Chłodzenie

[slado]

Czes napisał(a)
--ciach--
Może niektórzy z Was mają takie możliwości ?
--ciach--

Ja mam !!! Ja !!!
W prawdzie nie 20 metrów tylko około 50, ale jest strumyk...
Tylko otoczenie wymusiłoby pilnowanie kociołka przez cały czas chłodzenia.
Przemyślę ten pomysł. Kilka(naście) minut vs. kilka godzin to jest jednak różnica.

[Krzysztof]

Odp: Chłodzenie

Imbirek napisał(a)
Istnieje wiele metod na schłodzenie brzeczki, jak mówią stare podania :-) mozna to zrobic na tzw ladzie chodniczej czyli swego rodzaju wannie o bardzo małej wysokości, ale maksymalnie rozwinietej powierzchni - oczywiście ma to swoje wady, ale jest to bardzo proste. Bardziej profesjonalnym rozwiązaniem byłaby chłodnica, którą mozna wykorzystać również do otrzymywania mocniejszych trunków :-) - moze być szklana lub ze stali kwasoodpornej( większy koszt) - należy pamiętać o zasadzie przeciwprądu (szybsze chłodzenie)

Taca chłodnicza to stare rozwiązanie. Jeszcze kilka lat temu widiałem ją pracującą w Browarze w Biskupcu oraz w roku 1990 w Browarze Prazdroj w Pilznie.
Rozwiązanie z chłodnicą destylacyjną ma wady: brak możliwości umycia rurki wewnątrz oraz konieczność "tłoczenia" brzeczki przez chłodnicę.
Chodzi mi pomysł prostego rozwiązania chłodzenia brzeczki ale do temperatury poniżej temperatury wody wodociągowej. Ale o tym później, gdyż trzeba dopracować szczegóły...

[Krzysiu]

Proste - pompa cieplna, podgrzewająca kolejną warkę ...

Taca ciągle działa w Chojnowie.

[crizz]

Witam po przerwie świąteczno-noworocznej. Poniżej tekst o sprzęcie chłodniczym uwzględniający Wasze uwagi. Postaram się jeszcze wrzucić rysunki, a może można w opracowaniu zastosować Twoje zdjęcia, Rolek?
Proszę o ewentualne komentarze do niedzieli.



Sprzęt chłodzący


Przed zadaniem brzeczki drożdżami konieczne jest schłodzenie jej do temperatury ok. 30 stopni Celsjusza. Należy zrobić to możliwie szybko, aby unikać ryzyka zainfekowania brzeczki. Istnieje również inne ryzyko: w gorącej brzeczce tworzy się siarczek dimetylu, odpowiedzialny za niepożądany w piwie bukiet gotowanych warzyw.

Brzeczka chłodzi się przede wszystkim dzięki rozcieńczeniu jej wodą do pożądanego stężenia. Nie jest to jednak wystarczające. Najpopularniejszym sposobem jest wystawienie kotła (fermentora) z brzeczką na działanie niskiej temperatury, tj. wstawienie do wanny wypełnionej zimną wodą; dobrze jest zapewnić obieg wody w wannie tak, aby woda ogrzewana przez brzeczkę była wymieniana przez prąd zimnej wody.

Aby szybko chłodzić brzeczkę bez ryzyka zakażenia, polecane jest używanie chłodnicy. W piwowarstwie amatorskim używane są chłodnice zanurzeniowe, chłodnice przeciwbieżne i hybrydowe. Każdą z nich można skonstruować samodzielnie.


