Szczecin - Browary do 1945

Collapse
X
 
  • Filtruj
  • Czas
  • Pokaż
Clear All
new posts
  • brzeczka
    D(r)u(c)h nieuchwytny
    • 2003.12
    • 373

    Temat trochę się przykurzył, ale to nie znaczy, że nic się dzieje, przyznaję jednak, że trochę przysiadłem, ale obiecuję poprawę...

    KREICH Brauerei - już kilka razy było o tym browarze ze Starego Miasta.
    Z akt Archiwum Państwowego (ANB 864) wynika, źe jesienią 1871 dokonano modernizacji słodowni wg projektu St. Muenicha z Chemnitz, w tym też roku planowano dobudować 3 piętro w budynku frontowym nr 63 (zdjęcie tutaj: http://www.browar.biz/galeria.php?id=3461), ale ten plan nigddy nie został zrealizowany (budynek nr 62 Kreich rozbudował o 3 kondygnację w 1874).
    Plan sytuacyjny z 1893 r. wskazuje, że właściwa część produkcyjna znajdowała się w podwórzu, a w budynku frontowym mieszkali Kreichowie, były biura, gabinet właściciela i kilka wynajmowanych mieszkań.
    Niestety akta policji budowlanej zaczynają się od roku 1871 i najwięcej informacji pochodzi z okresu po upadku browaru i przejęciu posesji przez innego kupca, który w ciągu kilku lat przebudował część produkcyjną

    HOFFMANN Brauerei (Stare Miasto,, ul. Panieńska 13-14) - pisałem kilka postów wcześniej
    Friedrich podaje, że właścicielem browaru w latach 1871-1882 był (2332b) P. Hoffmann, co może być tylko częściowo prawdziwe.
    Wg Stettiner Adressbuch 1876 i 1878 właścicielami firmy byli C. O. H. Billig i Louis Fischer, a pełna nazwa brzemiała OBERGAERIGE BRAUEREI UND MALZFABRIK BILLIG & FISCHER.
    Firma zajmowała się także hurtową sprzedażą piwy browarów z innych części kraju.
    Browar posiadał swój skład w Grabow am Oder przy Ortstrasse 3 (dzisiaj Szczecin-Grabowo).

    DRAMBURG & HERTWIG BRAUEREI UND MALZEREI
    Nowo odnaleziony browar, dla mnie to całkowite zaskoczenie, bo ta firma zajmowała się produkcją alkoholi od lat 50-tych XIX w., a w latach 80-tych XIX w. już go nie ma.
    Pełna nazwa brzmiała: GETREIDE DAMPFBRENNEREI,, BRAUEREI, PRESSHEFEFABRIK, DASTILLATION, RUM-, SPRIT-, LLIQUEUR- UND ESSIG-FABRIK
    Główna siedziba firmy mieściła się na Lasztowni (wyspa) przy Grosse Lastadie 26, natomiast browar ze słodownią usytuowany był w podszczecińskim (wtedy) Bredow przy Wallstrasse 3 Szczecin-Drzetowo).
    Właścicielami byli O. S. F. Dramburg i C. Hertwig. W browarze pracował jeszcze H. Hertwig jako dyrektor handlowy, restaurację prowadził Rost, natomiast stanowisko piwowara zajmował Pachaly.
    Dalszych informacji, jak i okresu działalności tej firmy na razie brak.

    Jeszcze kilka ciekawostek:
    1. Założyciel browaru Johannisberg Wilhelm Meyer pracował wcześniej jako piwowar w Gruenhofbrauerei Bock Franza Meyera
    2. Otto Fleischer, założyciell Tivolli Brauerei, przed wybudowaniem browaru prowadził hurtownię piwa w Unter-Bredow Auguststr. 10 (Szczecin-Drzetowo)
    3. Browar Victoria odkupił od pogrążonego w długach Wilhelma Wolffa w 1882 dotychczasowy restaurator browaru Robert Meyer i mistrz piwowarski Schreiner.
    c.d.n.

    Comment

    • brzeczka
      D(r)u(c)h nieuchwytny
      • 2003.12
      • 373

      HOFFMANN Brauerei - cd
      W 1879 r. firma Billig & Fischer zmienia nazwę na Billig & Schwabe Inh. Paul Schwabe
      Brauerei, Malzerei, Verlag von Flaschenbieren und Liqueren.
      W 1880 w nazwie zostaje sam Paul Schwabe, a nr posesji zmienia się na 15 (z 13-14 na jedną posesję), a w 1881 browar ostatecznie pada...
      W archiwum Muzeum Narodowego w Szczecinie znajduje się zdjęcie zaplecza posesji Frauenstrasse 15 z początku wieku, kiedy była tam hurtownia farb i lakierów - budowla jest znacznie starsza, postaram się zamieścić skan.
      Następne wiadomości dot. tego browaru będą pochodziły z lat do 1833 i 1834-1850 (może się udać).

