystkie należące do niego zakłady - w tym i przy ul. Ogrodowej - przejęli jego synowie: Paul Ernst Ludwig Pavel (1848-1914) oraz jego brat Gustav Adolph Otto Pavel (1849-1910), którzy rozbudowali rodzinny browar - słodownię przy ul. Wrocławskiej oraz piwnicę i wyszynk przy ul. Ogrodowej (Frommer 1959, s. 36; Keil 1930, s. 14-15). W latach 1872-1901 piwnice i wyszynk przy ul. Ogrodowej 1 z pewnością rozbudowano do rozmiarów browaru, który został uwzględniony najprawdopodobniej już na planie z 1902 r. Dowodnie widać go na widokówce z ok. 1907 roku, która przedstawia duży komin i zawiera określenie znajdującego się tam zakładu jako Browar Miejski II - Stadtbrauerei II (po prawej stronie widoczny jest jeden z budynków Fabryki Papierosów F. C. Keila).
(1/2)
Relikty nowożytnego browaru w Środzie Śląskiej przy ul. Ogrody Zamkowe nr 1 i 1a zostały odkryte podczas ratowniczych badań wykopaliskowych, związanych z koniecznością ułożenia kanalizacji odwadniającej z tzw. bunkra (budowli zlokalizowanej pod ziemią między budynkami nr 1 i 1a oraz częściowo pod budynkiem nr 1), w którym do wys. ok. 1 m zbierała się woda. Badania archeologiczno-architektoniczne oraz historyczne przeprowadziło Muzeum Regionalne w Środzie Śląskiej (...)
W 1. poł. XIX w. ulica ta nie była jeszcze zabudowana, co widać na planie z 1811 r. Prawdopodobnie dopiero w 2. poł. XIX w., w końcu lat 60., wybudowano po wschodniej jej stronie w zasypanej części fosy, naprzeciw dzisiejszej Szkoły Rolniczej - a wtedy Katolickiej Szkoły Podstawowej - Fabrykę Papierosów Carla Friedricha Keila, uwidocznioną na planie z 1899 r. Teren fabryki obejmował zatem dzisiejszy budynek położony przy ul. Ogrody Zamkowe 2 oraz plac na północ od budynku (dzisiejsze boisko). Kolejny budynek tej fabryki stał równolegle do wspomnianego kilkadziesiąt metrów dalej w kierunku północnym. Działka, na której prowadzono badania archeologiczne została dowodnie zabudowana dopiero po 1871 r. Wtedy to mistrz piwowarski Ernst Ferdinand Pavel kupił od miasta browar miejski przy ul. Kilińskiego, rozbudował go, natomiast na ówczesnej ulicy Ogrodowej zbudował duże piwnice oraz urządził wyszynk (Frommer 1959, s. 36; Keil 1930, s. 13, 46). W tym samym roku kupił grunty przy ul. Wrocławskiej, gdzie wybudował nową słodownię (dzisiejsza fabryka INCO). W 1872 r. browar Ernsta F. Pavla oraz wszystkie należące do niego zakłady - w tym i przy ul. Ogrodowej - przejęli jego synowie: Paul Ernst Ludwig Pavel (1848-1914) oraz jego brat Gustav Adolph Otto Pavel (1849-1910), którzy rozbudowali rodzinny browar - słodownię przy ul. Wrocławskiej oraz piwnicę i wyszynk przy ul. Ogrodowej (Frommer 1959, s. 36; Keil 1930, s. 14-15). W latach 1872-1901 piwnice i wyszynk przy ul. Ogrodowej 1 z pewnością rozbudowano do rozmiarów browaru, który został uwzględniony najprawdopodobniej już na planie z 1902 r. Dowodnie widać go na widokówce z ok. 1907 roku, która przedstawia duży komin i zawiera określenie znajdującego się tam zakładu jako Browar Miejski II - Stadtbrauerei II (po prawej stronie widoczny jest jeden z budynków Fabryki Papierosów F. C. Keila).
(1/2)
Comment