Chłodzenie

[ART]

Piąty temat, tym razem dot. chłodzenia, został przygotowany oczywiście przez naszego Crizza i jest już gotowy do przedyskutowania. Bardzo proszę w ciągu nadchodzących kilku dni o zamieszczanie W TYM TEMACIE swoich komentarzy dot. poniższego tekstu. Zostaną one wzięte pod uwagę podczas przygotowania ostateczniej wersji opracowania które trafi do działu BA.

--------------------------
Wyposażenie > Sprzęt > Chłodzenie > Sprzęt chłodzący
--------------------------

Przed zadaniem brzeczki drożdżami konieczne jest schłodzenie jej do temperatury ok. 30 stopni Celsjusza. Należy zrobić to możliwie szybko, aby unikać ryzyka zainfekowania brzeczki. Istnieje również inne ryzyko: w gorącej brzeczce tworzy się siarczek dimetylu, odpowiedzialny za niepożądany w piwie bukiet gotowanych warzyw.

Brzeczka chłodzi przede wszystkim dzięki rozcieńczeniu jej wodą do pożądanego stężenia. Nie jest to jednak wystarczające. Najpopularniejszym sposobem jest wystawienie kotła (fermentora) z brzeczką na działanie niskiej temperatury, np.:

• do wanny wypełnionej zimną wodą; dobrze jest zapewnić obieg wody w wannie tak, aby woda ogrzewana przez brzeczkę była wymieniana przez prąd zimnej wody,
• na dwór – oczywiście tylko wtedy, gdy temperatura na zewnątrz jest niższa niż temperatura bieżącej wody; należy przy tym pamiętać, że brzeczka szybciej stygnie parując, jednak odkrycie pojemnika na dworze naraża ją na zanieczyszczenie i możliwe zakażenie.

Aby szybko chłodzić brzeczkę bez ryzyka zakażenia, polecane jest używanie chłodnicy zanurzeniowej. Taką chłodnicę można skonstruować samemu. Potrzebne będzie:

• kilka metrów miedzianej rurki Ø10 - Ø12 o cienkich ściankach – długość jest zależna od wielkości kotła/fermentora, w którym będzie chłodzona brzeczka (6 - 10 m),
• kilka metrów węża gumowego o średnicy zbliżonej do średnicy rurki (2 - 3 m),
• 2 złączki (np. metalowe opaski zaciskowe) – do połączenia rurki i węża
• 1 nasadkę na kran z przyłączeniem do węża (np. tzw. szybkozłączka do węża ogrodniczego z gumowym kołnierzem i metalową opaską zaciskową)

Rurkę należy nawinąć na garnek lub inny walec (o średnicy mniejszej niż średnica kotła/fermentora o ok. 20 cm), tworząc helisę (spiralę) o gęstych zwojach. Jeżeli w trakcie nawijania rurka będzie się spłaszczać uniemożliwiając późniejszy przepływ wody lub wręcz łamać, należy wypełnić ją piaskiem. W dolnej i górnej części helisy trzeba pozostawić tyle prostej rurki, aby móc wyprowadzić oba końce poza fermentor. Do końców rurki należy szczelnie zamocować 2 kawałki gumowego węża. Jeden wąż dodatkowo należy zaopatrzyć z nasadkę umożliwiającą przyłączenie go do kranu.

Zasada działania chłodnicy jest prosta: zimna woda z kranu obiega helisę zanurzoną w gorącej brzeczce i wydostaje się gorąca jej drugim końcem. Strumień wody nie powinien być zbyt silny, aby brzeczką "zdążyła" oddać ciepło zimnej wodzie. Wypływającą z chłodnicy ciepłą wodę można użyć do mycia kotła warzelnego i akcesoriów. Po użyciu wystarczy chłodnicę opłukać chłodnicę; jej dezynfekcja przed użyciem nie jest niezbędna – wystarczy pogotować ją przez kilkanaście minut w brzeczce.