      Comment

      • brzeczka
        D(r)u(c)h nieuchwytny
        • 2003.12
        • 373

        HOFFMANN Brauerei - cd
        Poniżej 2 fotografie podwórza dawnego browaru Hoffmanna z lat 20-tych, wtedy hurtownia farb (Frauenstrasse 13-14, później 15, obecnie odbudowywana przez developera, który zdefraudował pieniądze i się rozwiązał ul. Panieńska). W tle Zamek Książąt Pomorskich, alianci w sierpniu 1944 tak się zawzieli, że wyrównali Podzamcze do chodnika prawie (wypalony dom giełdy wyburzył "czyn społeczny").
        Nieopodal w pierwszej połowie XIX w. działało jeszcze kilka browarów o szerokości 5-6 m od frontu, ale na podzamczu ten działał najdłużej
        Attached Files

        Comment

        • brzeczka
          D(r)u(c)h nieuchwytny
          • 2003.12
          • 373

          Temat browaru Dramburg & Hertwig - ostatecznie firma działała w latach 1873 - 1882 na Drzetowie (Bredow), gorzelnia działała wcześniej i po zakończeniu działalności browaru na Łasztowni.

          Stettiner Victoria Brauerei A.G.
          Po zgłębieniu kolejnych książek adresowych (akta policji budowlanej czekają na urlop) wychodzi, że każdy z piszących dotychczas o tym browarze miał trochę racji (z Frierichem włącznie). Początek działalności to rok 1864, albo koniec 1863. Właściciele:
          Schoeneberg E. Braueri 1864(63?) - 1866
          Koch Brauerei 1866 - 1868
          Ortmann W. Brauerei, Inh. Ortmann & Moeske 1868 - 1871
          Koch Brauerei, Inh. koch & Moeske 1871 - 1872 - nie wiem czy Koch znowu "wszedł do gry", czy to błąd Adressbucha (są niestety i to wcale niemało), sytuację mogą wyjaśnić akta policji budowlanej, pod warunkiem, że się zachowały - będę raportował w grudniu raczej
          Wolff Wilhelm Brauerei 1871 - 1872
          Wolff Wilhelm Viktoria Brauerei 1872 - 1879
          Schreiner M. Viktoria Brauerei - w innych momentach Adressuchów jest Schreieier & Meyer, niemnej jednak od Wolffa przejeli firmę mistrz piwowarski i restaurator browaru, później dołączył Boehm - mistrz piwowarski z Stettiner Bergschloss, Schreiner ze względu na chorobę szybko wycofał się... reszta była już opisana i jest znana, poza enigmatycznym przejęciem Adler Brauerei Lefevre.

          Browar drzetowski, czyli Bass + wspólnicy, Germania, Vulcan i Vereins.
          Przepraszam wszystkich za wprowadzenie w błąd pisząc wcześniej o początkach historii tego browaru, błędy wynikały ze sczątkowych informacji i niefortunnego powiązania znanych mi faktów.
          Prawdziwe początki browaru wg Stettiner Adressbuch:
          C. W. Ruthkowsky Brauerei 1868 - 1871
          W. pohl Brauerei 1871 - 1873
          Bass & Pichlmayr 1873 - 1881
          Bass & Bahr 1881 - 1885 (1884?) - ciężka sprawa, bo w gazetach wystawia się nadal jako Bass & Pichelmayr, czy w prasie branżowej (Piwowar: pokłony).
          Dalej znana historia.
          c.d.n.

          Comment

          • brzeczka
            D(r)u(c)h nieuchwytny
            • 2003.12
            • 373

