Tweet
Wklejam w całości, bo to ważny tekst. Żródło -
l/tinyurl.com/qgbf97
Pół litra piwa w stylu polskim - ok. 25 g alkoholu etylowego. Np. wg. Dunów wolno wypić 10 piw tygodniowo.
l/tinyurl.com/qgbf97
Pół litra piwa w stylu polskim - ok. 25 g alkoholu etylowego. Np. wg. Dunów wolno wypić 10 piw tygodniowo.
MIEDZYNARODOWE ZALECENIA DOTYCZACE SPOZYCIA ALKOHOLU
Zrozumienie ryzyka i korzysci zwiazanych potencjalnie z konsumpcja alkoholu jest waznym
instrumentem w zapobieganiu krzywdzie. Znaczace informacje o alkoholu oparte na doglebnych
i zrównowazonych ocenach wyników badan naukowych – biomedycznych jak i psychospolecznych
– moga stanowic podstawe do podejmowania decyzji o sposobie spozycia alkoholu przez
indywidualne osoby. Dostarczaja im wiedze o konsekwencjach róznych wzorców picia alkoholu
i stanowia przeslanke do zmiany stylu zycia jesli jest to konieczne lub wydaje sie byc stosowne.
W celu dostarczania takich informacji rzady i organizacje quasi-rzadowe w wielu panstwach swiata
ofiaruja swoim doroslym obywatelom (tym, którzy osiagneli lub przekroczyli prawny wiek
pozwalajacy na legalne spozycie alkoholu) wytyczne dotyczace konsumpcji alkoholu. Niniejszy
raportu ICAP bada tok myslenia, który stanowi podstawe formulowania zalecen dotyczacych
spozycia alkoholu i przedstawia porównanie wytycznych pochodzacych z wielu panstw.
Dostarczanie wytycznych w sprawie spozycia alkoholu
Oficjalne wytyczne dotyczace konsumpcji alkoholu sa zwykle tworzone przez rzady – Ministerstwo
Zdrowia czy inne Ministerstwo lub przez jakas rzadowa agende odpowiedzialna za sprawy polityki
alkoholowej. Istnieja jednak wytyczne, które jakkolwiek nie powstaly w organizacjach rzadowych,
maja równiez oficjalny status. Wsród nich znajduja sie rekomendacje dotyczace spozycia alkoholu
opracowane przez stowarzyszenia medyczne lub inne profesjonalne organizacje pozarzadowe, które
sa autorytetem w sprawach, które dotycza alkoholu.
Ostatecznym odbiorca tych rekomendacji jest dorosly konsument napojów alkoholowych,
dla którego maja one bezposrednie znaczenie w zyciu codziennym. Niemniej waznym adresatem
sa lekarze oraz pracownicy sektora medycznego, których porady na temat zdrowia i sposobów
zachowania sa wskazówka dla pacjentów.
Wskazówki na temat konsumpcji alkoholu mozna znalezc w szerszych wytycznych takich jak
np. wytyczne zywieniowe, lub jako czesc rzadowej strategii przeciw uzaleznieniom czy jako
samodzielnych wytycznych dotyczacych spozycia alkoholu. Ogólnie mówiac takie wytyczne
powstaly przede wszystkich w krajach wysoko uprzemyslowionych jako odpowiedz na potrzeby
spoleczenstwa. Wytyczne dotyczace spozycia alkoholu powstaly w krajach Europy, Ameryki Pln.,
czesci Azji oraz pojedynczych krajach innych regionów geograficznych takich jak Ameryka
Lacinska i Afryka (patrz tabela 1.) W niektórych krajach, takich jak np. kraje islamu moga
obowiazywac wytyczne, które w sposób szczególny zniechecaja do spozycia alkoholu. Jednym
z takich przykladów moga byc Panstwowe Indonezyjskie Wytyczne Zywieniowe.
Informacje na temat spozycia alkoholu i jego oddzialywania na zdrowie powstaja glównie w oparciu
o wyniki badan biomedycznych nad relacja miedzy spozyta dawka alkoholu a indywidualna reakcja .