--------------------------
Opracowano m.in. na podstawie prowadzonych dyskusji na Forum Browar.biz z udziałem takich Forumowiczów jak:
Piwowar, Czes, oryks, Rolek
--------------------------

[mapajak]

Należy zrezygnować ze sposobu chłodzenia brzeczki przez wysawienie na dwór - próbowałem tego sposobu. Nawet jak na dworze jest mróz, duży gar z brzeczką stygnie wolno, zdecydowanie za wolno, dużo wolniej niż wstawiony do zimnej wody w wannie. Nie jestem fizykiem, ale to chyba ma związek z przewodnictwem cieplnym, woda dużo szybciej odbiera ciepło niż powietrze.

[Rolek]

Odp: Chłodzenie

Innym typem chłodnicy, trudniejszym w konstrukcji, jest tzw. chłodnica przeciwbieżna (ang. counterflow).
Składa się również z rurki miedzianej, lecz wsuniętej w drugą rurkę (np. wąż ogrodniczy) o większej średnicy, stanowiącej coś w rodzaju ekranowania. Odpowiednie końcówki (foto postaram się wrzucić) i kilka metrów gumowego węża. Gorącą brzeczkę wpuszczamy w miedzianą rurkę, zaś z drugiego końca, w wąż wpuszczamy zimną wodę. I gotowe.
Rozwiązanie, trudniejsze w realizacji od tradycyjnej chłodnicy, wymaga jednak do skutecznego działania kilku zabiegów pomocniczych:
- brzeczka sama z siebie do rurki nie wpłynie, więc należy zastosować albo pompę (magnetyczna - koszmarna cena), albo metodę grawitacyjną. Tu jednak widzę zasadniczy problem z zasysaniem - jak zaciągnąc prawie wrzącą ciecz przez kilka metrów rury? Po takim zabiegu płuca można oddać do regeneracji. Chyba, że nasza kadź warzelna ma nad dnem zawór spustowy - trzeba by jednak postawić ją wyżej, z zapasem miejsca na całe ustrojstwo.
- utrzymanie w czystości. Chł. zanurzeniową można wygotować w brzeczce, przeciwbieżną zaś należałoby zdezynfekować przy użyciu chemii stosowanej do odkażania sprzętu.
- odbiór chłodnej brzeczki. Konieczne jest jakieś drugie naczynie. Chyba, że schłodzoną brzeczkę zrzucamy od razu do fermentora.

Reasumując, rozwiązanie ciekawe moim zdaniem, lecz w realizacji i używaniu może przysporzyć nam kilku niedogodności i trudności.
Dla zainteresowanych tematem, w następnym poście wrzucę sposób wykonania końcówek chłodnicy (fotki).

[Rolek]

Odp: Odp: Chłodzenie

Widok całej chłodnicy - w tym wypadku w całości wykonanej z rur miedzianych. Widoczne zakończenia - osiowe dla brzeczki, boczne dla wody.

[Rolek]

Odp: Odp: Odp: Chłodzenie

A to sposób wykonania zakończeń.
W rurki zwężone wlutowujemy 'od środka' rurkę mniejszej średnicy. Potem (a właściwe należy to wykonać najpierw) montujemy 'ekranowanie'.
Zresztą, co ja tu będę się rozpisywał - jedno zdjęcie to tysiąc słów

[crizz]

Odp: Odp: Chłodzenie

Rolek napisał

Reasumując, rozwiązanie ciekawe moim zdaniem, lecz w realizacji i używaniu może przysporzyć nam kilku niedogodności i trudności.

