Tweet
Nie mam zamiaru opisywać na łamach forum kompletnej historii piwowarstwa w Prusach Wschodnich, ponieważ nie czuję się do tego powołany. Mamy lokalnych historyków, którzy tym się zajmują, ja chciałbym tylko opublikować trochę danych, które udało mi się zebrać w całość na podstawie artykułów znalezionych w XIX wiecznej prasie.
Piwowarstwo w Prusach wschodnich w roku 1873
W 1873 roku zanotowano w Prusach Wschodnich dalszy, trwający już od kilku lat, znaczny rozwój piwowarstwa. Podatek piwny w roku 1872 wyniósł 214 392 Talary, natomiast w roku 1873 już 249 539 Talarów czyli o 35 147 Talarów lub 16% więcej.
Powodem tak znacznego rozwoju piwowarstwa w prowincji był rosnący popyt na piwo wśród klasy rzemieślniczej i robotniczej, która dzięki rosnącym dochodom mogła sobie w większym stopniu pozwolić na konsumpcję piwa, rezygnując ze spożycia wódki. Większe spożycie piwa wymagało zwiększenia produkcji, co zmuszało browary do rozbudowy oraz do inwestycji w wyposażenie techniczne istniejących już zakładów. W 1873 roku w prowincji czynnych było 410 browarów (323 produkujące piwo na sprzedaż i 87 produkujących wyłącznie na własne potrzeby), z których 33 produkowały głównie piwa dolnej fermentacji, a 377 górnej fermentacji. Najznaczniejszymi zakładami produkującymi piwa dolnej fermentacji były browary Wickbold, Ponarth i Schönbusch (Schönbusch rozpoczął produkcję dopiero w 1873 roku) znajdujące się w okręgu rządowym Królewca, oraz browary Worienen i Bergschlößchen znajdujące się w okręgu Braunsberg. Browary te produkowały smaczne, klarowne i krzepkie piwa, na które popyt był nie tylko w Prusach Wschodnich, lecz również w innych prowincjach. Wyżej wymienione browary znajdowały się w znakomitym stanie technicznym i były stale modernizowane. Browar Wickbold został na przykład w 1873 roku wyposażony w nową warzelnię, browar Ponarth w nowe kadzie zacierne oraz zbiorniki do klarowania piwa, dzięki którym mógł podwoić swoją dzienną produkcję, i które umożliwiły lepsze czyszczenie i odkwaszanie kadzi zaciernych. Odpowiedniej wielkości piwnice w połączeniu z maszynami chłodzącymi oraz olbrzymim zapasem lodu, umożliwiały wyżej wymienionym browarom całoroczną produkcję, nawet w gorące lata.
Produkcja browarów w Prusach Wschodnich :
1872: 542 686 hl, w tym 206 655 hl dolnej i 336 031 hl górnej fermentacji
1873: 648 366 hl, w tym 264 877 hl dolnej i 383 488 hl górnej fermentacji
W 1873 roku w produkcji ciągle jeszcze przeważało piwo górnej fermentacji. W roku tym do produkcji piwa zużyto 379 288 cetnarów słodu jęczmiennego i 625 cetnarów surogatu. Do najpopularniejszych surogatów należał cukier skrobiowy, który mieszano ze słodem w stosunku 5:2. Z jednego cetnara cukru można było teoretycznie wyprodukować 5 beczek piwa. Ogólnie dodatek surogatów służył jedynie poprawieniu koloru oraz smaku piwa. Z wysokości zapłaconego podatku słodowego można mniej więcej rozpoznać wielkość browarów.
Z 410 czynnych w 1873 roku browarów:
82 browary zapłaciły mniej niż 5 Talarów podatku, 8 browarów 5-10 Talarów, 6 browarów 10-20 Talarów podatku, 29 browarów 20-50 Talarów, 27 browarów 50-100 Talarów, 49 browarów 100-200 Talarów, 51 browarów 200-300 Talarów, 27 browarów 300-400 Talarów, 28 browarów 400-500 Talarów, 37 browarów 500-750 Talarów, 25 browarów 750-1000 Talarów, 21 browarów 1000-1500 Talarów,3 browary 1500-2000 Talarów, 8 browarów 2000-3000 Talrów, 1 browar 3000-4000 Talarów, 1 browar 4000-5000 Talarów, 2 browary 5000-6000 Talarów, 2 browary 6000-7000 Talarów, 1 browar 12 000 -13 000 Talarów, 1 browar 25 000 -26 000 Talarów i 1 browar 34 000 -35 000 Talarów.
