Korytko (granta)... grand, grant (...)

[skitof]

Na pierwszy rzut oka oryginalna nazwa nie ma nic wspólnego z jakimkolwiek Grantem czy Grandem... Trzeba by poszukać w specjalistycznych słownikach...

Na zdjęciu jacera jest podpis Läutergrant z dawną pisownią przez t. Läutern oznacza filtrację, więc całe słowo należałoby przetłumaczyć korytko filtracyjne - co odpowiada temu etapowi warzenia piwa czyli kontroli klarowności brzeczki

[slawekkazek]

Korytko Granta urodziło się gdzieś w czasach PRL (w technikum w Tychach?)

Blisko, blisko !!!!
Określenie "korytko Granda" pojawia się w naszej literaturze przedmiotu po raz pierwszy prawdopodobnie już w roku 1950, w w tłumaczeniu książki C. J. Lintnera "Technologia browarnictwa". Pozycja ciekawa i wartościowa, tłumaczenie fachowe - inż. Pawła Wojcieszaka, zaopatrzone w przypisy (szczególnie gdy opisana praktyka niemiecka różni się od polskiej), ważniejsze pojęcia wyróżniono kursywą. A teraz cytat (str. 101, rozdział Klarowanie brzeczki): "Do uzbrojenia nowoczesnej kadzi należy tzw. korytko Granda, w które wbudowany jest odpowiedni cylinder, przez który stale przepływa gorąca brzeczka". Muszę przyznać, że pod koniec lat 40-tych i w latach 50-tych ukazało się sporo wartościowej literatury, tłumaczonej z języków obcych, a w zasadzie z dwóch: niemieckiego i rosyjskiego (zrozumiałe). Sprawdziłem więc literaturę rosyjską. I tak w dziele P.M. Malcewa "Technologia i aparatura przemysłu piwowarskiego" z roku 1951 (uwaga: ten sam tłumacz inż. Paweł Wojcieszak i mgr inż. Stefan Eliasz), na str. 313 napisano: "brzeczka wyciekająca z kurków zbiera się w korytku brzeczkowym". Patrzmy dalej: w książce P. Kiriczka "Warzelany w browarze", na str. 46 pada pytanie: "co to jest korytko brzeczkowe ?" (tłumaczył.. Stefan Eliasz). O żadnym Grandzie nie ma mowy. Kiedy więc ów Grand przyswaja się w literaturze rodzimej ?! Po raz pierwszy odnajduję to słowo w dziele Wł. Dylkowskiego i H. Kosiorka "Kontrola produkcji słodu i piwa" z roku 1957 (opiniodawca: prof. Paweł Wojcieszak !!!). Na str. 70 znajduje się podrozdział: "Klarowanie i spływ brzeczki przedniej do korytka Granda", no a H. Kosiorek, a szczególnie Wł. Dylkowski są autorami wielu późniejszych podręczników. Niestety, nie mam dostępu do oryginalnego wydania dzieła prof. Lintnera - należałoby porównać oryginał z tłumaczeniem. No i jeszcze taka marginalna uwaga: o ile było można, starano się odwoływać do literatury niemieckojęzycznej, choć i ta rosyjska była na niezłym poziomie - ale to tylko moje przypuszczenie ....

[jacer]

Na zdjęciu jacera jest podpis Läutergrant z dawną pisownią przez t.

Jest także przez "d"

[skitof]

Jest także przez "d"

Co potwierdza moje wcześniejsze spostrzeżenia, że słowo Grand pisano wymiennie z t lub d, a źródłosłów (po prostu korytko) jest na tyle stary, że pierwotnie funkcjonował jedynie w przekazach ustnych, a w dokumentach pisano różnie. Nie jest to w każdym bądź razie nazwisko o ustalonej pisowni.

[abernacka]

Läutergrand z takim oto właśnie określeniem spotkałem się w Luksemburgu.

[skitof]

Niby tyle żeśmy pisali, a w najnowszej książce o Brackim Browarze Zamkowym dalej jest "korytko Granda". To dopiero granda.

[ART]

A co to za najnowsza książka? Marsz do wydziałowej biblioteki z tą informacją.

[skitof]

A co to za najnowsza książka? Marsz do wydziałowej biblioteki z tą informacją.

Zaraz opiszę!

[wogosz]

Niby tyle żeśmy pisali, a w najnowszej książce o Brackim Browarze Zamkowym dalej jest "korytko Granda". To dopiero granda.

