Browary w Białej Podlaskiej

[e-prezes]

To drugie już nam, jest na FB. Przedstawicielstwo Browarów Lwowskich w BP.

[e-prezes]

Nie ma znanych etykiet z browarów w Białej Podlaskiej, a gdyby nawet przyjąć że obydwa browary zaopatrywały wyłącznie piwiarnie miejscowe (co jest bardzo mało prawdopodobne) to obydwa fakty nie są dowodami, że piwa z tych browarów nie były butelkowane przynajmniej w bardzo niewielkiej części ...

W publikacji prof. Henryka Mierzwińskiego dotyczącej okresu międzywojennego, w dziale o przemyśle i usługach nie ma wspomniane nic o browarze Auerbachów (tylko o młynie Anerbachów). Z innych źródeł wymienia się 3 wytwórnie wody sodowej i 3 kaszarnie. Jedna mogła być przybrowarna, ale ze względu na wielkość produkcji i znaczenie dla miasta browar powinien być odnotowany w dokumentach. A nie jest. Zatem dalej twierdzę, że był to lokalny zakład dostarczający piwo do lokalnych gastronomii.

[e-prezes]

W latach 30-tych sporą rozlewnię i skład piwa prowadził Sapir na ulicy Jatkowej.

Czyżby chodziło o I. Szapiro? W takiej pisowni występują u Mierzwińskiego. Być może to ten budynek (Skład i Rozlew Piwa Zastępstwa "Okocim"). Część szyldu widoczny od strony Pl. Rubina. Tył budynku jest od Jatkowej.

[e-prezes]

Co do browarów w Białej Podlaskiej to nie było ich aż tyle. W 1873 były dwa czynne browary w Białej Podlaskiej (wcześniejszych danych nie posiadam);(...)

Przeglądając księgi urodzin natrafiłem na informację, że już przed tym rokiem Jakubowiczowie prowadzili browar. Przy urodzinach Chaima Hersza, syna Mejera i Fejgi z Jakubowiczów wspomniano, że ojciec jest piwowarem. Ich córka Sura Blima wyszła potem za Berka Aurbacha, czyli ojca późniejszych braci Aurbachów, którzy prowadzili browar w latach 20-stych XX w.

[e-prezes]

Czyli rok 1854.

[e-prezes]

Czyżby chodziło o I. Szapiro? W takiej pisowni występują u Mierzwińskiego. Być może to ten budynek (Skład i Rozlew Piwa Zastępstwa "Okocim"). Część szyldu widoczny od strony Pl. Rubina. Tył budynku jest od Jatkowej.

Link nieaktualny, ale zamieszczę foto jakie znalazłem.

http://www.bialapodlaska.myoptimus.com/albums/Biala-Podlaska-Wczoraj-i-dzis-2/frame2.htm

[e-prezes]

Być może jest to etykieta z piwa białystockiego bądź z browaru w Bielsku Podlaskim.
may

Nazwa zakładu na etykiecie wyraźnie sugeruje Belsk i może wcale nie chodzić o ten podlaski (w zrusyfikowanej wersji) a ten koło Irkucka. Tutaj tekst o belskim piwowarze i ich zakładzie.

http://baikalarea.ru/pribaikal/villages/belsk/pivomiller.htm

[e-prezes]

Przeglądając księgi urodzin natrafiłem na informację, że już przed tym rokiem Jakubowiczowie prowadzili browar. Przy urodzinach Chaima Hersza, syna Mejera i Fejgi z Jakubowiczów wspomniano, że ojciec jest piwowarem. Ich córka Sura Blima wyszła potem za Berka Aurbacha, czyli ojca późniejszych braci Aurbachów, którzy prowadzili browar w latach 20-stych XX w.

Chaim Hersz zmarł krótko po narodzinach. Poza nim i Surą ur. w 1850 mieli jeszcze syna Szmula Jakubowicza ur. w 1852 roku. Zmiany nazwisk figurujących jako właściciele browaru wynikają zapewne z faktu, że Berko Auerbach ożenił się z Surą w 1873 roku. Ta zmarła w 1889, a Szmul w 1905. Odtąd Auerbachowie dziedziczyli browar. Szmul był żonaty z Pesią Golbersztajn, ale zapewne nikt z tej rodziny (z jej braci) nie był dopuszczony do udziału w browarze.
Występujący w spisie Motel/Matel Jakubowicz przed 1890 r. to być może widniejący w księdze urodzin Mitel Jakubowicz ur. 1839 roku, syn Fejgi i Mejera (ale urodzonych w innym roku niż ci powyżej). Ten Mejer trudnił się lichwiarstwem, nie piwowarstwem. Dlaczego Mitel występuje jako właściciel? Mejer (browarnik) zmarł przed 1873 rokiem, a Szmul był jeszcze młody. Berko zaś dopiero wszedł do rodziny. Może rodzina postanowiła przekazać browar któremuś ze starszych kuzynów?

