Miejsce produkcji (warzenia)

[Krzysztof]

List został wysłany dlatego do Żywca ponieważ prowadzi on akcję reklamową pod nazwą „Miejsce pochodzenia ma znaczenie" i to jest dobry moment aby tą sprawę znowu poruszyć.

To jest oczywiste. Natomiast problem dotyczy także pozostałych wielkich.

Zywiec jest bezczelny chodźby w odniesieniu do piw: Królewskie i Kujawiak.

[arzy]

To jest oczywiste. Natomiast problem dotyczy także pozostałych wielkich.
(...)

Zgadza się, ale wielcy mówią że nie mają takiego obowiązku (na początku tematu jest zacytowana wypowiedź pani Danuty Gut) i w tym momencie należy dążyć do zmiany zapisu w ustawie.

[Seta]

Nie zupełnie w temacie, ale może się przydać.
Nie wiem czy wszyscy są świadomi co to jest EAN13? Standard kodowania kodów kreskowych stosowany m.in. na piwnych butelkach. Z tego co wiem musi być tam gdzieś zakodowany zakład produkcyjny. Wydaj mi się, że będzie to gdzieś między 4tym a 7mym (może 10tym) znakiem. Jakby komuś chciało się przeprowadzić badanie takich kodów z różnych części Polski (dzięki forum to względnie łatwe) moglibyśmy dojść do ciekawych wniosków.
Jest jeszcze jedna ciekawostka - wiecie co znaczy "590" od którego wszystkie te "eany" się zaczynają? To kod Polski - tak a propo pewnych niezidentyfikowanych pszeniczniaków.

[Seta]

Wobec tej etykiety wycofuję powyższe. Chyba, że oznaczają kraj butelkowania...

Nawet na pewno :

http://www.browar.biz/obrazek2.php?kol=x&kr=pl&br=196&co=2&id=37055&sx=b&wl=1&s=

[remfire]

Kod kreskowy tak naprawde nie daje nawet pewności w jakim kraju dany produkt został wyprodukowany, więc napewno i nie pozwala na identyfikacje konkretnego zakładu.
Jest już wątek który nieco rozjaśnia zagadnienia związane z kodami - właśnie tam się nieco dowiedziałem na ten temat

http://www.browar.biz/forum/showthread.php?t=58275&highlight=kod&page=2

[Totus]

Wobec tej etykiety wycofuję powyższe. Chyba, że oznaczają kraj butelkowania...

Nawet na pewno :
http://www.browar.biz/obrazek2.php?k...5&sx=b&wl=1&s=

Dla ciekawskich:

http://chemeng.p.lodz.pl/zylla/ut/barcode/ean13pl.html#Skladniki

Nie wiem na ile to rzetelne ale wydaje mi się, że nadzieje na określenie konkretnego zakładu mogą okazać się płonne... A tak na prawdę, to czego użyje producent, zależy praktycznie tylko od niego :-) On dostaje pulę EAN-ów od EAN Polska i dalej już nic nie jest regulowane...

Ale oczywiście można by spróbować to sprawdzić na konkretnym przykładzie :-)

[delvish]

Temat kodów kreskowych to jest jakiś neverending story świadczący o tym, że ludzie nie korzystają z opcji "Wyszukiwarka" oraz nie czytają wcześniejszych postów w danym wątku
1. Kody kreskowe nie mają nic wspólnego z miejscem produkcji. Niezależnie od tego czy kod jest 8 czy 13 cyfrowy.
2. Zakład produkcyjny z dość oczywistych względów musi być w jakiś sposób zakodowany na opakowaniu. Obecnie jest on ukryty w numerze serii.

[Totus]

... że ludzie nie korzystają z opcji "Wyszukiwarka" oraz nie czytają wcześniejszych postów w danym wątku ...

Jak rozumiem to do mnie. Po prostu moją odpowiedź pisałem przez 9 minut i nie wiedziałem że ktoś jeszcze cokolwiek w temacie naskrobał...

[arzy]

Będąc na wycieczce w Sejmie poprosiliśmy posła Krzysztofa Matyjaszczyka o pomoc w forsowaniu "miejsca warzenia".
Pan poseł złożył do Biura Analiz Sejmowych zapytanie. Odpowiedź poniżej.

"Warszawa, dnia 4 marca 2009 r.

BAS-WAL-171/09


Pan Poseł
Krzysztof Matyjaszczyk
Klub Parlamentarny Lewica


Opinia prawna
w sprawie obowiązku wskazywania dokładnego miejsca wytworzenia produktu.