Rolek, dzięki za ten opis. Faktycznie, ciekawe rozwiązanie, ale na gorąco nie potrafię dostrzec zalet czy okoliczności, które wymagałyby zastosowania takiej chłodnicy, szczególnie w porównaniu z chłodnicą zanurzeniową. Zapewne chłodzenie odbywa się szybciej, jednak zużywa się więcej wody; do tego dochodzi kwestia utrzymania czystości wewnątrz rurki. Jeśli ktoś chciałby koniecznie przepuszczać brzeczkę przez miedzianą chłodnicę, to lepiej już chyba włożyć ją do wanny/gara z cyrkulującą zimną wodą.

Niemniej, taka konstrukcja także pojawi się w opracowaniu.

[Rolek]

Odp: Odp: Odp: Chłodzenie

crizz napisał(a)
(...) Faktycznie, ciekawe rozwiązanie, ale na gorąco nie potrafię dostrzec zalet czy okoliczności, które wymagałyby zastosowania takiej chłodnicy, szczególnie w porównaniu z chłodnicą zanurzeniową.(...)

Trudno tu szukać wad i zalet. Wydaje mi się, że jest to po prostu kolejne z rozwiązań. A czy dobre, czy złe - chyba nie ta kategoria rozważań. Każdy sposób jest dobry, jeśli jest skuteczny. Można tu mówić bardziej o komforcie używania i kosztach wykonania. Chłodnicę opisaną przeze mnie potraktować należy/można jako ciekawostkę i jeden ze sposobów na osiągnięcie celu. Osobiście skłaniam się ku rozwiązaniu z chłodnicą zanurzeniową.

[lukuj]

Odp: Odp: Odp: Odp: Chłodzenie

Rolek napisał(a)
Trudno tu szukać wad i zalet. Wydaje mi się, że jest to po prostu kolejne z rozwiązań. A czy dobre, czy złe - chyba nie ta kategoria rozważań. Każdy sposób jest dobry, jeśli jest skuteczny. Można tu mówić bardziej o komforcie używania i kosztach wykonania. Chłodnicę opisaną przeze mnie potraktować należy/można jako ciekawostkę i jeden ze sposobów na osiągnięcie celu. Osobiście skłaniam się ku rozwiązaniu z chłodnicą zanurzeniową.

Witam,
Biorąc pod uwagę wydajność i zużycie wody, najbardziej podoba mi się idea chłodzenia w przeciwprądzie. Rozważając wiele czynników /koszt, pracochłonność, wygoda użytkowania itd./ zbudowałem jednak miedzianą chłodnicę zanurzeniową. Nic prostrzego jak wsadzić ją do gara w którym gotowało się brzeczkę...
Jedyny mankament to konieczność mieszania co jakiś czas brzeczki w trakcie chłodzenia z uwagi na zapewnienie dobrej wymiany ciepła.
Jako leniwiec zastanawiam się nad zastosowaniem szczelnej pompki wirnikowej, jaka wchodzi w skład akwarystycznych zestawów filtrujących.
Po oddjęciu filtra z gąbki wystarczy zanurzyć ją do gara razem z chłodnicą i cyrkulacja brzeczki wokół chłodnicy zapewniona. Jak zbuduję układ, prześlę kilka fotek z uwagami.
Pozdrawiam

[Rolek]

Odp: Odp: Odp: Odp: Odp: Chłodzenie

lukuj napisał(a)
Jako leniwiec zastanawiam się nad zastosowaniem szczelnej pompki wirnikowej, jaka wchodzi w skład akwarystycznych zestawów filtrujących.
Po oddjęciu filtra z gąbki wystarczy zanurzyć ją do gara razem z chłodnicą i cyrkulacja brzeczki wokół chłodnicy zapewniona. Jak zbuduję układ, prześlę kilka fotek z uwagami.
Pozdrawiam

A jak ma się wrzucenie plastikowej jak mniemam pompki do prawie wrzącej brzeczki? Nie rozpuści się to-to? Chyba, że chodzi o nowy styl piwa, jakiś Plastic Stout na przykład

[crizz]

mapajak napisał
Nawet jak na dworze jest mróz, duży gar z brzeczką stygnie wolno, zdecydowanie za wolno, dużo wolniej niż wstawiony do zimnej wody w wannie. Nie jestem fizykiem, ale to chyba ma związek z przewodnictwem cieplnym, woda dużo szybciej odbiera ciepło niż powietrze.

