Browar (?) Sterdyń

[Stolp]

Na allegro była ostatnio taka kartka podobno z browaru w Sterdyniu - dopisek ręczny z tyłu. Czy coś wiadomo na jego temat?

[kibi]

Jeśli chodzi o miejscowość Sterdyń w powiecie Sokołów Podlaski (a innej nie znam), to prawidłowa odmiana brzmi "w Sterdyni".
Z tamtych okolic pochodzą moi rodzice, byłem w Sterdyni wielokrotnie, nigdy nie słyszałem, żeby kiedykolwiek był tam browar, choć prawdę mówiąc nikogo o to nie pytałem. Pokażę fotkę nestorom rodziny i ludziom do dziś tam mieszkającym, rozpytam na tę okoliczność, będę miał wiadomości pewne i ze żródła, ale ze względu na powszechny wśród starszych osób brak dostępu do internetu, musi to trochę potrwać.

[Stolp]

Czekam więc na wieści, życząc owocnych poszukiwań. Byćmoże będą jakieś pobrowarne pamiątki.

[Cooper]

Jako że wspomniana miejscowość lezy na terenie moich zainteresowań kolekcjonerskich czyli na Mazowszu po zobaczeniu owej aukcji z miejsca przystąpiłem do śledztwa gdyż chyba jak wszyscy a na pewno zdecydowana większość forumowiczow - nigdy nie słyszałem o takim browarze. Pierwsza rzecz to oczywiście zapytałem sprzedawcę czy wie coś wiecej o tym domniemanym zakładzie piwowarskim i czy informacja iż jest to browar jest wydrukowana na rewersie czy napisał że to browar "bo gdzieś coś tak uslyszał od kogoś" i tyle. Sprzedawca odpisał że nic więcej nie wie o browarze a info jest napisane na odwrocie ołówkiem co tylko bardziej upewniło mnie iż zdjęcie nie pokazuje browaru.
Spojrzenie do notatek w ktorych spisalem chyba ponad setkę browarów na Mazowszu również nie wskazało mi owej miejscowości , podobnie jak konsultacja ze znajomym będącym dobrze w temacie. Poszukiwania w necie skierowaly mnie do strony http://www.palacossolinskich.pl/ gdzie pokazane są zdjęcia zabudowań pałacowo-folwarcznych Ossolińskich w Sterdyniu i to zarowno z lat 1960ych jak i współczesne. O dziwo wszystkie lub prawie wszystkie budynki z tego zespołu dotrwaly do lat obecnych ale na żadnym z nich nie widać budynku podobnego do pokazanego na allegro. Wg mnie jeśli nawet znajdował się tam browar to był to raczej stary zaklad folwarczny jeszcze sprzed XIX wieku który nie dotrwał z produkcją do drugiej połowy XIX wieku a z tego okresu mam najstarsze dane. Często jest też tak iż w świadomości miejscowej ludności mianem "browar" czy "stary browar" określa się budynek który już od dawna nie pelni tej funkcji i być może w okresie gdy robiono to zdjęcie (lata 1950te , 1960te ? ) nadal jeszcze tak go zwano. Być może też nigdy nie było tam browaru a pokazany budynek pełnił kiedyś tylko podobną funkcję - był np słodownią , gorzelnią itp. Ja przynajmniej mam spore wątpliwości co do "browarowości" tego budynku i dlatego mimo ze cena fotki była atrakcyjna nie zdecydowałem się na oddanie klika.

[kibi]

Tak jak napisałem, bywam w Sterdyni w zasadzie od urodzenia, pamięcią mogę sięgać do konca lat sześćdziesiatych XX wieku. O ile w zabudowaniach folwarcznych przypominam sobie murowane stodoły podobne do widocznych na zdjęciu, o tyle wyższy budynek, z filarami prawie na pewno za mojej pamięci nie istniał. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych spędzałem tam większą część wakacji, wiele rozmawiałem z mieszkańcami zarówno starszymi (miałem tam w koncu dziadków) jak i rówieśnikami. Jestem pewien, że nigdy nie spotkałem się ani z historiami na temat działającego browaru, ani z określaniem w ten sposób starego budynku. W gminie (ale nie w samej Sterdyni) była gorzelnia, ale nigdy nie widziałem jak wyglądała. Przed II wojną w Sterdyni mieszkało i prowadziło drobne interesy sporo Żydów, może to jest jakiś trop?

[Cooper]

Przed II wojną światową w praktycznie każdej miejscowości w Polsce (zwłaszcza na wschodzie) mieszkał spory odsetek ludności żydowskiej i prowadził tam mniejsze i większe interesy.

[kibi]

Przeprowadziłem wstępne rozeznanie. Ludzie pochodzący z okolic Sterdyni i mieszkający tam od urodzenia w latach 30-40 XX wieku do dziś, rozpytani telefonicznie, bez możliwości obejrzenia zdjęcia, nie przypominają sobie osobiście, ani ze wspomnień osob starszych, istnienia tam browaru. Zdjęcie oglądały inne osoby, sięgające pamięcią do przełomu lat 50/60 i potwierdzają moje przypuszczenia, że zdjęcie może przedstawiać znajdujące się w folwarku stodoły (z tym, że nie na pewno). W tych latach budynek z filarami pomiędzy stodołami z całą pewnością nie istniał.
Będę jeszcze drążył temat, ale prawdę mówiąc bez większych nadziei na pozytywną odpowiedź. Sądzę, że podpis na odwrocie zdjęcia jest pomyłką.

