Przydatne akcesoria

[crizz]

Witam w dziale "Opracowania" po długiej nieobecności. Reaktywuję swoją działalność piwowarsko-teoretyczną i zwracam się ponownie do Was, Drodzy Piwowarzy Amatorzy, o wsparcie ? w postaci uwag do poniższego tekstu. Chcę nim podsumować część działu BA dotyczącą sprzętu. Roboczo nazwałem ten tekst "Przydatne akcesoria", ale zapewne po ukształtowaniu się wersji ostatecznej zostanie on podzielony i odpowiednie części trafią do odpowiednich rozdziałów.
Jeśli coś przegapiłem w obszernych archiwach Forum Browar.biz, jeśli uważasz, że jakiś istotny temat powinien jeszcze być omówiony w dziale Sprzęt, zwróć mi na to uwagę (nie dotyczy instalacji browarniczych, które zostawiam sobie na później ). Dzięki -

crizz

[crizz]

--------------------------
Wyposażenie > Sprzęt > Przydatne akcesoria
--------------------------

Waga

Wśród wyposażenia piwowara domowego powinna znaleźć się waga, pozwalająca odważyć surowce do warzenia piwa (słód, chmiel, cukier itp.). Jej maksymalny "udźwig" nie musi być duży, wystarczy 2 do 5 kg. Dokładność pomiaru rzędu dziesiątek gramów także w zupełności wystarczy. Do odmierzania małych porcji składników (chmiel, drożdże, glukoza czy suchy ekstrakt) taka podziałka może wydawać się niewystarczająca, jednak w browarnictwie amatorskim nie trzeba przejmować się aptekarską dokładnością pomiarów. Niedokładne miary objętościowe (szklanka, łyżka czy garść) oraz optyczne (czyli po prostu "na oko"), używane rozsądnie, nie sprawią kłopotu i na pewno nie zepsują warzonego piwa.
Dla ułatwienia można wykorzystać poniższe przeliczniki: (ryc. 1 - patrz niżej)


Akcesoria kuchenne

Podstawowym narzędziem piwowara jest solidna, długa łyżka, wykonana z drewna lub tworzywa sztucznego, która umożliwia skuteczne i bezpieczne mieszanie gorącego zacieru lub brzeczki. Ważne jest, aby łyżka nie była używana do innych celów, tylko i wyłącznie do warzenia piwa.
Łyżki i łyżeczki metalowe, które przydają się przy warzeniu piwa (np. dodawanie chmielu, drożdży) mogą być "ogólnokuchennego" zastosowania, ale należy pamiętać o uprzednim dokładnym wymyciu i zdezynfekowaniu.
Przy pomiarze gęstości brzeczki bardzo przydaje się chochla. Przy jej użyciu można zaczerpnąć odpowiednią ilość brzeczki do naczynia, w którym przeprowadza się pomiar areometrem. Jako że tym naczyniem najczęściej jest menzurka, przydatny tutaj będzie także lejek. Należy zawsze pamiętać o uprzednim dokładnym wymyciu i zdezynfekowaniu chochli.

Każdemu piwowarowi przydatne będzie kilka naczyń pomocniczych. Mniejszy garnek posłuży do szybkiego wygotowania - odkażenia niektórych sprzętów. Czysta szklanka, kubek czy kufel mogą posłużyć do hydratyzacji* suchych drożdży. W zdezynfekowanym słoiku z nie zużytą, czystą nakrętką można przechowywać odzyskane po fermentacji drożdże do późniejszego użycia. Z kolei róbę jodową** najwygodniej przeprowadza się na białym, płaskim talerzyku - najlepiej widać zmianę koloru próby.

* hydratyzacja - inaczej uwodnienie, nawodnienie, nasycenie czegoś wodą.
** próba jodowa - test pozwalający ocenić stopień rozkładu skrobi do cukrów prostych podczas procesu zacierania słodu. Test polega na dodaniu jodu (np. w postaci płynu Lugola - rozcieńczonego roztworu kompleksu jodu i jodku potasu) do próbki zacieru; obecność skrobi w zacierze daje zabarwienie granatowe, a dekstryn - czerwone. Zacieranie należy prowadzić do czasu, gdy wynik próby jodowej jest negatywny - tj. roztwór jodu nie zmienia koloru.


Zaparzacz

To proste urządzenie warto wykorzystać do gotowania brzeczki z chmielem. Do jednego z dwóch metalowych, nierdzewnych sit należy włożyć porcję chmielu lub granulatu chmielowego a następnie złożyć sita ze sobą, jak na zdjęciu. (ryc. 2 - patrz niżej)

Sita można połączyć na stałe kawałkami cienkiego drutu ze stali nierdzewnej lub różnego rodzaju zapinkami. Może to być metalowy zacisk w kształcie litery U z poprzeczką, którą nakłada się na gwintowane końce zacisku i mocuje przy pomocy nakrętek - taki i inne, możliwe do zastosowania zapinki można dostać np. w supermarketach budowlanych.
Gotowy zaparzacz z chmielem wkłada się do brzeczki i gotuje się tak, jakby chmiel był wsypany luzem. Nie należy nakładać zbyt dużo chmielu do zaparzacza - zbity chmiel nie zostanie dobrze wygotowany. Do gotowania mocno chmielonych piw konieczne może okazać się użycie dwóch zaparzaczy.
Inny zaparzacz można wykonać z naturalnej, przejrzystej i nie barwionej tkaniny, np. z lnu lub tetry. Wystarczy zszyć tkaninę (białą nicią) formując w miarę obszerny worek, do którego następnie wkłada się chmiel, zawiązuje i wrzuca do brzeczki.