            Geneza powstania Wilh. Conrad A.G. fuer Brauerei und Kornbrennerei mit Presshefefabrik.
            Po likwidacji i parcelacji majątku Grünhof rodziny Wolff w 1840 r. działka nr 8 (od 1856 Grenzstrasse 8, kolejno 18, 32 i 34) znajdowała się w posiadaniu I. F. W. Fiedlera seniora (najczęściej występuje W. Firdler sen.), który od frontu wybudował 2-piętrowy dok mieszkalny, a w podwórzu restaurację z kręgielnią i prowadził hurtową sprzedaż piwa na własny rachunek (Bierverlag).
            Syn Fiedlera - G. W. Fiedler junior od lat 50-tych XIX w. prowadził restarurację i skład Dresdener Waldschlosschen Brauerei przy Reifschlaegerstr. 129 (Mściwoja II, Stare Miasto), póżniej Breitestrasse (Wielka, kard. Wyszyńskiego, Stare Miasto), czyli najbardziej reprezentacyjnej ulicy ówczesnego Szczecina. Firma działała do lat 70-tych XIX w. W latach 50-tych piwa norymberskie, chemnitzkie i Dresdener Waldschoesschen były reklamowane jako szczytowe osiągnięcia piwowarstwa i sprzedawały je największe składy i hurtownie. Nawet Weidmann w liście do Bohrischa zachwalał, że jego wyroby są na rynku szczecińskim uważane za conajmniej tak dobre jak Dresdener Waldschloesschen...
            W roku 1860, po śmierci seniora Fiedlera (tak wnioskuję), właścicielem posesji został dawny handlarz drewnem H. A. Volkmann. Nie wiem czy gorzelnię wybudował Volkmann, czy jeszcze Fiedler, bo nie było jej w Adressbuchach w katagorii "Brennereien". Akta Nadzoru Budowlanego Archiwum Państwowego w Szczecinie (ANB 1503, 1505 i 1873 - dziękuję miłej Pani za momoc, nie dziękuję panu, który już chyba trzeci raz potraktował mnie jak natręta i jeszcze sobie na mnie kamerę ustawił na podgląd, jak na złodzieja) zaczynają się na tej działce w roku 1854, ale ja tych "bazgrołów" pisanych piórem nie daję rady rozszyfrować. Pierwsza wzmianka w aktach (czytelna dla mnie) to 2 ogłoszenia w prasie lokalnej z 08.03.1861, że dawny handlarz drewnem p. Volkmann chce sprzedać parcelę przy Staszica 18 ze znajdującym się tam domem, restauracją, gorzelnią z całym wyposażeniem i 1 kotłem parowym, budowle postawiono zgodnie z przepisami prawa budowlanego z roku 1845, a potwierdza to z ramienia Koeniglische Polizei-Direktion C. Warstent (Stettiner Zeitung No 117 z 10.03.1861 wydanie poranne, drugiej gazety nie spisałem). Oferta była ważna 4 tygodnie od ogłoszenia.
            Pierwszy dokument podpisany "W. Conrad" pojawia się 10.10.1862 - M. Friedrich także podaje za początek działalności firmy rok 1862, ale reklama zamieszczona przez browar w Stettiner Adressbuch w latach 1914-15 za początek działalności podaje rok 1861 (skan poniżej). Prawdopodobnie podano za początek działalności rok oddania do użytku gorzelni.
            Pierwszy plan parceli pochodzi z roku 1864 - opisany jako W. Conrad Brennerei (planów ne ma, bo strona ksero kosztuje 25 zł, a skaner archiwum ma popsuty). Widnieją na nim: dom mieszkalny gorzelnia, restauracja, ogródek piwny i piwnice leżakowe w budowie, na drugim planie z 08.1864 jest planowana budowa "Braeu-Pfanne" - czyba to nazwa warzelni (za domysły przepraszam, ale to pierwsze mi przychodzi na myśl, poza tym to piewsza wzmianka o piwie). Moim zdaniem browar powstał w 1864 albo 1865, a data powstani pochodzi od gorzelni, która zawsze była główną gałęzią działalności firmy.
            Na planie z 1869 jest już w miejscu dawnych leżakowni i "Braeu-Pfanne" browar opisany w rozmiarach: szerokość budowli 31 stóp (944,48 cm); długość: Kuehl-Schiffe (przedzielone 4 filarami) 23,6 stopy (719.39 cm), Brauhaus 37 stóp (1127.46 cm, 11m 46 cm) i Schuppen 71 stóp (2164.08 cm). Szopy posiadały zadaszoną rampę. Co ciekawe, na planie zaznaczono II i III strefę miejską - idę o głowę, że chodziło o podatki (Grenzstrasse to dawna granica miasta-twierdzy Szczecin, stąd nazwa), bo browar i restauracja są w strefie III, a szopy w strefie II.