Chłodnica zanurzeniowa

Do budowy chłodnicy zanurzeniowej potrzebne będzie:

• kilka metrów miedzianej rurki Ø10 - Ø12 o cienkich ściankach – długość jest zależna od wielkości kotła/fermentora, w którym będzie chłodzona brzeczka (6 - 10 m),
• kilka metrów węża gumowego o średnicy zbliżonej do średnicy rurki (2 - 3 m),
• 2 złączki (np. metalowe opaski zaciskowe) – do połączenia rurki i węża
• 1 nasadkę na kran z przyłączeniem do węża (np. tzw. szybkozłączka do węża ogrodniczego z gumowym kołnierzem i metalową opaską zaciskową)

Rurkę należy nawinąć na garnek lub inny walec (o średnicy mniejszej niż średnica kotła/fermentora o ok. 20 cm), tworząc helisę o gęstych zwojach. Jeżeli w trakcie nawijania rurka będzie się spłaszczać uniemożliwiając późniejszy przepływ wody lub wręcz łamać, należy wypełnić ją piaskiem. W dolnej i górnej części helisy trzeba pozostawić tyle prostej rurki, aby móc wyprowadzić oba końce poza fermentor. Do końców rurki należy szczelnie zamocować 2 kawałki gumowego węża. Wąż zamocowany do górnej rurki dodatkowo należy zaopatrzyć z nasadkę umożliwiającą przyłączenie go do kranu.

Zasada działania chłodnicy zanurzeniowej jest prosta: zimna woda z kranu obiega helisę zanurzoną w gorącej brzeczce i wydostaje się gorąca jej drugim końcem. Strumień wody nie powinien być zbyt silny, aby brzeczką "zdążyła" oddać ciepło zimnej wodzie – w ten sposób można ograniczyć jej zużycie. Wypływającą z chłodnicy ciepłą wodę można użyć do mycia kotła warzelnego i akcesoriów. Po użyciu wystarczy chłodnicę opłukać; jej dezynfekcja przed użyciem ogranicza się do zanurzenia na kilkanaście minut w gotującej się brzeczce.


Chłodnica przeciwbieżna

Chłodnica przeciwbieżna różni się nieco od chłodnicy zanurzeniowej i budową, i działaniem. Jest to helisa składająca się z dwóch rurek, wsuniętych jedna w drugą. Wewnętrzna rurka, w której płynie gorąca brzeczka, powinna być wykonana z miedzianej rurki. Rurkę zewnętrzną może stanowić np. wąż ogrodniczy o odpowiednio większej średnicy; można także zastosować drugą miedzianą rurkę, co jednak nieco komplikuje wykonanie układu. Wywołanie przepływu brzeczki oznacza konieczność posiadania kadzi z zaworem przy dnie, do którego przyłącza się wewnętrzną rurkę chłodnicy. Jak wskazuje nazwa tego sprzętu, brzeczka w wewnętrznej i woda w zewnętrznej rurce płyną w przeciwnych kierunkach. Dzięki temu chłodzenie jest szybsze niż przy użyciu chłodnicy zanurzeniowej.
Najistotniejszymi elementami w tej konstrukcji są zakończenia:
1. przyłącze do źródła bieżącej wody i wylot schłodzonej brzeczki. Woda musi być wprowadzana i wyprowadzana „z boku” zestawu rurek, więc wąż należy połączyć przy użyciu metalowego zacisku z miedzianą kształtką – teownikiem. Drugie – boczne – zakończenie teownika należy zaopatrzyć w odpowiednie przyłącze do bieżącej wody. Trzecim końcem kształtki wychodzić na zewnątrz będzie wewnętrzna rurka, więc należy go zamknąć korkiem z odpowiednim otworem, a wewnętrzną rurkę zakończyć przyłączeniem do gumowego węża, którym chłodna brzeczka będzie transportowana do fermentora.
2. przyłącze do kadzi z brzeczką i wylot dla wody. Budowa jest niemal identyczna; różnica polega na tym, że z bocznego zakończenia teownika ma wypływać woda (więc dobrze zaopatrzyć je w przyłączenie do gumowego węża), a wewnętrzna rurka wyprowadzona na zewnątrz układu powinna mieć – najlepiej bezpośrednie – połączenie z kadzią warzelną.