Święta racja... cóż jednak mają począć posiadacze kabin prysznicowych?

Wiem, wiem - zrobić chłodnicę!

[mapajak]

crizz napisał(a)
Święta racja... cóż jednak mają począć posiadacze kabin prysznicowych?

Wiem, wiem - zrobić chłodnicę!

Chodziło mi o to, aby nie polecać tego sposobu chłodzenia początkującym piwowarom, jako że jest mało efektywny. Z pewnych względów brzeczka powinna być schłodzona w krótkim czasie, max do 1 godz. a wystawiony na dwór duży gar z brzeczką nie wystygnie w tym czasie.

[Wesoly]

Dorzucę 3 grosze do dyskusji o chłodnicach....
Wykonałem chłodnice z rurki miedzianej giętkiej fi=8mm. Rurka sprzedawana we Wrocławiu w sklepie firmowym Hutmen na wagę (max. długośc 25mb). Grubość ścianek rurki jest dość znaczna, co umożliwia gięcie w dowolne figury bez obawy o zagniecenie. Swoja chłodnice wykonałem z około 8mb. Chłodzenie 25l brzeczki do temp. 26*C trwa około 30 minut przy niewielkim strumieniu wody (na początku większy strumień, wraz ze spadkiem temperatury należy zmniejszać go).
Wodę cieknącą z chłodnicy przy okazji wykorzystuje do mycia sprzetów.
Koszt 1kg rurki to 22,60 zł. Na 1kg rurki o średnicy 8mm wchodzi 5mb, na 10mm 4mb.
Informacje o rurkach na stronie http://www.hutmen.pl


Pozdr, Wesoły

[lukuj]

Odp: Odp: Odp: Odp: Odp: Odp: Chłodzenie

Rolek napisał(a)
A jak ma się wrzucenie plastikowej jak mniemam pompki do prawie wrzącej brzeczki? Nie rozpuści się to-to? Chyba, że chodzi o nowy styl piwa, jakiś Plastic Stout na przykład

Witam,
Słuszna uwaga. Zaobserwowałam że wymiana ciepła odbywa się dosyć szybko do około 65°C. Potem zaczyna się dłużyć. Pompkę można zanurzyć dopiero wtedy.
(I tak nic nie powstrzyma mnie przed próbą włożeniem pompki do prawie wrzącej brzeczki po gotowaniu hihi)
Dam znać co z tego wyjdzie a chętnych nawet obdaruję flaszeczką "Melted plastic pump stout"
Pozdrawiam,

[Rolek]

crizz napisał(a)
Święta racja... cóż jednak mają począć posiadacze kabin prysznicowych?

Wiem, wiem - zrobić chłodnicę!

Przyjedź do Gdańska - sypie tu pięknie śniegiem , chłodnica jak się patrzy .

[slado]

mapajak napisał(a)
Należy zrezygnować ze sposobu chłodzenia brzeczki przez wysawienie na dwór - próbowałem tego sposobu. Nawet jak na dworze jest mróz, duży gar z brzeczką stygnie wolno, zdecydowanie za wolno, dużo wolniej niż wstawiony do zimnej wody w wannie. Nie jestem fizykiem, ale to chyba ma związek z przewodnictwem cieplnym, woda dużo szybciej odbiera ciepło niż powietrze.

Rzeczywiście, słabo się chłodzi na balkonie nawet przy niskich temperaturach - ok. 0 'C. Lepiej wychodzi z zanurzeniem w zimnej wodzie do której wrzucam dodatkowo zamrożone wkłady lodówki turystycznej. Teraz łatwiej o śnieg, więc pora zimowa jest korzystna.