Browar Obywatelski w Zabrzu

[beerek62]

Po raz kolejny prośba o potwierdzenie lub uzupełnienie informacji na temat browaru z Górnego Śląska - dokładnie chodzi o Browar Sauera z Zabrza. Posiadam butelkę z tego browaru - na szkle napis "Bürgerliches Brauhaus J. Kotzyba Hindenburg O/S". Butelka z zielonego szkła zamykana kabłąkiem z porcelanką (tego elementu brakuje). W dnie napis "0,33 l Dh" i numer 11364.

Próbowałem ustalić więcej danych na temat tego browaru. W necie znalazłem, że jego założycielem był Paul Sauer. Daty powstania browaru są różne - rok 1880, 1893 lub 1896. Na stronie www.polbeerlabels.pl znajduje się spis poszczególnych właścicieli i dzierżawców

Bürgerliches Brauhaus Paul Sauer, Braumeister Hugo Gawron 1893-1901

Bürgerliches Brauhaus Julius Walter 1901-1922

Bürgerliches Brauhaus Gertrud Stateczny, dzierż.Oscar Balder 1922-1924

Bürgerliches Brauhaus Gertrud Stateczny, dzierż.Johannes Kiolbasa 1924-1926

Bürgerliches Brauhaus Gertrud Stateczny, dzierż.Alfred Nikl 1926-1929

Bürgerliches Brauhaus Gertrud Stateczny, dzierż.Johann Kotzyba 1929-1942(1945)


Browar warzył piwa dubeltowe i słodowe, mieścił sie przy ul. Pfarrstrasse - obecnie ulica Damrota w Zabrzu. Po II WŚ w jego miejscu utworzono Browar Piwa Słodowego i Fabrykę Wód Gazowych pod patronatem Państwowego Zjednoczenia Przemysłu Fermentacyjnego, warzono tu Piwo Słodowe pasteryzowane o zawartości alkoholu poniżej 4,5 %. W logo browaru był herb Zabrza.
Daty zamknięcia browaru też znalazłem różne - 1951 r. (według spisu Pendragona) lub 1958.
Po 1958 r. w miejscu browaru powstały Zakłady Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego. W 2015 roku obiekty po Browarze Obywatelskim zostały wyburzone.

Tyle udało mi się wygooglać. Gdyby coś się nie zgadzało, to proszę o poprawienie i uściślenie informacji lub jej uzupełnienie. Trzeba by równiez dopisać ten browar do listy browarów zamkniętych bbiz.

[seba_gliwice]

Witam, W temacie browarów zabrzańskich absolutnie wyczerpującym i wiarygodnym źródłem jest obszerna publikacja Piotra Hnatyszyna (Muzeum w Zabrzu), będąca podsumowaniem jego wieloletnich badań tego tematu. Tak więc jest tam również szczegółowo opisana historia browaru na ul. Damrota ...

Piotr Hnatyszyn
"Od browaru dworskiego do warzenia piwa na skalę przemysłową"
Orbis Interior nr 3-4 z 2002 roku

[Cooper]

Ta publikacja traktuje tylko o browarach zabrzańskich czy ogólnie o wspomnianym w tytule okresie w historii browarnictwa przy okazji coś tam wspominając o Zabrzu ? Tytuł wszak nic o Zabrzu nie wspomina.
W jakiej formie zostało to wydane ? Chyba nie jest to klasyczna książka gdzieś dostępna ?
Pytam bo bym se sprawił jeśli wpisze się to w moją biblioteczkę.

[seba_gliwice]

Jest to (był to) periodyk (rocznik) wydawany przez Muzeum Miejskie w Zabrzu zawierający zbiór opracowań i artykułów pracowników naukowych zwiazanych z miastem i tutejszym muzeum. W tym konkretnym numerze obszerna jego cześć poświęcona jest na materiał Piotra Hnatyszyna i z założenia dotyczy Zabrza. Tak więc dodawanie do tytułu dopełnienia nie miało sensu i w zasadzie dublowałoby domyślny przedmiot tych analiz i badań (miasto Zabrze).

Piotr jest długoletnim pracownikiem Muzeum w Zabrzu (obecnie kierownikiem Działu Historii) i jego opracowanie jest jedynym tak szczegółowym i wyczerpującym, które może być traktowane jako wyrocznia w tym temacie …

Nie wiem tylko, czy ta publikacja jest jeszcze dostępna, bo wydana została prawie 17 lat temu - trzeba skontaktować się z Muzeum w Zabrzu.

[beerek62]

Dzięki uprzejmości Pana Piotra Hnatyszyna mam już skany Orbis Interior nr 3-4/2002 a także książkę "W kręgu kultury i przemysłu. Studia z dziejów Zabrza w XX wieku" wydaną przez Muzeum Miejskie w Zabrzu i IPN Katowice, gdzie znajduje się rozdział (artykuł) autorstwa Piotra Hnatyszyna, poświęcony tylko Browarowi Obywatelskiemu w Zabrzu.