Te relacje sa podawane w jednostkach czystego alkoholu, wyrazonych jako „gramy alkoholu
etylowego” i taka sama konwencja obowiazuje w rekomendacjach przedstawianych do wiadomosci
publicznej. Wytyczne na temat spozycia alkoholu przedstawiane sa wiec na jedne z dwóch
sposobów: albo jako gramy alkoholu etylowego albo jako ilosc „standardowych” drinków lub takich
jednostek spozywanych w ciagu dnia lub tygodnia. Jesli uzywa sie drugiego sposobu okreslania
poziomu spozycia towarzyszy temu definicja „standardowego drinka” lub „jednostki” wyrazonej
w gramach alkoholu etylowego, co umozliwia latwe przeliczenie na poziom czystego alkoholu.
Grudzien 2003 RAPORT ICAP 14
W niektórych przypadkach uzywa sie okreslen „limit dzienny” i „limit tygodniowy”, które to pojecia
sa latwiejsze w odbiorze przez konsumentów. Swiadomosc ile drinków tygodniowo mozna uwazac
za bezpiecznie spozycie nie równa sie odpowiedzi na pytanie ile drinków moze indywidualna osoba
bezpiecznie spozyc w ciagu jednego dnia.
Definiowanie progów
Spozyciu alkoholu stale towarzyszy ryzyko. Podczas gdy dla wiekszosci osób spozycie alkoholu
ponizej pewnego poziomu jest malo szkodliwe, ten poziom jest rózny dla róznych osób. Próg,
powyzej którego ryzyko moze sie zwiekszyc1 okreslany jest wymiennie jako „bezpieczny”,
„o niskim ryzyku” lub nawet „umiarkowany” poziom spozycia. Próg przejsciowy okreslany jest
poprzez zwazenie ryzyka i korzysci plynacych ze spozycia alkoholu. Kalkulacja ryzyka
przeprowadzana przy róznym stezeniu alkoholu bierze pod uwage dowody o wplywie konsumpcji
alkoholu na ogólny stan zdrowia i na wiele szczególnych warunków, od moralnosci az po dane
dotyczace smiertelnosci2. Podczas gdy dla niektórych nie istnieje „bezpieczny” poziom spozycia
alkoholu3, dla wiekszosci osób próg ten okresla dolna granice, ponizej której jest niewiele
zagrozen, albo w przypadku ochrony serca mozna odnotowac wyrazne korzystne skutki spozycia
alkoholu 4 .
Poziom „optymalny” spozycia alkoholu okreslony na podstawie wniosków wysnutych z wyników
badan przeprowadzonych na duzych grupach mozna uznac za poziom przecietny, który moze miec
zastosowanie dla wiekszosci populacji. Ale nawet w tych przedzialach istnieja róznice w odniesieniu
do calych grup. I tak n.p. róznice fizjologiczne i mozliwosci metabolizowania alkoholu przez
kobiety i mezczyzn oznaczaja, ze byc moze nalezy zastosowac odrebne zalecenia dla kazdej z tych
grup. Skutki spozycia takiej samej ilosci alkoholu przez kobiety i mezczyzn moga spowodowac
zgola odmienne skutki5. Tak wiec w odniesieniu do kobiet mozna przedstawic nizszy próg spozycia
alkoholu jako „bezpieczny”.
Jak widac z tabeli 1 w Zjednoczonym Królestwie, Republice Czech, Francji, Nowej Zelandii,
Australii, Stanach Zjednoczonych, Finlandii i Austrii zalecenia dla kobiet i mezczyzn sa rózne.
W innych krajach, w tym we Wloszech, Holandii, Hiszpanii, Szwajcarii i Rumunii nie ma takiego
rozróznienia. Interesujace jest to, ze w krajach, gdzie nie ma rozróznienia poziomu spozycia
alkoholu miedzy plciami poziom „bezpiecznego” spozycia ustalony jest na wyzszym poziomie
zawartosci alkoholu etylowego.
„Szczególne populacje” i szczególne rady
Oprócz uznania faktu róznic pomiedzy kobietami a mezczyznami moze zaistniec potrzeba dalszego
doprecyzowania wykladni. Niektóre wytyczne zawieraja dodatkowe informacje dla tzw.
