Żelazny krzyż - Browar Schultheiss

[Piwowar]

Aby dalej gmatwać podaję, że wrocławski browar E. Haase też miał podobny krzyż w swoim znaku zastrzeżonym.

[ergie]

Jedno ale, krzyż u Haasego to krzyż równoraminny wieńczący zamkniętą koronę (stąd te linie dzielące koło), a u Schultheissa jest krzyżem występującym samodzielnie

[Piwowar]

O ciężarówkach pisałem jako o przykładzie pomocy państwowej w Prusach, a nie jako powodzie umieszczenia EK na browarnianych etykietach. Taka pomoc występowała w Prusach na przełomie XIX/XX w. w wielu dziedzinach gospodarki. Myślę jednak, że należałoby iść tym tropem i poszperać w źródłach. Może to coś wyjaśni. Druga rzecz jak mi przychodzi do głowy to EK jako znak gwarancji produktu potwierdzonej przez Państwo. Nie mam natomiast praktycznie wątpliwości, ze nie jest to znak "prywatny" ale z nadania państwowego.

Twoja teoria, że umieszczanie krzyża żelaznego na etykietach może pochodzić z nadania państwowego, wydaje się jak najbardziej słuszna. Krzyż był odznaczeniem państwowym i mógł zostać nadany na przykład z okazji zdobycia wyróżnienia na jednej z międzynarodowych wystaw, gdzie przyniósł chwałę nie tylko sobie, ale też państwu, z którego pochodził. Przykładem może być etykieta browaru Paulshöhe.

[Piwowar]

Myślę jednak, że tam gdzie krzyż ma dopisek "Schutzmarke", lub "registriert", browar musiał sam starać się o zarejestrowanie krzyża jako marki prawnie chronionej.
Myślę że do umieszczania krzyża miały też prawo browary należące niegdyś do zakonu krzyżackiego. Kolega Micho441 podesłał mi taką propozycję z czeskiego Broumova.

[Piwowar]

Miało być oczywiście Bruntal, nie Broumov.

[Piwowar]

Wiem już skąd krzyż u Schultheissa. Browar Tivoli zastrzegł sobie krzyż pierwszego maja 1875 roku, a przekazując Schultheissowi 10 czerwca 1891 roku cały swój majątek, dał mu tym samym prawo używania swojego dotychczasowego znaku zastrzeżonego.

[Piwowar]

Browar na Kreuzbergu nosił co prawda nazwę "Abteilung II.", czyli odział drugi, lecz był największym zakładem produkcyjnym koncernu Schultheissa. Produkował przede wszystkim piwa leżakowe w Butelkach. W 1899 roku dyrekcja koncernu powzięła decyzję, aby zamienić do tej pory używanego na etykietach piwnych niedźwiedzia na krzyż żelazny, który był symbolem wzgórza, u stóp którego położony był browar. A więc od 1899 roku pojawia się krzyż w reklamach Schultheissa. W 1905 roku, kiedy wszystkie browary koncernu uwarzyły razem 1.100.000 hl piwa, były browar Tivoli uwarzył 500.000 hl. Napełniano tam dziennie 250.000 butelek.