Browar Lądek Zdrój - Landecker Brauhaus

[darekd]

Mam jednak problem, czy w tym wypadku zamiast "Fischbier" nie chodziło o "Tischbier" (czyli piwo stołowe)
Chyba to drugie...

A może w starych reklamach jak przepisywali z gotyku, też robili takie błędy?

[skitof]

Akurat kilka dni temu ktoś prosił mnie o fragment książki o Fischbierze. W literaturze niemieckiej takie dictum się chyba nie zachowało, ale kto wie, może w śląskim slangu mógł funkcjonować fischbier.311777316_532111108920058_4013712471009268523_n.jp g

[skitof]

Po przeglądnięciu wcześniej podanych informacji źródłowych faktem jest, że trunek ten wytwarzał(y) browar(y), był słodki i warzony (jak piwo) i przeznaczony wyłącznie na święta.

[skitof]

Zresztą nie brakuje w internecie informacji o Bierfisch (rybie w piwie), które to danie tradycyjnie wywodzi się ze Śląska, a czasami nazwane było "rybą/karpiem po polsku" (Karpfen polnische Art).

[Piwowar]

Oj, tutaj to raczej chodzi o piwo stołowe, czyli Tischbier.

[Baronguliano]

Mam jednak problem, czy w tym wypadku zamiast "Fischbier" nie chodziło o "Tischbier" (czyli piwo stołowe)
Chyba to drugie...

A może w starych reklamach jak przepisywali z gotyku, też robili takie błędy?

To co ja widziałem w reklamach w gazetach ladeckich ewidentnie wyglądało jako litera "F" i tak np jak przy moim drugim poście i dodanych tam zdjęciach.

[Baronguliano]

Akurat kilka dni temu ktoś prosił mnie o fragment książki o Fischbierze. W literaturze niemieckiej takie dictum się chyba nie zachowało, ale kto wie, może w śląskim slangu mógł funkcjonować fischbier.311777316_532111108920058_4013712471009268523_n.jp g

Jeżeli na Facebooku to ja jestem tą samą osoba

[Baronguliano]

Po przeglądnięciu wcześniej podanych informacji źródłowych faktem jest, że trunek ten wytwarzał(y) browar(y), był słodki i warzony (jak piwo) i przeznaczony wyłącznie na święta.

Też spotkałem się z informacjami o tym że był to napój słodki. Ze swoich źródeł (gazety Lądeckie) mogę wyjść z założenia że sprzedaż tego piwa przypadała na Święta Bożego Narodzenia, uzyskałem dwie takie informacje.

[Baronguliano]

Reasumując informację o piwie rybnym.

- Było na swój sposób 'popularne' i warzone w okresie Bożego Narodzenia
- Warzone było na pewno od obecnego Górnego po Dolny Śląsk (Lądek, Namysłów, Gliwice)
- Było mocne oraz słodkie, i stosowne jako swego rodzaju "bulion" pod dania rybne

Temat tego akurat piwa wydaje mi się że został wyczerpany bo kilka informacji uzyskać się udało.

Kolejną zagadką dla mnie odnośnie browaru w Lądku jest:

a) Sprzedaż lodu.
Chociaż samo posiadanie lodu przez browar w np. roku 1916 jest do uzasadnienia to sama jego sprzedaż/wyprzedaż mnie zastanawia. Czy taka sprzedaż lodu była stosowana w innych browarach ? I czy chodzi tutaj o typowo lód z rzeki, jeziora etc. czy jednak lód poddany jakiejś obróbce (wielkość) ?
b) Pracownicy/Właściciele
Na przejrzanych i przetłumaczonych przez mnie ogłoszeniach browaru w gazetach często zdarzają się podpisy piwowara/właściciela. Mam zatem dwie osoby w tym jedną, która jest całkowicie nieznana.
Pojawia się Alfred Scheunert, który był pewnie właścicielem , bądź dzierżawcą browaru. Pojawia się także jedna wzmianko o osobie z takim samym nazwiskiem w poście Piwowara z 2017 roku odnośnie browaru „zum Nussbaum“ i jego zatrudnieniu w 1910 roku. Czy są jakiekolwiek przesłanki o tym, że może być to ta sama osoba.
Drugą osobą to Paul Cygan, czy spotkał się ktoś z informacjami o tej osobie. Bardzo dużo wiadomości browaru z gazet były z podpisem właśnie tego człowieka, lecz nic nie mogę wyszukać więcej. Jego podpisy udało mi się wyszukać w gazetach z m.in. 1928 roku.

