browar w Toszku

[Piwowar]

Według moich aktualnych danych słodownię zbudowano w roku 1884 i wyposażono w suszarnię firmy Topf & Söhne. Problem mam z ustaleniem właściciela. Z różnych źródeł mam różne dane i nie wiem czy był nim Siegmund Mockrauer, czy Salomon Guradze. Gdyby nie zdjęto napisu ze ściany, być może udałoby się wyjaśnić tę tajemnicę, ale napisu nie ma, więc możemy dziś tylko snuć domysły..

[Piwowar]

Co do samego browaru, podobno powstał on na początku XVIII wieku, choć moim zdaniem zamek w Toszku warzył piwo na swoje potrzeby już kilkaset lat wcześniej. Problemy mam też z ustaleniem kolejnych właścicieli browaru. To co podaje spis browarów polskich nie zgadza się z tym, co znalazłem w archiwach. Spis browarów z roku 1893 podaje że Siegmund Mockrauer jest właścicielem browaru parowego funkcjonującego pod nazwą
„Herrschaftliche Toster Bierbrauerei“. Inne źródła podają że był nim piwowar żydowskiego pochodzenia Salomon Guradze. Na pewno od początku XX wieku właścicielem był
„Majoratsherr Rittmeister ausser Dienst Kurt von Guradze“. Podobno w tych czasach należało wykupić na własność jakiekolwiek dobra szlacheckie lub rycerskie, aby uzyskać przed nazwiskiem tytuł „von“. Jeżeli się mylę proszę mnie poprawić.

1) Brauerei Jos. Ecke 1865 - 1875
Schloßbrauerei Sal. Gurazde 1875 - 1888
Herrschaftliche Toster Bierbrauerei, A. Gurazde 1888 - 1901
Toster Schloßbrauerei, Kurt von Gurazde 1901 - 1930
Herrschaftliche Toster Schloßbrauerei- Verwaltung 1930 - 1938
Schloßbbrauerei Tost GmbH 1938 - 1945

2) Brauerei A. Vogt 1865 - 1878
Brauerei Siegmund Mockrauer 1878 - 1893
Brauerei Hugo Gurazde 1893 - 1907

[Piwowar]

W pustym budynku, na którym dziś wisi tabliczka z napisem: „GS - Wytwórnia wód gazowanych i rozlewnia piwa“, znajdowała się kiedyś warzelnia wyposażona w kotły z bezpośrednim paleniskiem firmy Weigel z Nysy. Warzono w niej piwa dolnej i górnej fermentacji. Browar wraz ze słodownią zajmował powierzchnię 41 000 m2, z czego 2 100 m2 było zabudowane. Słodownia produkowała słód nie tylko na własne potrzeby. Okoliczne małe browary, nie posiadające własnych słodowni, ale posiadające surowiec pochodzący z własnego gospodarstwa rolnego, oddawały tam przez siebie wyprodukowany jęczmień, z którego produkowano słód. Tacy klienci, dostarczający własny surowiec nie płacili słodowni za słód, lecz jedynie za usługę.

[Piwowar]

Funkcję mistrza piwowarskiego w browarze pełnił przez długie lata (na pewno w latach 1914 – 1928) Anton Miller. Browar produkował w tym okresie około 30 000 hl piwa rocznie. Do dystrybucji posiadano 4 samochody ciężarowe i 2 zaprzęgi konne, które były konieczne, zważywszy że zakład posiadał własne składy piwa w Gliwicach, Zabrzu, Bytomiu, Pyskowicach, Ujeździe, Sosnowcu, Kolonowskiem, Będzinie i Łabędach. Browar był wyposażony w maszynę parową oraz 2 maszyny do produkcji lodu firmy Linde, o wydajności 100 000 kalorii na godzinę, pozwalające na sprzedaż lodu okolicznym firmom. W latach dwudziestych zatrudniano około 40 pracowników.
Na zdjęciu widok od tyłu.

[Piwowar]

W 1938 roku browar przejęła spółka z ograniczoną odpowiedzialnością o nazwie „Schlossbrauerei Tost GmbH“. Zakład znajdował się przy Gross Strehlitzer Str. 166, ulicy która do dziś nosi nazwę Strelecka.