[e-prezes]

W spisie niemieckim pojawia się też browar Lejby Bernsteina (1898-1902), ale ta informacja jest raczej błędem jakich bardzo dużo w tej publikacji

W latach dwudziestych XX w. sąsiednia działka nr 13 należała do Bernsteinów. Skoro w latach trzydziestych pod tym adresem było przedstawicielstwo browarów lwowskich to może była tam kiedyś karczma, którą widziałem na tymże (już niedostępnym) zdjęciu. Działka była za mała jak na większy browar, ale przejściowo mogli tam warzyć piwo dla karczmy. Tym bardziej, że Flisiński wspomina o 8 browarach w XIX w. w powiecie bialskim.

[witold71]

W latach 20. XX wieku funkcjonował w Białej browar Braci Auerbach i M. Ch. Wisenfeld spółka firmowa (od 1920 roku). Browarna pewno produkował piwo do roku 1923/24 a następnie w miejscu browaru funkcjonował młyn motorowy tych samych właścicieli.

[e-prezes]

Myślałem, że napiszesz coś więcej niż wiem i zawarłem na stronie e-prezes.livejournal.com

[witold71]

cóż, nie było moim celem napisanie czegoś więcej - nie znałem Twego tekstu o browarach w Białej a odniesienie się do poniższej dyskusji.
Jak napisałem (i wcześniej Marcin 76) spółka powstała w 1920 i stworzyli ją Szloma, Ajzyk, Moszko i Chaim Auerbachowie (tu pewna rozbieżność z Twym tekstem) i Moszko - Chaim Wizenfeld (nazwiska były często przekręcane).
Gwoli ścisłości w latach 1924-25 obok browaru parowego występuje młyn motorowy (na tej samej reklamie) i jako, że działał dłużej może dlatego w publikacjach jest właśnie o nim mowa. W roku 1926 zakończono działalność związaną z piwem na rzecz młyna.

[e-prezes]

Rok 1920 traktuję jako niepewny, gdyż był to czas wojny a Biała była w strefie gdzie przechodził front dwukrotnie. Browar mógł zacząć działać rok później najwcześniej. Przejrzę tekst i poprawię datowania. Nazwiska przyjąłem jednakowe, gdyż w księgach metrykalnych też było mnóstwo przekręceń ewidentnie tych samych osób. To samo tyczy się imion i różnych ich zapisów.

[e-prezes]

spółka powstała w 1920 i stworzyli ją Szloma, Ajzyk, Moszko i Chaim Auerbachowie (tu pewna rozbieżność z Twym tekstem) i Moszko - Chaim Wizenfeld (nazwiska były często przekręcane).

Aa, teraz widzę o co chodzi. W księgach metrykalnych nie ma takiego brata owych jak Szloma, a jest kuzyn Szmul.

Gwoli ścisłości w latach 1924-25 obok browaru parowego występuje młyn motorowy (na tej samej reklamie) i jako, że działał dłużej może dlatego w publikacjach jest właśnie o nim mowa. W roku 1926 zakończono działalność związaną z piwem na rzecz młyna.

Też byłby skłonnym przyjąć rok 1926 jako okres wygaśnięcia działalności browarowej. Jeśli z tekstu wynika inaczej już poprawiam.

[witold71]

Podane przeze mnie imiona są z Rejestru Handlowego. Aczkolwiek imiona żydowskie to odrębny temat np. Szlomo mógł występowąć również jako Szlome lub Salomon (oba poprawne). Zdarzało się także np. zdrobnienie czy tzw. imię skażone. W tym przypadku mamy np. Salek, Salo, Szlama, Szlamke, Szlomek.
Co do daty wygaśnięcia produkcji to rok 1926 jest najbardziej prawdopodobny choć nie wykluczałbym roku wcześniejszego . Według danych IS w Lublinie w roku 1927/28 (trwał on od 01.04 do 31.03) czynnych było 13 browarów i niemal na pewno nie było wśród nich tego w Białej.
Data założenia spółki jest niepodważalna. Czy wcześniej ona działała tego nie wiem (prawo II RP uznawało jedynie umowy spółki pisemne wcześniej mogły być ustne) choć w przededniu wojny znalazłem info - Biała browar Sura Auerbach.
W roku 1920 jedynie w miesiącu sierpniu browar nie warzył piwa (innym okolicznym zdarzało się to dłużej np. browar w Stoczku nie warzył piwa od VIII do X).W pozostałe miesiące browar (warzelnia) pracowała.