[darekd]

Reasumując informację o piwie rybnym.

- Było na swój sposób 'popularne' i warzone w okresie Bożego Narodzenia
- Warzone było na pewno od obecnego Górnego po Dolny Śląsk (Lądek, Namysłów, Gliwice)
- Było mocne oraz słodkie, i stosowne jako swego rodzaju "bulion" pod dania rybne

Temat tego akurat piwa wydaje mi się że został wyczerpany bo kilka informacji uzyskać się udało.

Kolejną zagadką dla mnie odnośnie browaru w Lądku jest:

a) Sprzedaż lodu.
Chociaż samo posiadanie lodu przez browar w np. roku 1916 jest do uzasadnienia to sama jego sprzedaż/wyprzedaż mnie zastanawia. Czy taka sprzedaż lodu była stosowana w innych browarach ? I czy chodzi tutaj o typowo lód z rzeki, jeziora etc. czy jednak lód poddany jakiejś obróbce (wielkość) ?

Nic nie wskazuje, że Fischbier był mocny. Wręcz przeciwnie. W tamtych czasach nie było bogato i mało kto stosowałby drogie, mocne piwo z wysokim ekstraktem do podlewania nim jedzenia. Etymologia też świadczy, że to mogło być nawet bezalkoholowe. Według mnie był to napój słodowy (taki ciemny, jest dostępny w naszym Aldi). Dużo ciemnego słodu daje treściwy, słodki, pożywny napój, który skierowany był do dzieci. W okolicy świąt wykorzystywano to jako dodatek do sosu (to ciemny słód i wysoka zawartość cukru dawała jemu smak, nie zaś alkohol).
Browar Müllera w Kłodzku sprzedawał Fischbier tylko przez dwa dni - wigilię i sylwestra a na święta do picia reklamował mocnego Bocka:

reklama z Der Gebirgsbote 102/3 (27.12.1910) - skan 18

https://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/60172/PDF/directory.pdf

i miał też w ofercie Malz-Bier, którego etykietował:

http://www.polbeerlabels.pl/K%C5%82odzkoM.htm

O lodzie już wspominałem. Browary posiadały własne lodownie (chodzi o czasy, gdy nie było możliwe wytworzenie niskiej temperatury) i często były usytuowane przy zbiorniku wodnym. Przykładem bliskim Ziemi Kłodzkiej jest staw przy browarze w Broumowie (który należał do browaru):

https://i0.wp.com/pivovari.cz/wp-content/uploads/2019/12/pivovary-ceska-republika-pivovar-broumov-05.jpg

i który do tej pory nazywa się Pivovarský rybník. Takich stawów o tej nazwie i dawnym przeznaczeniu jest zresztą w Czechach wiele, ma go i Kozel:

https://c8.alamy.com/compde/cwk9g4/pivovar-velk-popovice-pivovarsky-rybnik-laduv-kraj-stredocesky-kraj-ceska-republika-cwk9g4.jpg

Jak wyglądał proces przygotowania lodu do lodowni wraz z informacją jak nim handlowano można przeczytać tu:

https://twojahistoria.pl/2017/11/01/w-przedwojennej-polsce-niemal-nikogo-nie-bylo-stac-na-lodowke-jak-w-takim-razie-radzily-sobie-nasze-prababki/

Sprzedaż lodu przez browar w Lądku nie dziwi, bo mieli przecież własny zbiornik:

https://polska-org.pl/foto/151/Dawny_browar_ul_Slodowa_Ladek_Zdroj_151024.jpg

Ciekawe jak wyglądały ich podziemia.

Mam nadzieję, że rozwiałem wątpliwości. Tak z ciekawości przygotowujesz na temat tego obiektu jakąś publikację, a może otwierasz tam browar?

[Baronguliano]

W Lądku też polecali picie Bocka, co ogólnie nie dziwi. Z gazet które sprawdzałem, także mogę wyjść z założenia sprzedaży Fischbiera w wigilię. Taka informacja była raz, a browar sprzedaż prowadził w wigilię do godziny 14:00.

Może nie wyraziłem się jasno. Niekoniecznie miałem na myśli moc w alkoholowym znaczeniu. A bardziej mocną treściwość tego piwa/napoju.

