Browar Ziębice (dawny browar Kirchnera)

[Cooper]

Wiem, gdzie mieścił się browar Ulbricha (zresztą, żadna to tajemnica dla forumowej braci), natomiast trzeci browar? Chętnie bym się dowiedział ale Kirchner interesuje mnie szczególnie bowiem postanowiłem w kontekście tego browaru pomęczyć naszego burmistrza oraz zainteresować konserwatora zabytków.

Jest jakiś konkretny cel/plan tego molestowania władz ? Nigdy niestety nie byłem w tym browarze ale z tego co widziałem na zdjęciach sprzed kilku lat stan jego jest faktycznie katastrofalny a jest to na prawdę piękny i autentyczny XIX-wieczny przemysłowy browar w centrum miasta. Planujesz jakieś wydawnictwo w związku z tą "zbiórką" informacji ?

[wojciex]

Mogę ci podpowiedzieć że browar w tym miejscu istniał już przed 1824 i nie należał do R. Sterza, nowy browar został wybudowany na tej parceli w 1831 roku, a Stadtbrauerei R. Sterz jest wymieniany w 1865.

Ślicznie dziękuję za info

Jest jakiś konkretny cel/plan tego molestowania władz ? Nigdy niestety nie byłem w tym browarze ale z tego co widziałem na zdjęciach sprzed kilku lat stan jego jest faktycznie katastrofalny a jest to na prawdę piękny i autentyczny XIX-wieczny przemysłowy browar w centrum miasta. Planujesz jakieś wydawnictwo w związku z tą "zbiórką" informacji ?

Wydawnictwo... Hm, w sumie bardzo ciekawa sprawa. Może w przypadku, gdyby znalazła się teczka informacji- bardzo chętnie. Póki co, zależy mi na samym fakcie ocalenia murów browaru bowiem dachy są dziurawe i zupełnie nie zabezpieczone, nawet prowizorycznie. Inna sprawa, że chyba nikt już nie łudzi się, iż w jakiejś tam przyszłości, możliwa będzie produkcja piwa w Ziębicach- wnętrze zostały rozkradzione i zdewastowane.

Tak a propos, trochę zdjęć obrazujących skalę zniszczenia:

http://zabkowice.express-miejski.pl/galeria/5810,nieczynna-rozlewnia-piwa-w-ziebicach.html

[rohozecky]

Wg Leszka Ruma browar zakończył działalność w 1997 (drugie źródło to Tadeusz Kaczmarek).

Wg mnie w II połowie 1996 roku piwa już tam nie warzono.Być może 1997 to data formalnej likwidacji.

[Piwowar]

Podaję moją wersję historii browaru Kirchnera.
Opublikowałem ją w 2022 roku w języku niemieckim na stronie internetowej Gesellschaft für Geschichte des Brauwesens (GGB). Link poniżej