I. Tezy opinii

1. Polskie prawo nie przewiduje generalnego obowiązku wskazywania dokładnego miejsca wytworzenia produktu;

2. Wymóg taki dotyczy niektórych kategorii produktów, w przypadkach gdy brak stosownej informacji w oznaczeniu danego produktu może wprowadzić konsumentów w błąd np. co do charakterystyki środka spożywczego, w tym, źródła lub miejsca jego pochodzenia;

3. Wprowadzenie bardziej szczegółowej regulacji dotyczącej obowiązku wskazywania przez producentów miejsca wytworzenia produktu jest możliwe poprzez zmianę ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia lub rozporządzenia wydanego na jej podstawie, jednak należy przy tym uwzględnić każdorazowo (w odniesieniu do danego produktu) wymóg istnienia interesu publicznego uzasadniającego wprowadzanie takiego wymagania.

II. Uwagi ogólne

Polskie prawo nie przewiduje generalnego obowiązku wskazywania dokładnego miejsca wytworzenia produktu. W istocie obowiązek taki byłby w wielu przypadkach niewykonalny, bowiem niejednokrotnie dany produkt składa się z części, składników wytwarzanych w różnych miejscach.
Nie oznacza to jednak, że miejsce produkcji towaru nie ma z prawnego punktu widzenia żadnego znaczenia. Informacja na ten temat nabiera znaczenia z punktu widzenia praw konsumenta, a w szczególności niebezpieczeństwa wprowadzenia go przez oznaczenie danego produktu w błąd. W tym względzie ogólne zastosowanie znajdują przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej (Dz. U. 2002, nr 141, poz. 1176 ze zm.) oraz ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. nr 171, poz. 1206 ze zm.). W stosunku do produktów spożywczych obowiązują nadto przepisy szczególne zawarte w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. nr 171, poz. 1225 ze zm.), ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2005 r. nr 187, poz. 1577 ze zm.) oraz wydanego na ich podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz. U. nr 137, poz. 966).

III. Ogólne zasady określania miejsca wytworzenia produktu

W myśl art. 4 ust. 1 w zw. z ust. 3 ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej, sprzedawca odpowiada wobec kupującego, jeżeli towar konsumpcyjny w chwili jego wydania jest niezgodny z umową. Niezgodność ta może dotyczyć w szczególności oznaczenia miejsca produkcji. Również ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. 2000, Nr 22, Poz. 271 ze zm.) w art. 9 ust. 1 pkt 2 wskazuje na obowiązek podania informacji o istotnych właściwościach świadczenia i jego przedmiotu w razie zawarcia umowy na odległość.

Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym w art. 5 ust. 3 pkt 2 zakazuje działań wprowadzających w błąd, m.in. dotyczących cech produktu, w tym jego pochodzenia geograficznego. Przedsiębiorca, stosując nieuczciwe praktyki rynkowe w tej postaci, naraża się nie tylko na odpowiedzialność przewidzianą w w/w ustawie (art. 12), ale również na odpowiedzialność wynikającą z ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. nr 50, poz. 331 ze zm.). Jak wskazuje art. 24 w/w ustawy, zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, które polega m.in. na naruszaniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji. To czy do wymaganego zakresu informacji pełnej należy informacja o miejscu wytworzenia produktu zależy zawsze od okoliczności danego przypadku (specyfiki produktu).

