Haynauer Dampfbrauerei Carl Gartenschläger

[Piwowar]

Do Carla Gartenschlägera należał największy browar w Chojnowie. Założył go prawdopodobnie w 1872, lub 1873 roku Josef Zahlten. Spis browarów na Niemcy i Austrię, wydany w Berlinie w 1875 roku, podaje już nowego właściciela, który nazywa się Franz Zahlten. Kolejny właściciel jest niestety owiany tajemnicą. Kiedyś kojarzyłem z tym browarem nazwisko Winkler, lecz ten posiadał pod koniec XIX wieku własny zakład piwowarski w Chojnowie. Nazwisko Winkler, pojawia się w browarze Gartenschlägera dopiero w latach dwudziestych XX wieku, powiązane z funkcją prokurenta firmy. Nie wiadomo też do końca, czy od początku był to browar parowy. Możliwe że dopiero Carl Gartenschläger wyposażył go w maszynę parową. Carl Gartenschläger urodził się w 1865 roku i przejął browar w roku 1890, lub 1891. Możliwe że przejął go w 1890, a w 1891 dopiero uruchomił. Na pewno zakład został poddany gruntownej przebudowie, a możliwe, że został nawet zbudowany od podstaw. Był to odtąd browar parowy ze słodownią klepiskową. Dwupoziomową suszarnię słodu o wymiarach 12,6 m x 12,6 m zbudowała fabryka Topf & Söhne z Erfurtu. Pierwszym dyrektorem technicznym był mistrz piwowarski Heinrich Zilm, głównym piwowarem od 1898 roku był absolwent „monachijskiej akademii piwowarskiej Dr. Doemens“, Fritz Irmler, natomiast piwowarem urodzony w 1868 roku Theodor Böhm. Jeszcze przed wybuchem pierwszej wojny światowej w 1914 roku zakład poddano gruntownej przebudowie. Podgrzewaną parą warzelnię na 16 cetnarów zasypu, z kadzią filtracyjną zamówiono w Nysie, w firmie Weigel. Zakupiono też urządzenie do suszenia wysłodzin, które były wprawdzie cennym dodatkiem do paszy dla zwierząt, lecz nie dały się w stanie wilgotnym długo przechowywać. Chłodzenie piwnic fermentacyjnych i leżakowni zapewniała chłodziarka zakupiona w fabryce Germania w Chemnitz. Drewniane beczki leżakowe zamieniono na zbiorniki ze stali. Nowym dyrektorem technicznym został Konrad Kuhn. Browar produkował około 8.000 hl piwa, między innymi ciemne typu monachijskiego i kulmbachskiego, jasne pilzeńskie oraz piwo grodziskie. Po zakończeniu pierwszej wojny światowej funkcję dyrektora technicznego pełnił mistrz piwowarski Georg Pietsch. W latach dwudziestych XX wieku browar posiadał do rozwożenia piwa trzy samochody ciężarowe oraz trzy zaprzęgi kone. Koło roku 1930 funkcję dyrektora technicznego objął Arthur Kretschmar, natomiast piwowarem był syn wymienionego już wyżej Theodora Böhma, urodzony w 1896 roku Max Böhm. Dyrektorem browaru był w tym okresie zięć Carla Gartenschlägera, Theobald Ackermann. Po śmierci Carla Gartenschlägera w 1939 roku, jego zięć był zarówno dyrektorem, jak i właścicielem firmy. Ostatnim niemieckim mistrzem piwowarskim w browarze był Wolfgang Hanckel. Kiedy po wybuchu drugiej wojny zarówno T. Ackermann, jak i W. Hanckel zostali zaciągnięci do armii, nie miał kto kierować przedsiębiorstwem. Aby nie zamknąć zakładu, funkcję kierownika objął ojciec T. Ackermanna, mieszkający w Karpaczu pensjonowany nauczyciel. Obowiązki mistrza piwowarskiego musiał pełnić piwowar Max Böhm, a jego matkę przyuczono do warzenia piwa. Taki stan trwał aż do wkroczenia Rosjan 11 lutego 1945 roku.