Stary browar w puszczy

[Stolp]

Na stronie odkrywcy:

http://www.odkrywca-online.pl/galerie.php?nazwa=stary_browar

znalazłem nastepującą informację:
"Gdzieś na skraju rezerwatu "KUŹNIK", po drodze z miasta Piła do Wałcza. Umiejscowione są ruiny Starego Browaru. Prawdopodobnie z początków XIX W. Ruiny wydają się słabej kondycji ale niewiele się zmieniły od czasu, kiedy byłem tam dziesięć lat temu. Powoli niszczeją narażone na działanie rozsadzających je pni drzew, deszczu i wiatru. Zdjęcia zrobione pod koniec czerwca [2005 r. ?].
Czy wiadomo może coś więcj o tym browarze ?

[Shlangbaum]

W Wojewódzkim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Starej Łubiance powiedziano mi, że to gorzelnia a nie browar ale mają sprawdzić i mi powiedzieć jeszcze.

Poszukam jeszcze w tym może ja będę w bibliotece:
M. Podgórski, Rezerwat Kuźnik, Przyr. Pol. Zach., 1962 6, 1-4: 31-4

[Shlangbaum]

Już znalazłem. Dawniej istniała tam miejscowość Kuźnica Pilska a po niemiecku Schneidemuehler Hammer (stąd teraz rezerwat nazywa się "Kuźnik") i faktycznie znajdował się tam browar (w samym centrum), obecnie administarcyjnie należy ten obszar do Piły. Miejscowość istniała do II Wojny Światowej.

Browar nazywał się Brauerei Hammer - przynajmniej wedle pocztówki. Jego ruiny ostatnimi czasy badane są przez miłośników nietoperzy. Przed wojną mieściła się przy browarze restauracja. Dziś nieruchomość jest na sprzedaż. Na jednej z niemieckich stron znalazłem, że browar należał do spółki Grenzmarkbrauerei (nie wiem tylko czy to na pewno browar z Kuźnicy Pilskiej czy z Piły).

[Shlangbaum]

A tak przy okazji to znalałem jeszcze, że w Pile też był browar - BROWAR HEVERSA - i nie wiem, czy to inny browar, czy ten sam

Poniżej zamieszczam etykietę lub podstawkę, ze zdjęcia trudno wyczaić. Niby z Piły (Schneidemuehl) ale nie jestem pewien na 100% czy to nie Kuźnicy Pilskiej właśnie

[Kałusz]

Stary browar w puszczy

To jest etykieta. Wiem, bo to mój egzemplarz

[Shlangbaum]

No to powiedz, czy to z Piły czy z Kużnicy Pilskiej

[Leonpraga]

Na 99,9% Piła,

* Brauerei – Art Adolf.(Inhaber Brauereibestizer Wegner) Brombergstr. 1 -1921

[Leonpraga]

Kronika Wielkopolski Nr 1 2004 r.

Kuźnica Pilska była osadą licząca przed wojną około 20 domów, zaopatrującą okoliczne miejscowości, głównie Piłę. W okolicach rezerwatu funkcjonowały dwie cegielnie, browar, kilka folwarków młyn. W bezpośrednim pobliżu rezerwatu zachowały się pozostałości niewielkiego cmentarza, na którym chowano prawdopodobnie mieszkańców wsi.
Browar był chyba najbardziej charakterystycznym obiektem osady, ma też najobfitszą dokumentację ikonograficzną. W okresie międzywojennym funkcjonowała przy nim restauracja. Do dziś zachowały się piwnice browaru. To właśnie piwnic dotyczy enigmatyczna wzmianka w przewodniku Łęckiego; pozostałością obiektów przemysłowych są ruiny podziemnej budowli na zachodnim skraju doliny [Rudy], na północ od szosy.

[Piwowar]

Browar znajdował się na terenie dóbr o nazwie Hammer i chyba rzeczywiście był tam głównym obiektem, przynoszącym największe zyski. Drugim obiektem przemysłowym, (o ile można go tak nazwać) znajdującym się na ich terenie był młyn wodny z dwoma kołami. Całość miała powierzchnię 786 morgów, z których 300 przypadało na lasy i jeziora, a 100 na łąki.
Przy rocznej produkcji około 4 000 hl piwa bawarskiego w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych XIX wieku, browar miał raczej tylko regionalne znaczenie. Wprawdzie mieścił się w średniej krajowej, lecz wśród browarów napędzanych maszyną parową był jednym z mniejszych.
W 1886 roku właściciele, których nazwiska niestety nie udało mi się ustalić, zamierzali sprzedać dobra wraz z browarem za cenę 55 000 Talarów. Prawdopodobnie nie znaleźli nabywcy, ponieważ jeszcze w 1889 roku ukazywały się w prasie ogłoszenia informujące o sprzedaży.
Nie wiem na ile można wierzyć Friedrichowi, który podaje jako właścicieli:
1890 – 1898 Rudolf Böttcher
1898 – 1904 Isidor Schweriner
1904 – 1914 Christian Jessulat.
Z braku odpowiednich źródeł udało mi się odnaleźć tylko tego ostatniego.
Od 1914 roku trop się gubi, chyba że założone w 1914 roku w Pile stowarzyszenie z ograniczoną odpowiedzialnością o nazwie Bürgerliches Brauhaus, czyli Browar Mieszczański, naprawdę przejęło browar w Kuźnicy Pilskiej. Jeżeli tak, browar działaby aż do likwidacji w 1920 roku.

[Leonpraga]

Mam potwierdzone dane z 1894 rok. * Rudolf Böttcher, Brauerei Hammer (Schneidemühlerhammer)

[Leonpraga]

położenie rezerwatu Kuźnik mapa z Kroniki Wielkopolski Nr 1 z 2004 r. Opis rezerwatu Kuźniki autorstwa Rafał Ruta i Pawł M. Owsiany

[Piwowar]

Zapomniałem dodać, że piwnice browaru były przystosowane do leżakowania ponad 20 000 hl piwa.

[Shlangbaum]

Stolp zamieścił w galerii link do tej dyskusji ale nie zamieścił w dyskusji linku do zdjęcia

http://browar.biz/galeria.php?id=6089

[Stolp]

To dlatego, że zdjęcie wyszperałem z "odmentów" peceta dopiero kilka dni temu i zapomniałem dodać do dyskusji.

[SA108]

Mnie także bardzo interesuje ten temat i gdyby ktoś dysponował jakimikolwiek informacjami na temat tego browaru i innych browarów w Pile to prosiłbym o podzielenie się nimi.