IV. Miejsce wytworzenia produktu spożywczego

Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia określa wymagania i procedury niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa żywności i żywienia, w tym wymagania zdrowotne oraz zasady znakowania żywności. Celem przewidzianych ustawą regulacji jest m.in. zapewnienie, że stosowane oznakowanie nie wprowadza konsumenta w błąd, w szczególności co do charakterystyki środka spożywczego, w tym, źródła lub miejsca pochodzenia (art. 46 ust. 1 pkt 1 lit a). Art. 49 ust. 1 ustawy, wskazuje, że oznakowanie środka spożywczego zawierać musi informacje istotne dla ochrony zdrowia i życia człowieka, m.in. wszelkie dane umożliwiające identyfikację oraz odróżnienie środka spożywczego od innych środków spożywczych.
Na podstawie art. 50 ust. 1 powyższej ustawy oraz art. 15 pkt 1 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wydał rozporządzenie w sprawie znakowania środków spożywczych. Rozporządzenie reguluje szczegółowy zakres informacji podawanych w oznakowaniu opakowanych środków spożywczych i środków spożywczych bez opakowań przeznaczonych bezpośrednio dla konsumenta finalnego lub do zakładów żywienia zbiorowego oraz sposób znakowania tych środków spożywczych.
§ 2 ust. 1 pkt 5 lit. b tego rozporządzenia stwierdza, że opakowanie produktu spożywczego powinno wskazywać miejsce albo źródło pochodzenia tego produktu, wówczas gdy brak tej informacji mógłby wprowadzić konsumenta w błąd. Oznacza to, że wymieniony przepis nie określa bezwzględnego nakazu wskazywania miejsca wytworzenia produktu spożywczego, a potrzebę prezentacji takich danych na opakowaniu uzależnia od czynników o charakterze ocennym. Możliwość wprowadzenia konsumenta w błąd zależy bowiem nie tylko od rodzaju produktu, ale również innych jego cech: nazwy, charakterystyki, sposobu produkcji itp.
Bardziej konkretne wymagania rozporządzenie wprowadza wobec określonych rodzajów produktów. I tak np., zgodnie z § 32 ust. 2 rozporządzenia, w oznakowaniu miodu w opakowaniach podaje się m.in. obowiązkowo informację o kraju pochodzenia, a nieobowiązkowo informację o pochodzeniu z określonego regionu lub terytorium. Zgodnie natomiast z § 33 ust. 2 rozporządzenia, w przypadku producenta jaj zwolnionego z obowiązku znakowania jaj oznaczeniem kodowym, o którym mowa w załączniku XIV część A pkt III ust. 1 zdanie pierwsze rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych, w miejscu sprzedaży powinny być dostępne dane dotyczące nazwy i adresu gospodarstwa, z którego jaja pochodzą, lub imię, nazwisko i adres producenta jaj.

Wskazać również należy, na obowiązek informacyjny dotyczący miejsca wytworzenia produktu, uzasadniony jednak nie ochroną konsumentów, a koniecznością sprawowania przez państwo kontroli nad produkcją określonych dóbr. W myśl art. 12 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2005 r. nr 187, poz. 1577 ze zm.) podjęcie działalności gospodarczej w zakresie produkcji, składowania, konfekcjonowania i obrotu artykułami rolno-spożywczymi podlega zgłoszeniu wojewódzkiemu inspektorowi jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę zgłaszającego, a zgłoszenie to winno zawierać wskazanie miejsca produkcji, składowania lub konfekcjonowania artykułów rolno-spożywczych ¹.
Zwrócić też można uwagę na § 8 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 lutego 2007 r. w sprawie wymagań przy wprowadzaniu do obrotu przez dystrybutora pasz leczniczych przeznaczonych do obrotu i produktów pośrednich (Dz. U. nr 27, poz. 184), który nakazuje wytwórcy pasz leczniczych przeznaczonych do obrotu lub produktów pośrednich przekazanie dystrybutorowi daty i miejsca wytworzenia paszy leczniczej przeznaczonej do obrotu lub produktu pośredniego.

V. Warunki wprowadzenia obowiązku podawania miejsca wytworzenia produktów

Nałożenie na producentów obowiązku wskazywania miejsca wytworzenia danego produktu warunkującego prowadzenie przez nich działalności gospodarczej stanowi formę ograniczenia wolności działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 22 Konstytucji, ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Przepis ten, wraz z art. 20 Konstytucji, stanowi wyraz obowiązującej zasady wolności działalności gospodarczej. Wolność ta, w myśl art. 22 Konstytucji może być ograniczana, w przypadku spełnienia określonych warunków. Pierwszy warunek to zastosowanie drogi ustawowej, co oznacza, iż jedynie Sejm (przedstawicielstwo narodu realizujące władzę ustawodawczą) może decydować o wprowadzeniu ograniczenia wolności działalności gospodarczej. Nie można zatem ograniczeń tego rodzaju wprowadzać innym aktem prawnym niż ustawa (inaczej mówiąc nie może ich wprowadzać władza wykonawcza, czy to w drodze aktów prawnych Rady Ministrów czy ministrów ²). Warunek drugi to istnienie ważnego interesu publicznego uzasadniającego dane ograniczenie. Do oceny dopuszczalności ograniczeń w korzystaniu z konstytucyjnych praw i wolności zastosowanie znajduje ponadto art. 31 ust. 3 Konstytucji. Wywodzi się z jego treści wymóg konieczności wprowadzenia w państwie demokratycznym danego ograniczenia, istnienie funkcjonalnego związku ograniczenia z realizacją wskazanych w art. 31 ust. 3 wartości (bezpieczeństwo państwa, porządek publiczny, ochrona środowiska, zdrowia i moralności publicznej, wolności i praw innych osób) oraz zakaz naruszania istoty danego prawa lub wolności. Wedle stanowiska utrwalonego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego sformułowanie, w myśl którego ograniczenia mogą być ustanawiane tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie, nakazuje rozważyć, czy wprowadzona regulacja: a) jest w stanie doprowadzić do zamierzonych przez nią skutków; b) jest niezbędna dla ochrony interesu publicznego, z którym jest połączona; c) czy jej efekty pozostają w proporcji do ciężarów nakładanych przez nią na obywatela³ .