Zakończenia układu należy wykonać z metalowych (miedzianych) elementów, dostępnych w sklepach z artykułami instalacyjnymi. Plastikowe kształtki mogą nie wytrzymać kontaktu z gorącą brzeczką.
Podstawową zaletą chłodnicy przeciwbieżnej w stosunku do chłodnicy zanurzeniowej jest szybsze, nie wymagające kontroli chłodzenie,. Wadą – skomplikowana konstrukcja oraz konieczność utrzymania czystości w wewnętrznej rurce i jej zakończeniach.


Chłodnica hybrydowa

Chłodnica hybrydowa stanowi niejako połączenie dwu powyższych konstrukcji. Jednym z jej elementów jest miedziana rurka zwinięta w helisę, przez którą płynie brzeczka – jak w chłodnicy przeciwbieżnej. Helisę montuje się w zamkniętym pojemniku, przez który przepływa chłodząca brzeczkę woda. Pojemnik powinien być zaopatrzony w cztery otwory: dwa na bocznych ściankach (do wyprowadzenia końców helisy na zewnątrz) i po jednym w górnej i dolnej części (wlot i wylot dla chłodzącej brzeczkę wody). Po wyprowadzeniu końców helisy na zewnątrz, otwory muszą być uszczelnione; wlot i wylot wody najlepiej zaopatrzyć w szczelnie zamontowane przyłącza do gumowego węża. Pojemnik dla tego układu można wykonać np. z kawałka rury PCV o takiej długości i średnicy, aby helisa swobodnie się w niej mieściła.

[Krzysztof]

Podoba mi się pomysł z miedzianą wężownicą umieszczoną w kotle z brzeczką już podczas gotowania dla jej wysterylizowania. Jednak temperatura końcowa mnie nie zadowala: 30 C to wysoka temperatura. Może by pokusic się o schłodzenie brzeczki do temperatury niższej niż temperatura wody wodociągowej. Myślę ze znalazłem prosty sposób. Po zakończeniu chłodzenia wężownicą należy ją wyjąć z naczynia które było ... kotłem warzelnym i włożyć do niego drugie naczynie o mniejszych rozmiarach np. drugi garnek. Garnek ten nalezy napełnić wodą o niższej temperaturze. Wodę ta należy schłodzić wcześniej w lodówce lub na dworze. W miarę ogrzewania się tej wody należy ją wymienić na zimną lub wkładac do niej przedmioty akumulujace chłód np. zasobniki chłodu z termotorby zamrożone w zamrażalniku czyli o temperaturze - 18 C lub niższej. podczas mrozów mozna wykorzystać lód lub snieg z dworu. Należy uważać zeby podczas wymiany wody nie nastąpiło przelanie i żeby nie dostała sie ona do sterylnej po gotowaniu brzeczki.

[crizz]

Krzysztof napisał
Może by pokusic się o schłodzenie brzeczki do temperatury niższej niż temperatura wody wodociągowej.

Pytanie 1: o ile niższej?
Pytanie 2: po co?

[kangurpl]

Moje uwagi do konstrukcji chłodnicy zanurzaniowej:
1. można osiągnąć temperaturę końcową poniżej 30 st. C, przecież woda wodociągowa nawet latem nie ma takiej temperatury, a zimą to już żaden problem,
2. próbowałem zwinąć rurkę o średnicy 12 mm, w warunkach domowych bez solidnego stołu warsztatowego jest to spory problem. Potrzeba naprawdę sporo siły aby owinąć taką rurkę na garnku. Nawinąć rurkę napełnioną piaskiem jest jeszcze trudniej. Dodatkowym utrudnieniem jest długość rurki jaką trzeba operować, ja kupiłem rurkę w odcinkach 2,5 m. Meble były mocno zagrożone, rurka dwukrotnie mi się załamała.
Zmieniłem więc projekt i zdecydowałem sie na helisę o przekroju kwadratowym. Należy tylko dokupić odpowiednią ilość kolanek miedzianych (dostępne bez problemu). Potrzeba tylko trochę umięjętności w lutowaniu, najlepiej robić to lutownicą gazową. Taka miniaturowa dla majsterkowiczów na gaz do zapalniczek kosztuje poniżej 8 zł w Castoramie.