            W 1873 r. Conrad dostawia sobie ozdobną wrandę do domu mieszkalnego od frontu ulicy, na tym planie widnieje browar i gorzelnia ("Alte Brennerei").
            W 1882 w "Allgemeine Brauer und Hopfen Zeitung" ukazuje się ogłoszenie, w którym browar oferuje do sprzedaży aparat ociekowy do chłodzeni brzeczka systemu Neubecker z Offenbach, szeroki na 2 m, z 27 rurami i chłodziarkę rurową firmy Oskar Kropf z Nordhausen.
            W 1883 firma rozbudowuje park maszynowy o nową maszynę parową firmy Stettiner-Maschinenbau-Anstalt Schiffbauwerft-Actien-Gesellschaft vorm. Moeller & Haberd.
            W 1884 w "Allgemeine Brauer und Hopfen Zeitung" firma oferowała swoje wyroby: "Destylaty ze słodu i zboża. Przednia jakość, lepsze niż inne destylaty i tanie koniaki, wysyła za otrzymaniem gotówki w butelkach i innych zbiornikach po 60-90 fenigów za litr, każdą ilość. Wilhelm Conrad Stettin-Grünhof, Dampfbrauerei. Kornbrennerei, Presshefe- und Getreidebrantwein-Fabrik".
            W 1892 nastąpiła rozbudowa pomieszczenia wyttwarzania lodu.
            W 1894 rozbudowano leżakownie browaru i pomieszcenia składowania?/wytwarzania lodu (na planach są jakieś urządzenia, więc chyba chodzi o wytwornice lodu).
            05.1895 - budowa nowych stajni - wykonawca C. Kelm Stettin
            07.1895 - budowa nowego komina, wyskokiego na 33 m.
            04.1898 - dostawiono drugi kocioł parowy.
            W roku 1889 Conrad zmienia fasadę domu frontowego, w 1890 rozbudowuje piwnice pod browarem i srawia nową maszynownię firmy Dampfkessel-Fabrik von H. W. Seiffert vormals Seiffert & Melzer z Halle a. S.
            1902 - rozbudowa stajni (nowy budynek) i budowa zadaszonych galerii (3) na terenie ogródka piwnego, który był otoczony z lewej przez browar, z prawej przez korzelnię, stajnie i kotłownię.
            1908 - rozbudowa pomieszczeń przy browarze - bez wyrażnego wskazania.
            30.01.1911 - plan budowy nowej mujni butelek na ternie dawnych szop (powyżej browaru)03,1912 - kolejny plan rozbudowy kotłowni o urządzenia Graefl. Hans v. der Schulenburg` sche Maschinenfabrik.
            Więcej nt. rozwoj browaru w aktach polcji budowlanej nie ma.
            W 1906 browar przekształcił się w S.A., póżniej został w 1920 wykupiony przez Bohrischa i dzialał jako Bohrisch Brauerei - Conrad Brennerei A. G., po 1928 gorzelnia zostala przeniesiona do dawnej gorzelni Lefevre przy Oberwiek (Kolumba).
            Firma była znan od początku jako gorzelnia, później osiągano sukcesy na płaszczyźnie piw ciemnyc min. Doppel-Caramel Bier i Deutsches Porter. W 1877 firma oferowała swojego Bocka, w 1890 produkowano: Bairisches Lagerbier dolnej fermentacji; piwa dolnej fermentacji: Lagerbier, górnej fermentacji Lagerbier, Malzbier, Weissbier i Braunbier; świeże i dobre żarcie oraz Connrad`scher Korn, Getreidekuemmel, angielską łyski, alkohole duńskie i rosyjskie oraz świeże drożdże.
            W 1908 r. browar oferował: Bairisch Tafelbier, Bairisch i Pilsner Art, Dunkel Exportbier, Alkoholarm Doppel-Malzbier i Doppel-Weissbier
            W 1919 browar informował w prasie (Stettiner Abendpost), źe sprzedaje swoje produkty od ponad 40 lat.
            W latach 1917-20 browar nadal oferował bezpłatną dostawę do domu
            W 1920 zamknięto produkcję piwa, kontynent surowcowy przekierowano do Bohrischa i produkowano nadal alkohole.