Przenosząc powyższe rozważania teoretyczne na grunt przedstawionego w pytaniu zagadnienia, stwierdzić należy, iż niewątpliwie istnieją przypadki w których interes publiczny, a w szczególności wzgląd na ochronę zdrowia oraz praw konsumentów, uzasadnia wprowadzanie obowiązku określenia miejsca wytworzenia danego produktu. Równocześnie wyodrębnić można znaczną grupę produktów, gdy ocena taka byłaby nieuprawniona, czy to z uwagi na brak zagrożenia realizacji wskazanych praw konsumentów, czy to na praktyczną niemożność jednoznacznego wskazania takiego miejsca. Aby zatem spełnić zadość konstytucyjnym wymaganiom w zakresie ograniczenia wolności działalności wytwórców należałoby ewentualny obowiązek podawania miejsca wytworzenia produktu odnieść do konkretnych kategorii produktów, w przypadkach gdy może być to należycie uzasadnione.

Odnośnie formy wprowadzenia omawianego obowiązku, jak wyżej wskazano, powinien on wynikać z zapisu ustawowego. Ustawa może jednocześnie delegować kompetencję do szczegółowego określenia rodzajów produktów, do których obowiązek ten znajdzie zastosowanie.
Opisane warunki spełnia obecnie art. 49 ust. 1 o bezpieczeństwie żywności i żywienia, nakazujący zamieścić w oznakowaniu środka spożywczego informacje istotne dla ochrony zdrowia i życia człowieka, a w tym dane umożliwiające identyfikację oraz odróżnienie środka spożywczego od innych środków spożywczych. Aby precyzyjniej uregulować zasady prezentacji w oznakowaniu środków spożywczych informacji o miejscu ich wytworzenia, należy zatem dokonać zmiany bądź samej ustawy, bądź wydanego na podstawie art. 50 ust. 1 w/w ustawy rozporządzenia w sprawie znakowania środków spożywczych, określającego szczegółowy zakres informacji podawanych w oznakowaniu opakowanych środków spożywczych i środków spożywczych bez opakowań przeznaczonych bezpośrednio dla konsumenta finalnego lub do zakładów żywienia zbiorowego.

III. Podsumowanie

Wprowadzenie obowiązku wskazywania przez producentów miejsca wytworzenia produktu w zakresie szerszym niż obecnie, może nastąpić w drodze zmiany ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia lub omówionego wyżej rozporządzenia, jednak należy przy tym uwzględnić każdorazowo (w odniesieniu do danego produktu) wymóg istnienia interesu publicznego uzasadniającego wprowadzanie takiego wymagania.

¹)Podobną regulację przewiduje art. 26a ust. 1 pkt 3 Ustawy z dnia 6 września 2001 r. o towarach paczkowanych, Dz. U. 2001, Nr 128, Poz. 1409
Weryfikacja tekstu
²)Komentarz do art. 22 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.97.78.483), [w:] W. Skrzydło, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Zakamycze, 2002, wyd. IV.
³)Zob. m.in. orzeczenia TK z: 26 stycznia 1993 r., sygn. U. 10/92, OTK w 1993 r., cz. I, poz. 2; 26 kwietnia 1995 r., sygn. K. 11/94, OTK w 1995 r., cz. I, poz. 12, oraz wyroki TK z: 12 stycznia 1999 r., sygn. P. 2/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 2; 28 czerwca 2000 r., sygn. K. 34/99, OTK ZU nr 5/2000, poz. 142; 29 czerwca 2001 r., sygn. K. 23/00, OTK ZU nr 5/2001, poz. 124; 29 stycznia 2002 r., sygn. K 19/01; 22 lutego 2005 r., sygn. K 10/04, OTK ZU nr 2/A/2005, poz. 17)