Z powyższych danych wynika, że w prowincji przeważały ciągle jeszcze małe browary, czym można wytłumaczyć przewagę produkcji piw górnej fermentacji.
Piwowarstwo w Prusach wschodnich w roku 1873
W 1873 roku zanotowano w Prusach Wschodnich dalszy, trwający już od kilku lat, znaczny rozwój piwowarstwa. Podatek piwny w roku 1872 wyniósł 214 392 Talary, natomiast w roku 1873 już 249 539 Talarów czyli o 35 147 Talarów lub 16% więcej.
Powodem tak znacznego rozwoju piwowarstwa w prowincji był rosnący popyt na piwo wśród klasy rzemieślniczej i robotniczej, która dzięki rosnącym dochodom mogła sobie w większym stopniu pozwolić na konsumpcję piwa, rezygnując ze spożycia wódki. Większe spożycie piwa wymagało zwiększenia produkcji, co zmuszało browary do rozbudowy oraz do inwestycji w wyposażenie techniczne istniejących już zakładów. W 1873 roku w prowincji czynnych było 410 browarów (323 produkujące piwo na sprzedaż i 87 produkujących wyłącznie na własne potrzeby), z których 33 produkowały głównie piwa dolnej fermentacji, a 377 górnej fermentacji. Najznaczniejszymi zakładami produkującymi piwa dolnej fermentacji były browary Wickbold, Ponarth i Schönbusch (Schönbusch rozpoczął produkcję dopiero w 1873 roku) znajdujące się w okręgu rządowym Królewca, oraz browary Worienen i Bergschlößchen znajdujące się w okręgu Braunsberg. Browary te produkowały smaczne, klarowne i krzepkie piwa, na które popyt był nie tylko w Prusach Wschodnich, lecz również w innych prowincjach. Wyżej wymienione browary znajdowały się w znakomitym stanie technicznym i były stale modernizowane. Browar Wickbold został na przykład w 1873 roku wyposażony w nową warzelnię, browar Ponarth w nowe kadzie zacierne oraz zbiorniki do klarowania piwa, dzięki którym mógł podwoić swoją dzienną produkcję, i które umożliwiły lepsze czyszczenie i odkwaszanie kadzi zaciernych. Odpowiedniej wielkości piwnice w połączeniu z maszynami chłodzącymi oraz olbrzymim zapasem lodu, umożliwiały wyżej wymienionym browarom całoroczną produkcję, nawet w gorące lata.
Produkcja browarów w Prusach Wschodnich :
1872: 542 686 hl, w tym 206 655 hl dolnej i 336 031 hl górnej fermentacji
1873: 648 366 hl, w tym 264 877 hl dolnej i 383 488 hl górnej fermentacji
W 1873 roku w produkcji ciągle jeszcze przeważało piwo górnej fermentacji. W roku tym do produkcji piwa zużyto 379 288 cetnarów słodu jęczmiennego i 625 cetnarów surogatu. Do najpopularniejszych surogatów należał cukier skrobiowy, który mieszano ze słodem w stosunku 5:2. Z jednego cetnara cukru można było teoretycznie wyprodukować 5 beczek piwa. Ogólnie dodatek surogatów służył jedynie poprawieniu koloru oraz smaku piwa. Z wysokości zapłaconego podatku słodowego można mniej więcej rozpoznać wielkość browarów.
Z 410 czynnych w 1873 roku browarów:
82 browary zapłaciły mniej niż 5 Talarów podatku, 8 browarów 5-10 Talarów, 6 browarów 10-20 Talarów podatku, 29 browarów 20-50 Talarów, 27 browarów 50-100 Talarów, 49 browarów 100-200 Talarów, 51 browarów 200-300 Talarów, 27 browarów 300-400 Talarów, 28 browarów 400-500 Talarów, 37 browarów 500-750 Talarów, 25 browarów 750-1000 Talarów, 21 browarów 1000-1500 Talarów,3 browary 1500-2000 Talarów, 8 browarów 2000-3000 Talrów, 1 browar 3000-4000 Talarów, 1 browar 4000-5000 Talarów, 2 browary 5000-6000 Talarów, 2 browary 6000-7000 Talarów, 1 browar 12 000 -13 000 Talarów, 1 browar 25 000 -26 000 Talarów i 1 browar 34 000 -35 000 Talarów.
Z powyższych danych wynika, że w prowincji przeważały ciągle jeszcze małe browary, czym można wytłumaczyć przewagę produkcji piw górnej fermentacji.
Comment