[michal_rg]

Witam wszystkich,
Właśnie jestem w Sterdyni i czynię różne rozeznania w kwestii istnienia browaru (lub czegoś co to zdjęcie przedstawia).
Jak tylko ustalę cokolwiek więcej od razu będę informował.
Pozdrawiam
Michał

[Cooper]

Wg mnie cała para idzie w gwizdek i nie ma sensu zagłebiać się w poszukiwania browaru ktory najprawdopodobniej nigdy nie istniał a ktoś tylko błędnie ołowkiem napisał słowo "browar" na podpisie do fotki. Jeśli już to lepiej skupić się na poszukiwaniu lokalizacji dziesiątek czy nawet setek browarów jakie wiadomo że istniały na 100 procent a do tej pory nie udało się dokładnie ich namierzyć. Po prostu szkoda marnować ewentualny zapał i czas. Z praktyki wiem że tzw "lokalni mieszkańcy" czasami nie pamiętają nawet browarów czy rozlewni istniejących jeszcze 20 lat temu w ich miejscowościach a co dopiero rzekomy browar ktory - jeśli by nawet istniał - to musiało by być to - chyba grubo ponad 100 lat temu gdyż nie występuje on w późniejszych żródłach danych.

[kibi]

Wg mnie cała para idzie w gwizdek i nie ma sensu zagłebiać się w poszukiwania browaru ktory najprawdopodobniej nigdy nie istniał a ktoś tylko błędnie ołowkiem napisał słowo "browar" na podpisie do fotki. Jeśli już to lepiej skupić się na poszukiwaniu lokalizacji dziesiątek czy nawet setek browarów jakie wiadomo że istniały na 100 procent a do tej pory nie udało się dokładnie ich namierzyć. Po prostu szkoda marnować ewentualny zapał i czas.

W zasadzie masz rację, choć nie do końca. Choć istotnie browar w Sterdyni zapewne nigdy nie istniał, ja i michal_rg nie marnujemy energii przeznaczonej na poszukiwanie lokalizacji innych browarów, bo nie jest to naszą pasją.
Próbowaliśmy jedynie wyjaśnić cokolwiek, ze względu na związki łączące nas z tą miejscowością.

[michal_rg]

to musiało by być to - chyba grubo ponad 100 lat temu gdyż nie występuje on w późniejszych żródłach danych.

Co do tak dawnego czasu to się nie zgodzę. 100 lat temu raczej mało prawdopodobne, żeby istniała taka infrastruktura energetyczna.
Takie słupy były albo przed samą wojną, albo (co pewniejsze) po niej, więc nie było to wszystko tak dawno jak się może wydawać.
Nie jestem specjalnym miłośnikiem badań historycznych, ale jak napisał Kibi, zainteresowałem się tematem bo stamtąd pochodzę.
Swoją drogą wydaje mi się znacznie ciekawsze odkrycie nowego browaru, o którym słuch (i nie tylko) zaginął, niż odkrywanie czegoś o czym wszyscy już wiedzą (oczywiście bez urazy, nikogo w tym momencie nie zamierzałem krytykować).
W tym tygodniu zweryfikuję naocznie napis na tym zdjęciu (jak się okazało pracuję praktycznie obok człowieka, który wystawiał tą aukcję) i jeśli znajdę jakiś trop chętnie podrążę temat (oczywiście licząc na pomoc zacnych forumowiczów-specjalistów)
tymczasem pozdrawiam
PS. W samej Sterdyni są dwa podobne budynki do tych znajdujących się po bokach głównego na zdjęciu (środkowy mógł zostać zniszczony). Nie jest wykluczone również, że browar mógł znajdować się nie w samej Sterdyni, a w jej pobliżu (w okolicy było kilka dużych majątków ziemskich, których właściciele jak na owe czasy mieli bardzo ciekawe koncepcje biznesowe).

[Cooper]

Nie za bardzo kumam co rozumiesz Michał_rg pod slowem "infrastruktura energetyczna" Rozmawaimy o ewentualnym browarze a nie elektrownii
Przed powstaniem browarów parowych , browary a dokładnie maszyny w nich się znajdujące były napędzane siłą zwierząt pociągowych poprzez zastosowanie tzw kieratu i tak mogloby być właśnie w starym XVIII-wiecznym browarze folwarcznym jakim - nie wykluczam - mógłby być domniemany zakład pokazany na fotce. Istnienie browaru w tej miejscowości w ciągu ostatnich 120-130 latach praktycznie wykluczyłem gdyż nie jest wymieniony w spisach przemysłowych z tego okresu. No chyba że tak jak tutaj wspomniano - browar był ale nie znajdował się dokładnie w Sterdyniu a w innej pobliskiej miejscowości lub szukać należy go pod inną nazwą. Np stary browar w obecnych granicach miasta Żyrardów używał nazwy "Guzów" lub "Ruda Guzowska". Jedyny znany mi browar w powiecie sokołowskim to browar w Przeździatce (obecnie będącej w granicach miasta Sokołów Podl.). Najstarsze wzmianki o nim jakie znalazłem to lata 80-te XIX wieku a rok zamknięcia to około 1926.

[michal_rg]

Pisząc "infrastruktura energetyczna" miałem na myśli słupy i linię energetyczną widoczną na fotografi.
Może nie było to akurat najbadziej trafne określenie ale o te elementy mi chodziło.
Mimo wszystko, (z czystej ciekawości), będę kontynuował temat

[Cooper]

Aha...
Ależ ja nigdzie nie piszę iż owe foto pochodzi sprzed grubo ponad setki lat, tylko że browar - jeśli w ogole był to kiedykowiek browar - musiał zaprzestać działalności najpóźniej dobrze ponad wiek temu. Fotka wg mnie to lata 1950-1960e co już napisałem na początku tego tematu. Życzę powodzenia w poszukiwaniach.