            Comment

            • brzeczka
              D(r)u(c)h nieuchwytny
              • 2003.12
              • 373

              zapomniałem zamieścić w/w reklamę, poprawka poniżej

              Comment

              • brzeczka
                D(r)u(c)h nieuchwytny
                • 2003.12
                • 373

                zapomniałem załadować...
                Attached Files

                Comment

                • Mikko
                  Kapitan Lagerowej Marynarki
                  • 2008.12
                  • 583

                  Pierwotnie zamieszczone przez Użytkownika Żywiec Wyświetlenie odpowiedzi
                  Choć temat dotyczy lat do roku 1945, pozwolę sobie zamieścić przykład bardzo starej etykiety Bosmana. Sądzę, że jest to jeden z pierwszych wzorów etykiet tego browaru po wznowieniu produkcji po wyzwoleniu.
                  Moze ktos wie jak to piwo ma sie a raczej mialo do marki Pilsator z Frankfurtu?

                  Comment

                  • pivaria
                    Major Piwnych Rewolucji
                    • 2001.03
                    • 1538

                    Pierwotnie zamieszczone przez Użytkownika Mikko Wyświetlenie odpowiedzi
                    Moze ktos wie jak to piwo ma sie a raczej mialo do marki Pilsator z Frankfurtu?
                    http://www.bier1.de/Pilsator%20Pilsener.htm
                    Moim zdaniem powinieneś postawić pytanie odwrotnie, tj.: jak frankfurcki "Pilsator" ma się do tego ze Szczecina?
                    Zapewne jest to zbieżność nazw. Nie trudno o nią w nazewnictwie produktów bez względu na szerokość geograficzną...
                    PIVARIA - Z MIŁOŚCI DO PIWA!
                    www.pivaria.pl
                    https://www.facebook.com/pages/Pivar...72566796087490

                    Comment

                    • brzeczka
                      D(r)u(c)h nieuchwytny
                      • 2003.12
                      • 373

                      Ten Pilsator to echo danego browaru Boemisch Brauhaus, później Boemisch-Loewen z Berlina, ale bez związku ze Szczecinem.

                      Comment

                      • Promil03
                        D(r)u(c)h nieuchwytny
                        • 2007.10
                        • 2833

                        Buszując w sieci trafiłem na Potral Miłośników Dawnego Szczecina, a w nim ciekawe zdjęcia browaru Bohrisch Brauerei A.G. oraz inne (podstawki, etykiety, szyldy, porcelanki, itp.).
                        Polecam: http://sedina.px.pl/coppermine/thumb...h&cat=0&page=1

                        Comment

                        • Promil03
                          D(r)u(c)h nieuchwytny
                          • 2007.10
                          • 2833

                          Dodatkowo po wpisaniu w wyszukiwarce hasła: "browar" kilkanaście stron z birofiliami z innych szczecińskich browarów (np. ciekawe wzory etykiet i podstawek z browaru Elysium).

                          Comment

                          • grzeber
                            Major Piwnych Rewolucji
                            🍼🍼
                            • 2002.05
                            • 2879

                            Pierwotnie zamieszczone przez Użytkownika Promil03 Wyświetlenie odpowiedzi
                            Buszując w sieci trafiłem na Potral Miłośników Dawnego Szczecina, a w nim ciekawe zdjęcia browaru Bohrisch Brauerei A.G. oraz inne (podstawki, etykiety, szyldy, porcelanki, itp.).
                            Polecam: http://sedina.px.pl/coppermine/thumb...h&cat=0&page=1
                            Szkoda tylko, że znaczna ich część pochodzi z Browar.biz i umieszczono je tam bez żadnej adnotacji np.:

                            to to samo co tutaj: http://www.browar.biz/kolekcjonerstwo.php?id=16286

                            to samo: http://www.browar.biz/kolekcjonerstwo.php?id=18215

                            i u nas: http://www.browar.biz/kolekcjonerstwo.php?id=18214

                            To trzy pierwsze przykłady podstawek, które mam w swoim zbiorze. Myślę, że tego jest więcej!
                            pozdrawiam
                            www.BrowaryMazowsza.pl - kompendium wiedzy o piwowarstwie ziemi mazowieckiej

                            Comment

                            • Promil03
                              D(r)u(c)h nieuchwytny
                              • 2007.10
                              • 2833

                              Masz rację. Nie zauważyłem tego. Jest tam jednak trochę wzorów, których na Browar.biz nie ma.

                              Comment

                              • pivaria
                                Major Piwnych Rewolucji
                                • 2001.03
                                • 1538

                                Pierwotnie zamieszczone przez Użytkownika grzeber Wyświetlenie odpowiedzi
                                Szkoda tylko, że znaczna ich część pochodzi z Browar.biz i umieszczono je tam bez żadnej adnotacji (...)
                                A wg. mnie, to na tym zasłużonym dla wiedzy o Szczecinie portalu zamieszczane są foty jakie w różny sposób tam podesłano. Widzę tam i swoje kolektybilia oraz zdjęcia, których jestem autorem. Nie da rady (prowadząc tego typu portal) posiadać wiedzę nt. pochodzenia i źródła. Sądzę, że jedyne wyjście to zasygnalizować adminowi, iż "to moje" oraz (mimo wszystko) cieszyć się, że jest to gdzieś dostępne...
                                PIVARIA - Z MIŁOŚCI DO PIWA!
                                www.pivaria.pl
                                https://www.facebook.com/pages/Pivar...72566796087490

                                Comment

                                Przetwarzanie...
                                X