Temat posiadania przez browary specjalnych zbiorników wodnych na rzecz pobierania z nich lodu jest mi dosyć znany, wiem że w przeszłości ważne było posiadanie stawu czy jeziora w okolicy.
Ale informacja na temat przygotowania lody do handlu bardzo mi się przyda.

O sam lód pytałem drugi raz, bo zastanawia mnie koncepcja sprzedaży. Czy browary wyprzedawały lód w momencie gdy miały go za dużo. Czy jednak była to dodatkowa możliwość zarobku. Wiem że obie możliwości się nie wykluczają ale sam wątpię aby browary specjalnie zajmowały się "produkcja" lodu, a jedynie wyprzedawały zalegający lub już po prostu nie potrzebny lód.

Zbiornik w Lądku to kolejna zagadka. Co prawda obok browaru przepływa rzeka, ale wątpię aby pobierali lód z rzeki. Zdjęcie które widziałem już wcześniej przedstawia stawy które nie jak nie pasują do Lądka. Albo stawów już nie ma albo zmieniły one swój wygląd przez lata. W tym momencie w Lądku są malutkie stawiki na działkach, oraz stawy Biskupie, ale one były zagospodarowane w zimie na lodowisko. Więc mogli je mieć ale prawdopodobnie nie przetrwały one czasu.

Otworzyć browar w tym budynku to marzenie, ale raczej nie realne. Pochodzę z tego miasta i trochę boli widok pustostanu który kiedyś tętnił życiem i napisał jednak kawałek historii. Od dawna zastanawiałem się nad przeszłością tej nieruchomości, aż postanowiłem zbadać sprawę.

Obecnie pracuje nad publikacja w jeszcze nie określonej formie, w sumie wszystko zależy od ilości materiału jaki uda mi się zebrać.

[Piwowar]

[Piwowar]

Browary były przeważnie jedynymi zakładami, które oferowały lód, ponieważ miały go gdzie magazynować. Pewnie nieźle na nim zarabiały, chociaż zdarzały się takie zimy, że same miały kłopot z zaopatrzeniem się w dostateczną ilość. Lodownia browaru Adam w Nysie zachowała się do dziś, ma zdaje się cztery podziemne kondygnacje z olbrzymimi halami. Z czasem bogatsze browary inwestowały w maszyny do produkcji lodu i handel nim był po prostu jednym z produktów oferowanych klientom.

[Piwowar]

W latach trzydziestych XX wieku browar był napędzany silnikami elektrycznymi. Wodę i prąd pobierał z sieci miejskiej. Warzelnia była wyposażona w kadź zacierno-filtracyjną o pojemności 45,45 hl i kocioł warzelny o pojemności 36,5 hl. Zbiorniki w piwnicy fermentacyjnej miały łączną pojemność 90 hl, w leżakowni 150 hl. Magazyn słodu miał pojemność 134 metrów sześciennych. Według danych właściciela browar mógł rocznie wyprodukować 3000 hl piwa, w tym 1273 hl piwa leżakowego. Resztę stanowiło lekkie piwo górnej fermentacji, tak zwany Einfachbier, o zawartości ekstraktu 4,5%. Browar posiadał magazyn na lód naturalny i maszynę do produkcji lodu o wydajności 12 cetnarów na dobę. Własnej słodowni nie posiadano.

Tyle jeszcze znalazłem w moim archiwum.

[Baronguliano]

Browary były przeważnie jedynymi zakładami, które oferowały lód, ponieważ miały go gdzie magazynować. Pewnie nieźle na nim zarabiały, chociaż zdarzały się takie zimy, że same miały kłopot z zaopatrzeniem się w dostateczną ilość. Lodownia browaru Adam w Nysie zachowała się do dziś, ma zdaje się cztery podziemne kondygnacje z olbrzymimi halami. Z czasem bogatsze browary inwestowały w maszyny do produkcji lodu i handel nim był po prostu jednym z produktów oferowanych klientom.

Czytałem że biznes lodowy był dosyć opłacalnym biznesem.
W sumie jak mamy piwnice bądź inne miejsce do przechowania lodu i możemy magazynować go więcej niż potrzebujemy a dodatkowo zarabiać na jego sprzedaży to wydaje się że to był dobry pomysł na dodatkową gotówkę.