[Wesoly]

2. próbowałem zwinąć rurkę o średnicy 12 mm, w warunkach domowych bez solidnego stołu warsztatowego jest to spory problem. Potrzeba naprawdę sporo siły aby owinąć taką rurkę na garnku. Nawinąć rurkę napełnioną piaskiem jest jeszcze trudniej. Dodatkowym utrudnieniem jest długość rurki jaką trzeba operować, ja kupiłem rurkę w odcinkach 2,5 m. Meble były mocno zagrożone, rurka dwukrotnie mi się załamała.

Po co kupować rurkę w odcinkach 2,5m a do tego z miedzi twardej???
Dostępne są - na wagę - rurki giętkie. Max. odcinek 25m powinien każdego zadowolić. Pierwotnie są one zwinięte na kręgu średnicy około 80cm. Nie ma żądnego problemu z zawijaniem, z jednej strony nawija sie na jakieś naczynie odpowiedniej średnicy np. garnek, a z drugiej owija z krażka. Rurki do tego nie trzeba wypełniać piaskiem, bo ma dośc grube ścianki i nie ma obaw zgięcia.
Ja zakupiłem taką rurkę (średnica 8mm, długośc 9m) i w sobotę schłodzenie Porterka 25l z temperatury wrzenia do 26*C zajęło niespełna 30 minut, do tego przy zużyciu wody max 80l.


Pozdr, Wesoły

[blues-beer]

[QUOTE]Wesoly napisał(a)
[B].
Ja zakupiłem taką rurkę (średnica 8mm, długośc 9m)

Nie jest to rurka do instalacji CO, wykorzystuje się ją do zasilania w paliwo pieców na olej opałowy.Faktycznie daje się swobodnie kształtować.

[ART]

na razie w dziale BA zamieściłem taka wersję artykułu jaką przygotował Crizz, w razie czego artykuł zostanie uzupełniony.

http://www.browar.biz/artykuly.php?id=96

[ART]

Crizz czuwał i poprawki są już naniesione

[Krzysiu]

crizz napisał
Pytanie 1: o ile niższej?
Pytanie 2: po co?

Ad 1. U mnie temp. wody wodociągowej jest ok. 10 st., zimą mniej. Mnie wystarcza do schłodzenia do 25 st., resztę zostawiam czasowi. Raz udało mi się schłodzić do 15 stopni, ale drożdże startowały z opóźnieniem i zrezygnowałem.

Ad 2. Jeśli ktoś robi piwo dolnej fermentacji, to schłodzenie do 10 stopni bedzie akuratne.

[kangurpl]

Szkoda tylko że wcześniej się nie pochwaliliście gdzie można kupić taką rurkę z miedzi miękkiej. Ja wiedziałem gdzie mogę kupić rurki Cu do instalacji wodnych, ale pocieszam się że moja chłodnica nie pognie tak łatwo.

[blues-beer]

kangurpl napisał(a)
Szkoda tylko że wcześniej się nie pochwaliliście gdzie można kupić taką rurkę z miedzi miękkiej. Ja wiedziałem gdzie mogę kupić rurki Cu do instalacji wodnych, ale pocieszam się że moja chłodnica nie pognie tak łatwo.

Dostępne w sklepach z armaturą CO.

[Rolek]

crizz napisał(a)
Witam po przerwie świąteczno-noworocznej. Poniżej tekst o sprzęcie chłodniczym uwzględniający Wasze uwagi. Postaram się jeszcze wrzucić rysunki, a może można w opracowaniu zastosować Twoje zdjęcia, Rolek?

Uuuh, dopiero teraz udało dostać na forum. Co prawda zdarzało się w międzyczasie włączać komputer, ale na forum czasu nie starczało
Widzę jednak, że doskonale poradziłeś sobie z tematem . Szkice są świetne. Teraz już wróciłem na dobre i mam nadzieję wrócić na forum jak najszybciej.