Beczki

Oprócz butelek, do przechowywania piwa przeznaczone są także specjalne, metalowe beczki. Są to nieużywane obecnie beczki starego typu, wyposażone w 2 - 3 otwory, które umożliwiają podłączenie pompki i kranika. Piwo można również rozlewać do współczesnych kegów - używanych przez browary lub specjalnie przeznaczonych dla piwowarów domowych. Drewniane beczki raczej nie nadają się do przechowywania piwa - chociaż wyjątkiem mogą być piwa w belgijskim stylu lambic, które fermentuje i dojrzewa się w beczkach po winie.
W browarnictwie amatorskim beczki nie są zbytnio popularne ze względu na ich ograniczoną dostępność i - co za tym idzie - ceny.

--------------------------
Opracowano m.in. na podstawie prowadzonych dyskusji na Forum Browar.biz z udziałem takich Forumowiczów jak: Krzysiu, Piwowar, CarlBerg, mjp, michalh
--------------------------

[crizz]

Rycina nr 1 - Podręczna tabela przeliczeń.

[crizz]

Rycina nr 2 - Zaparzacz do chmielu. Autor - CarlBerg.

[crizz]

crizz napisał
Rycina nr 1 - Podręczna tabela przeliczeń.

Prośba do posiadaczy tabel przelicznikowych lub dokładnych wag (widziałem taką na fotkach Lukuja ) - pomóżcie wypełnić zaproponowaną wyżej tabelę. Jeśli macie jakieś sugestie co do jej zawartości, podzielcie się.

[michalh]

szklanka chmielu w szyszkach (bez ubijania i ściskania) - 10g
szklanka słodu - 100-110g

[Ka_Dar]

kilogram ekstraktu słodowego w syropie - ok. 0,7 litra

[CarlBerg]

Przechowywanie - 33 litrowy standartowy fermentor pomieści średnio 20 kg słodu nieśrutowanego lub 15 kg słodu śrutowanego.

[Krzysiu]

Miary niektórych surowców, przeliczenia z objętości na wagę i odwrotnie znajdują się w różnych podręcznikach towaroznawstwa, kalenarzach technicznych i encyklopediach technicznych. Ja akurat nie mam nic takiego w domu, ale jak znajdę, to podam.

Z miar "niemetrycznych": 5-litrowa butla po wodzie mineralnej mieści równo 3 kg upchniętego słodu jęczmiennego.

[naczelnik]

Krzysiu napisał(a)

Z miar "niemetrycznych": 5-litrowa butla po wodzie mineralnej mieści równo 3 kg upchniętego słodu jęczmiennego.

Moja 5 litrowa butla po wodzie mieści dokałdnie 2,6 kg słodu. Przy czym nie jest on w żadnen sposób upychany. Nie wiem skąd może wynikać taka różnica. Używamy chyba podobnej jakości wag. No chyba, że się mylę.

[Krzysiu]

Nawet dzisiaj mierzyłem - 3 kg. Może ja mam większe 5 litrów :-)

[naczelnik]

Krzysiu napisał(a)
Nawet dzisiaj mierzyłem - 3 kg. Może ja mam większe 5 litrów :-)

Sam zaraz zmierzę, aby sprawdzić gdzie pies pogrzebany. Może taki duży rozrzut wskazań naszych wag. Twój i mój słód raczej mają tą samą wagę.

[naczelnik]

naczelnik napisał(a)
Sam zaraz zmierzę, aby sprawdzić gdzie pies pogrzebany...

Nie chciało być inaczej - 2,6 kg.
Krzysiu-masz większe 5 l

[Ka_Dar]

naczelnik napisał(a)
Krzysiu-masz większe 5 l

A może słód Krzysia ma większą wilgotność?

[naczelnik]

Przypomniałem sobie, że miałem napisać o moim zaparzaczu
Nie używam sitek, ani innych kulek.Z powodzeniem stosuję zwykła...pończochę. Tak, tak, świetniw zdaje egzamin. Raz na jakiś czas zmieniam na nową, kiedy już sie zaczyna pruć.
W taką pończoszkę można spokojnie wpakować sporo szyszek. Po wygotowaniu można od razu wyrzucić. Materiał z którego są wykonane jest odporny na działanie wysokiej temperatury-nie ma szans żeby cokolwiek nam sie stopiło w gotującej brzeczce.
Bardzo polecam do stestowania.
Tajmnica sukcesu-dobrego wygotowania chmielu-jak się okazuje, tkwi w długich nogach