Ponawiam prośbę do Admina - trzeba byłoby dopisać ten browar do listy browarów zamkniętych :

Browar Sauera w Zabrzu,

późniejsze nazwy
Bürgerliches Brauhaus Hindenburg /Browar Obywatelski/

data uruchomienia - 1893
data zamknięcia - 1958 ?

adres, Zabrze (1915-1945 r Hindenburg), Pfarrstrasse 1 - obecna ul. ks. Konstantego Damrota

[Pendragon]

Daty zamknięcia browaru też znalazłem różne - 1951 r. (według spisu Pendragona) lub 1958.
Po 1958 r. w miejscu browaru powstały Zakłady Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego. W 2015 roku obiekty po Browarze Obywatelskim zostały wyburzone.

W 1951 podobno została wstrzymana produkcja. Zakład jako taki mógł figurować jako czynny, ale nie produkujący aż do 1958. Albo tylko rozlewający piwa z innych browarów?

[e-prezes]

Ponawiam prośbę do Admina - trzeba byłoby dopisać ten browar do listy browarów zamkniętych :

Samo napisanie takiego posta nie da efektu jeśli sam wątek nie zainteresuje admina. Jest wątek zgłaszania browarów, jest też zgłaszanie usterek i propozycji, jest też PW - pewnie bardziej skuteczny...

[beerek62]

Na PW pisałem do Admina już dwukrotnie (grudzień 2018 i luty 2019) o dopisanie browaru Gottzmanna w Raciborzu - bez efektu. Spróbuję napisać w wątku zgłaszania browarów.

[seba_gliwice]

W Archiwum w Gliwicach są akta tego browaru jako "przejmowanego majątku" z pierwszych lat powojennych, aż do ostatecznego zamknięcia zakładu. Nie znam szczegółów, ponieważ nigdy nie interesowałem się browarnictwem powojennym, ale natknąłem się na te zasoby podczas przeszukiwania tamtu przedwojennych browarów gliwickich. Z pewnością warto je przestudiować, ale z drugiej strony Piotr Hantyszyn z pewnością wykorzystał już je jako materiał źródłowy do swojej kwerendy i opracowania ...

W 1951 podobno została wstrzymana produkcja. Zakład jako taki mógł figurować jako czynny, ale nie produkujący aż do 1958. Albo tylko rozlewający piwa z innych browarów?

[beerek62]

Cytat z książki "W kręgu kultury i przemysłu. Studia z dziejów Zabrza w XX wieku" (Muzeum Miejskie w Zabrzu oraz IPN Katowice) - rozdział autorstwa Piotra Hnatyszyna dotyczący Browaru Obywatelskiego w Zabrzu :

Ostatnie dane dotyczące produkcji browaru pochodzą z 1947 r. (...) W 1951 r. Państwowe Zjednoczenie Przemysłu Fermentacyjnego w Zabrzu przekształcono w Zabrskie Zakłady Piwowarsko-Słodownicze. Ostatnie wzmianki o Browarze Obywatelskim w Zabrzu pochodzą z połowy lat pięćdziesiątych XX w. W książkach telefonicznych z lat 1954 i 1956 pojawia się jako "browar piwa słodkiego". Przedsiębiorstwo zaprzestało produkcji jeszcze przed 1958 r. Popadające w coraz większą ruinę zabudowania browaru rozebrano całkowicie w lipcu 2015 r." (str. 203).

[Aprilek86]

Dla zainteresowanych mam taką oto skrzynkę z tego browaru

[Piwowar]

Mam trochę informacji na temat wyposażenia i wielkości tego zakładu w latach trzydziestych XX wieku. Browar był napędzany silnikami elektrycznymi, wodę do warzenia piwa pobierał z sieci miejskiej. Nie posiadał własnej słodowni, nie posiadał też leżakowni, ponieważ warzono wyłącznie piwa górnej fermentacji. Naczynia w warzelni miały pojemność 37,73 hl oraz 41,5 hl. Fermentownia miała pojemność 99,86 hl, czyli mogła pomieścić jednorazowo dwie warki piwa. Johann Kotzyba podaje 15000 hl jako roczną produkcję swojego zakładu, natomiast jako główny produkt piwo zwyczajne o zawartości ekstraktu 3,6 do 3,8%.

[mario67]

Witam, na forum wpadłem przypadkiem. Ostatnim właścicielem, był mój pradziadek cioteczny Johann Kotzyba. Może taką wiadomości będzie komuś przydatne. Pozdrawiam Mariusz Wiercioch

[mario67]

Miałem dodać że prawdopodobnie do końca wojny z opowieści mojej mamy która tam za dziecka chodziła. Dziadek z rodziną popełnił samobójstwo jak w chodzili Niemcy albo Ruscy. Bali się tortur i zesłania.

[Piwowar]

Wszystkie wiadomości są przydatne. Nie zachowały wam się w rodzinie jakieś zdjęcia, lub pamiątki po dziadku?