[Piwowar]

Właścicielami browaru byli w roku 1938 Bürgerliches Brauhaus Breslau AG, którego przedstawicielem był radny miasta Wrocławia Alfons Kempe oraz wrocławski inwestor Curt Rose. Kapitał spółki wynosił 20 000 Marek. Alfons Kempe był dyrektorem browaru. Prokurentami byli Georg Hanke i Alfred Wilke, nadzór nad browarem i słodownią sprawował Brau- und Malzmeister Walter Ahammer. Browar był wyposażony w dwie maszyny parowe, suszarnię wysłodków oraz urządzenia do czyszczenia beczek i butelek.
Piwo fermentowało i leżakowało w kadziach i beczkach drewnianych.
W 1938 roku browar zatrudniał 56 osób. Składy piwa posiadano w Gliwicach i Pyskowicach. Do rozwożenia swych produktów, do których oprócz piwa zaliczano również wodę mineralną oraz lód, posiadano w tym czasie 7 samochodów ciężarowych i jeden zaprzęg konny plus 2 konie.

[kiszot]

Ja miałem troche mało czasu więc do budynku słodowni i rozlewni GS'u już nie doszedłem.

[kiszot]

Piwowar napisał(a)
W pomieszczeniu znajdującym się bezpośrednio obok suszarni widać jeszcze przysypaną gruzem turbinę, która kiedyś tłoczyła gorące powietrze służące do suszenia słodu.

To chyba ta turbina.

[kiszot]

Mam jeszcze taką fotkę.

[marcopolok]

W ubiegły wtorek tez byłem z wizytą w Toszku. Niestety 15 minutowy pobyt nie pozwolił na głębsze wnikniecie. Turbina też zwróciła moją uwagę i robiłem małe przymiarki do jej ocalenia ale brak środków i czasu uniemozliwiły ten zabieg Ale jeszcze tam wrócę

[Piwowar]

Butelka do piwa słodowego, jakich używał browar w Toszku na początku XX wieku.

[Bartosz98]

Piwowar napisał(a)
Funkcję mistrza piwowarskiego w browarze pełnił przez długie lata (na pewno w latach 1914 – 1928) Anton Miller. Browar produkował w tym okresie około 30 000 hl piwa rocznie. Do dystrybucji posiadano 4 samochody ciężarowe i 2 zaprzęgi konne, które były konieczne, zważywszy że zakład posiadał własne składy piwa w Gliwicach, Zabrzu, Bytomiu, Pyskowicach, Ujeździe, Sosnowcu, Kolonowskiem, Będzinie i Łabędach. Browar był wyposażony w maszynę parową oraz 2 maszyny do produkcji lodu firmy Linde, o wydajności 100 000 kalorii na godzinę, pozwalające na sprzedaż lodu okolicznym firmom. W latach dwudziestych zatrudniano około 40 pracowników.
Na zdjęciu widok od tyłu.

Witam!
Po raz pierwszy występuje na forum ale bardzo zainteresowała mnie informacja zamieszczona przez Piwowara. Chodzi mianowicie o składy piwa z browaru w Toszku.O ile większość z nich znajduje się w odległości 20-30 km od Toszka o tyle Sosnowiec czy Bedzin to już 60 km a ponadto do 1918 był to obszar innego państwa. Jeśli to możliwe to prosiłbym o jakieś bliższe informacje, bo ja nigdy nie natknąłem sie na informacje o składach piwa toszeckiego w tych dwóch miastach.

[Piwowar]

Bardzo przepraszam za błędy, ale tak bazgrzę, że czasami sam swojego pisma nie potrafię odczytać. Nie było Będzina ani Sosnowca, był Tworog i Sandowitz. Nie wiem jak nazywa się dzisiaj Tworog, Sandowitz to Żędowice, kierunek Zawadzkie.

[Piwowar]

Niestety nie udało mi się na żadnej mapie znaleźć miejscowości o nazwie Tworog lub Iworog.

Wracając natomiast do słodowni, była to słodownia klepiskowa wyposażona w suszarnię mechaniczną firmy Topf & Söhne. Pod kominem zachował się jeszcze zbiornik, z którego słód pod własnym ciężarem spadał w dół na coraz to niższe piętra. Poniżej zamieszczam przekrój słodowni mechanicznej.

[kiszot]

Piwowar napisał(a)
Nie wiem jak nazywa się dzisiaj Tworog, Sandowitz to Żędowice, kierunek Zawadzkie.

A nie jest to po prostu Tworóg?