https://ggb-berlin.de/files/2022-10/ggb-mitteilungen-7jg-2022-2.pdf?bbb556e879

Browar miejski w Ziębicach

Przedwojenne reklamy podają, że browar został założony w 1824 roku, choć browar miejski istniał pewnie już wcześniej [1]. W 1824 roku powstał pewnie główny budynek z obszernymi piwnicami przy skrzyżowaniu dawnych ulic Brauerstraße i Rosenstraße (dziś ul. Browarna i Bohaterów Getta), w którym mieściły się browar i lokal z wyszynkiem. W 1866 roku jego dzierżawcą był Robert Sterz [2]. W 1877 roku zakład przejął Ernst Kirchner. Nowy właściciel przystosował go do produkcji piw dolnej fermentacji. Z 1888 roku pochodzi między inymi budynek warzelni, maszynownia, duża lodownia i słodownia. Kirchner zainstalował warzelnię na 15 cetnarów zasypu, postawł też na gotowanie piwa parą, co w tamtym czasie było jeszcze niezbyt modne i budziło u wielu kontrowersje [3].
Nieprzyjemny incydent znany jest z pierwszych lat, kiedy to jako specjalność wprowadzono piwo w stylu pilzneńskim. Pod koniec 1896 roku miejscowe towarzystwo rolnicze w Niedzwiedniku wprowadziło bojkot piw z browaru miejskiego w Ziębicach, uzasadniając to tym, że Ernst Kirchner pozyskuje jęczmień do swojej słodowni z zagranicy [4]. Właściciel browaru zareagował już w styczniu 1897 roku deklaracją, że przetwarza wyłącznie miejscowy jęczmień i bojkot został zniesiony.
Dzięki pomocy mistrza piwowarskiego Maxa Brecha [5], browar Kirchnera był w stanie przetrwać trudny okres I wojny światowej. Jednym z pomysłów na przetrwanie było uruchomienie produkcji napojów bezalkoholowych w 1917 roku [6].
Pod koniec lat dwudziestych i na początku lat trzydziestych XX wieku firma zatrudniała 19 osób [7]. Do transportu piwa używano samochodu ciężarowego i trzech zaprzęgów konnych.
W 1930 roku nazwa firmy została zmieniona na "Stadtbrauerei Münsterberg, Ernst Kirchner & Söhne"(Browar miejski Ziębice, Ernst Kirchner i synowie). W tym samym roku jako nową specjalność wprowadzono piwo pszeniczne górnej fermentacji o zawartości alkoholu 4,9%, które było sprzedawane pod nazwą "Münsterberger Weißbier" [6].
Wkrótce potem Ernst Kirchner zmarł. W 1932 roku właścicielami firmy byli wdowa po nim, Anna Kirchner, z domu Klippel, oraz synowie Fritz i Heinz [8]. Nowym mistrzem piwowarskim zatrudnionym po śmierci Ernsta Kirchnera został Fritz Kronseder. Kronseder kierował firmą do końca II wojny światowej.
Około 1940 r. w browarze pracowały 24 osoby. Do rozwożenia piwa używano trzech samochodów ciężarowych i jednego zaprzęgu konnego [9]. W tym czasie w warzelni znajdował się kocioł warzelny o pojemności 74 hl, piwnica fermentacyjna mogła jednorazowo pomieścić 300 hl, a piwnica leżakowa 1.110 hl. Według własnej deklaracji z 1937 roku browar był w stanie wyprodukować rocznie do 22.000 hl piwa i 1.200 kwintali słodu [6]. Do produkcji słodu posiadano dwa klepiska o łącznej powierzchni 287,17 m². Suszarnia słodu miała powierzchnię 28,88 m².
Po zakończeniu II wojny światowej browar został przejęty przez Państwo Polskie na mocy rozporządzenia Ministra Handlu i Przemysłu z dnia 21 kwietnia 1949 roku. Był on powiązany z Wrocławskimi Zakładami Piwowarskimi z siedzibą we Wrocławiu, w skład których wchodziły również browary w Boguszowie, Radkowie Kłodzkim, Świebodzicach, Sobótce Górce, Zakrzowie i były Browar Mieszczański we Wrocławiu . Produkowano wyłącznie jasne piwo beczkowe o zawartości ekstraktu 12 procent. Możliwości produkcyjne wynosiły około 30.000 hl piwa rocznie [10]. 1 marca 1991 roku browary Wrocławskie zostały przekształcone w spółkę akcyjną ze 100-procentowym udziałem państwa. Browar w Ziębicach był jednym z pierwszych, który został zamknięty po założeniu spółki, ponieważ inwestowano jedynie w browar "Piast" (dawny browar "Pfeifferhof", później Schultheiss we Wrocławiu) [11]. Smutne jest to, że wszystko co pozostało tam do dziś niszczeje. Niewykluczone, że w niedalekiej przyszłości przyjadą koparki, które w krótkim czasie zburzą jeszcze stojące, ale bardzo zaniedbane zabytkowe budynki.

Autor: Andrzej Urbanek

[1] Adressbuch für die gesamte Brau-Industrie Europas. Band I. 8. Jg. Verlag von Eisenschmidt & Schulze, Leipzig [1910], S. 232
[2] Berggold, F. (wydawca.): Deutschlands Handel und Industrie. Norddeutschland. I. Abtheilung. Königreich Preussen. 2. Band: Brandenburg, Schlesien, Ostpreussen. Berggold, Berlin 1867,Str. 233
[3] Browar E. Haase we Wrocławiu, największy zakład piwowarski na Śląsku, zainstalował w 1876 roku warzelnię podgrzewaną parą, z której jednak szybko zrezygnowano, by powrócić do tradycyjego gotowania. Dopiero w 1900 roku zainstalowano warzelnię podgrzewaną parą, która dawała dobre rezultaty. (Urbanek Andreas „Brauerei E. Haase in Breslau“ in GGB-Jahrbuch 2013, str. 121 i Benninghoven Artur „Lagerbier-Brauerei E. Haase, Breslau“ w „Die Brauindustrie Deutschlands und des Auslandes“, Selbstverlag, Berlin-Schoeneberg 1900, str. 101
[4] Allgemeine Brauer- und Hopfen-Zeitung 1897 Nr. 9, str. 137
[5] Adressbuch für die gesamte Brau-Industrie Europas. Band I. 10. Jg. Verlag von Eisenschmidt & Schulze, Leipzig [1914], str. 236
[6] Brauregister der Hauptvereinigung der deutschen Brauwirtschaft, BWV Ost, Register-Nr. VI, 245-001 K, Berlin 1937
[7] Die Deutschen Brauereien. 30. Aufl. Verlag für Börsen- und Finanzliteratur, Berlin - Leipzig 1931, S. 204
[8] Księga adresowa na 1931 rok podajeh Ernsta Kirchnera jako właściela browaru, księga adresowa na 1932 rok podaje już jako właścicieli spadkobierców E. Kirchnera. Die Deutschen Brauereien 1931, str. 204 i 1932 str. 207
[9] Die Brauereien und Mälzereien im Deutschen Reich 1939/40. 38. Aufl. Hoppenstedt & Co., Berlin 1939, S. 542
[10] Kaczmarek Tadeusz „Ksiega piw i browarow polskich“ wydawnictwo „BC“ Warszawa 1994, str. 175
[11] Urbanek, Andreas: Die Aktienbrauereien Breslaus. w : Gesellschaft für Geschichte des Brauwesens e. V. Jahrbuch 2009 (2009). – str. 123-124, 126-139; 2010 (2010). – str. 142, 144-174 (Teil 2); 2011 (2011). – str. 54, 56-98 (Teil 3)