Weryfikacja tekstu

Adam Szafrański


Sporządził: Jan Lipski – ekspert ds. legislacji
Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych


Michał Królikowski

Deskryptory bazy REX: Działalność gospodarcza, Produkty spożywcze, Konstytucja, Producent,"

[skitof]

Zabiegi Bractwa Piwnego o umieszczanie miejsca warzenia na etykietach

http://www.bractwopiwne.pl/artykul/9671_miejsce-warzenia-opinia-sejmowych-prawnikow.html

Ważna inicjatywa BP, które otrzymało opinię w tej sprawie od sejmowych prawników. Nic ona jeszcze nie przesądza, bo przeforsowanie takiego obowiązku może być jednak trudne. Ale warto się starać. Myślę, że na drugi ogień mogłoby pójść zamieszczanie informacji o stężeniu ekstraktu.

[Maggyk]

Jest już taki temat na forum: http://www.browar.biz/forum/showthread.php?t=68585

[arzy]

Jednak ktoś zauważył
Dzięki skitof.

[skitof]

Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym w art. 5 ust. 3 pkt 2 zakazuje działań wprowadzających w błąd, m.in. dotyczących cech produktu, w tym jego pochodzenia geograficznego. (...) Jak wskazuje art. 24 w/w ustawy, zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, które polega m.in. na naruszaniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji. To czy do wymaganego zakresu informacji pełnej należy informacja o miejscu wytworzenia produktu zależy zawsze od okoliczności danego przypadku (specyfiki produktu).

(...)
§ 2 ust. 1 pkt 5 lit. b tego rozporządzenia stwierdza, że opakowanie produktu spożywczego powinno wskazywać miejsce albo źródło pochodzenia tego produktu, wówczas gdy brak tej informacji mógłby wprowadzić konsumenta w błąd. (...) Możliwość wprowadzenia konsumenta w błąd zależy bowiem nie tylko od rodzaju produktu, ale również innych jego cech: nazwy, charakterystyki, sposobu produkcji itp. (...)

Wskazać również należy, na obowiązek informacyjny dotyczący miejsca wytworzenia produktu, uzasadniony jednak nie ochroną konsumentów, a koniecznością sprawowania przez państwo kontroli nad produkcją określonych dóbr. W myśl art. 12 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2005 r. nr 187, poz. 1577 ze zm.) podjęcie działalności gospodarczej w zakresie produkcji, składowania, konfekcjonowania i obrotu artykułami rolno-spożywczymi podlega zgłoszeniu wojewódzkiemu inspektorowi jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę zgłaszającego, a zgłoszenie to winno zawierać wskazanie miejsca produkcji, składowania lub konfekcjonowania artykułów rolno-spożywczych.

Myślę, że to najważniejsze argumenty za informowaniem konsumentów o miejscu produkcji, ale również o zawartości ekstraktu. Nawet w tym drugim przypadku szanse mogą być większe, bo ekstrakt słodowy nierozerwalnie wiąże się z piwem i niepodawanie go może wprowadzać konsumenta w błąd. Alkohol jest w tym wypadku fakultatywny, bo może być piwo bezalkoholowe, a alkohol bez słodu nie jest piwem.

[delvish]

Alkohol jest w tym wypadku fakultatywny, bo może być piwo bezalkoholowe, a alkohol bez słodu nie jest piwem.

Gdyby zrobić badania ankietowe wśród kosnumentów w Polsce, to można śmiało założyć, że dla większości znaczą informacją jest zawartość alkoholu. Gdyby wszytkim/większości klientów zależało na tym, żeby wiedzieć jaka jest zawartość ekstraktu, to producenci, by zgodnie taki parametr podawali. Takie regulowanie wszystkiego toż to pachnie komunizmem, pezetpeerem itp.

[Pankracy]

Ważna inicjatywa BP, które otrzymało opinię w tej sprawie od sejmowych prawników.

A jak ciekawie powstawało pismo posła do biura analiz.

Myślę, że na drugi ogień mogłoby pójść zamieszczanie informacji o stężeniu ekstraktu.

Raczej zamieszczanie informacji o produktach, z których powstało piwo. Bo jak na razie podawane jest przeważnie tylko, że produkt zawiera słód jęczmienny.

Ekstrakt ludzi za bardzo nie interesuje. Bardziej interesuje ich zawartość alkoholu.