Według mnie to żadna granda. Wytłumaczyłeś w sposób jak najbardziej merytoryczny źródłosłów tego wyrażenia. Jednak stoję na stanowisku, aby nie zawracać Wisły kijem. Korytko Granda/granda/Granta/granta z pewnością pochodzi z języka niemieckiego i na pewno przez wiele, wiele lat egzystowało tylko w mowie, a nie na piśmie. Spotkałem w swym życiu wielu starych piwowarów którzy na to urządzenie mówili tylko i wyłącznie "korytko granta" i pewnie w ogóle się nie zastanawiali jak to się pisze. Z problemem pisowni zetknęli się dopiero tłumacze opracowań niemieckich i pewnie nie wiedzieli jak to nazwać, więc zapytali starych browarników praktyków (normalna praktyka podczas tłumaczenia). Podczas przekładu, tłumacz nie wymyśla nowych słów, ale dopasowuje oryginalne do nazewnictwa stosowanego na co dzień. Stąd pewnie powstało w języku polskim korytko Granda i dlaczego mamy je zmieniać? Takich słów jest wiele. Powszechnie na buty sportowe mówimy "adidasy", wielu ludzi na odkurzacz mówi "elektroluks" choć to nazwy firm. Jakoś nikt na to się nie burzy. Jak nie było bieżącej ciepłej wody w łazienkach wszyscy mieli "junkersy", a nie przepływowe ogrzewacze gazowe i jakoś nikt nie myślał że w łazienkach stoją niemieckie bombowce o tej samej nazwie.
Ja już chyba do końca życia będę na to mówił "korytko granta", bo tak mnie nauczyli starzy piwowarzy i będę to traktował jako nasze polskie określenie tego urządzenia nie zastanawiając się skąd wzięło się w naszym języku. Tylko proszę nie pisać że to granda, bo obraża to mnóstwo starych fachowców, którzy kiedyś z tym korytkiem obcowali na co dzień. Jak chcemy wyprostować spolszczone wyrazy obcego pochodzenia w naszym języku, to prościej będzie wymyślić nowy język od podstaw.

[leona]

Austriaccy kartografowie niegdyś popełnili błąd nadając górze w Pieninach nazwę pobliskiego potoku. Przewodnicy studenccy z Krakowa nazywają ją teraz Żar Niesłusznie Zwany Braniskiem.
Idąc podobnym tropem proponuję: Korytko Brzeczkowe Niesłusznie Zwane Grandem/Grantem

[kony]

Spotkałem w swym życiu wielu starych piwowarów którzy na to urządzenie mówili tylko i wyłącznie "korytko granta" i pewnie w ogóle się nie zastanawiali jak to się pisze. Z problemem pisowni zetknęli się dopiero tłumacze opracowań niemieckich i pewnie nie wiedzieli jak to nazwać, więc zapytali starych browarników praktyków (normalna praktyka podczas tłumaczenia)...

Wydaje mi się, że nie tyle chodzi tutaj o kwestię samej pisowni a o to, że jest to po prostu pleonazm - czyli jakby nie patrzeć błąd językowy. Może nie w czystej postaci bo dwujęzyczny ale pewnie tylko dlatego miał szanse przetrwać. Z jednej strony, rozumiem Twoje podejście - szacunek dla "starych wyjadaczy", z drugiej - gdzie jeśli nie tutaj wyłuskiwać takie szczegóły? Dlaczego nowe pokolenie piwowarów ma powielać, może mało istotne ale jednak, błędy?

[skitof]

Korytko Granda/granda/Granta/granta z pewnością pochodzi z języka niemieckiego i na pewno przez wiele, wiele lat egzystowało tylko w mowie, a nie na piśmie. Spotkałem w swym życiu wielu starych piwowarów którzy na to urządzenie mówili tylko i wyłącznie "korytko granta" i pewnie w ogóle się nie zastanawiali jak to się pisze. Z problemem pisowni zetknęli się dopiero tłumacze opracowań niemieckich i pewnie nie wiedzieli jak to nazwać, więc zapytali starych browarników praktyków (normalna praktyka podczas tłumaczenia).

To obecnie funkcjonujące nazewnictwo wzięło się chyba głównie w okresie PRL, kiedy zaczęto tłumaczyć z rosyjskiego, a nie niemieckiego. Już w Encyklopedyi rolnictwa i wiadomości związek z niem mających z 1872 r. jest opis korytka. Mowa jest tylko o korytku, raz tylko na początku jest Korytko (der Grand).

[Marusia]

pleonazm

Forum uczy, forum bawi - właśnie się dowiedziałam, że określenie "masło maślane" ma bardziej fachowy odpowiednik

[kopyr]

Stąd pewnie powstało w języku polskim korytko Granda i dlaczego mamy je zmieniać? Takich słów jest wiele. Powszechnie na buty sportowe mówimy "adidasy", wielu ludzi na odkurzacz mówi "elektroluks" choć to nazwy firm. Jakoś nikt na to się nie burzy. Jak nie było bieżącej ciepłej wody w łazienkach wszyscy mieli "junkersy", a nie przepływowe ogrzewacze gazowe i jakoś nikt nie myślał że w łazienkach stoją niemieckie bombowce o tej samej nazwie.

Nie jest błędem na korytko powiedzieć grant, ale korytko Granta, to mniej więcej tak jak buty adidasy zamiast buty sportowe, odkurzacz elektroluks, ogrzewacz junkers zamiast ogrzewacz przepływowy.

Niektórzy dawno funkcjonujący w branży z uporem maniaka mówią "brzęczka" zamiast "brzeczka". Wielu lubi napić się "portera", zamiast "porteru". Ale równie wielu mówi poszłem zamiast poszedłem. I jaki z tego wniosek?

[żąleną]

korytko Granta, to mniej więcej tak jak buty adidasy zamiast buty sportowe, odkurzacz elektroluks, ogrzewacz junkers zamiast ogrzewacz przepływowy.

Raczej jak Siostry Sisters.