„szczególnych populacji”. Generalnie, okreslenie „szczególna populacja” odnosi sie do tych grup,
dla których ogólne zalecenia sa z jakiegos powodu nieodpowiednie. Te osoby moga potrzebowac
szczególnej troski i dodatkowej ochrony. Wsród takich grup moga znalezc sie np. kobiety w ciazy,
mlodzi ludzie, starsi ludzie, osoby uzaleznione od alkoholu lub te, na które alkohol ma specyficzny
wplyw6 . Wiele oficjalnych wytycznych zawiera specjalne informacje dla tych grup. Na przyklad
kobietom w ciazy w zasadzie zaleca sie aby nie pily alkoholu 7 , ale w niektórych krajach zaleca sie
tylko ostroznosc w spozyciu alkoholu i zmniejszenie poziomu konsumpcji.
Specjalne rady nie tylko zniechecaja do spozycia alkoholu. W swietle dowodów na zwiazek
pomiedzy umiarkowanym spozyciem alkoholu a choroba wiencowa w Zjednoczonym Królestwie
wytyczne zawarte w publikacji „Rozsadne spozycie alkoholu” zalecaja osoba niepijacym i tym,
które spozywaja bardzo malo alkoholu lub tym, które znajduja sie w grupie wiekowej wysokiego
ryzyka zwiazanego z choroba wiencowa aby mogli „wziac pod uwage mozliwosc, ze male spozycie
alkoholu moze miec korzystny wplyw na ich zdrowie”8 . Zalecenia wydane przez Szwedzka Rade
Grudzien 2003 RAPORT ICAP 14
Badawcza (Vetenskapsradet) uznaja równiez ze „umiarkowane spozycie alkoholu moze miec pewne
pozytywne efekty zdrowotne”9 .
Inne zalecenia zawarte w wielu wytycznych sa zalezne od uwarunkowan. Wsród tych, zawartych w
tabeli 1. sa sugestie aby „pracownicy (w czasie pracy i miejscu pracy) nigdy nie powinni spozywac
alkoholu” (Wlochy), osoby powinny powstrzymac sie od spozycia alkoholu i prowadzenia pojazdu
(Luksemburg, Norwegia, USA), spozywania alkoholu w czasie obslugi maszyn (Holandia,
Szwajcaria), lub w trakcie uprawiania sportu (Szwajcaria). Wsród innych sugestii znajduje sie
„abstynencja sytuacyjna”, taka jak „w towarzystwie dzieci i mlodych osób” (Norwegia).
Dodatkowy poziom wyspecyfikowania towarzyszy niektórym wytycznym. Zamiast restrykcyjnych
rekomendacji dotyczacych pewnych progów spozycia alkoholu poziom konsumpcji moze byc
podzielony wedlug ryzyka z nim zwiazanego – na niski, sredni i wysoki. Za tym podzialem stoi
mysl, ze istnieje potrzeba zindywidualizowania informacji, która bedzie odpowiednia do róznych
wzorców picia i odpowie poszczególnym osobom na pytanie jak wielkie ryzyko podejmuja przy
okreslonym poziomie i czestotliwosci spozycia alkoholu.
Zbiór takich wytycznych jest zawarty w dokumencie „ Guide to Mental Health in Primary Care”
(„Przewodnik Zdrowia Psychicznego w Zakresie Podstawowym”) wydanym przez Swiatowa
Organizacje Zdrowia, gdzie zalecenia podzielone sa na trzy poziomy ryzyka: „odpowiedzialny”,
„ryzykowny” i „zagrazajacy”. „Odpowiedzialny” lub „niski” poziom ryzyka dla mezczyzn to 3
jednostki dziennie, maksymalnie 21 jednostek tygodniowo rozlozone na caly tydzien (w tym dwa
dni bezalkoholowe tygodniowo), podczas gdy dla kobiet poziom obnizony jest do 2 jednostek
dziennie i 14 jednostek tygodniowo. (Jednostka to ekwiwalent 8g alkoholu etylowego). Poziom
„ryzykowny” taki, przy którym zwieksza sie ryzyko zaistnienia problemów takich jak podwyzszone
cisnienie, wylew i marskosc watroby ustalony jest na 3 do 7 jednostek dziennie i 22 do 49 jednostek
tygodniowo dla mezczyzn i 2 do 5 jednostek dziennie i 15 do 35 jednostek tygodniowo dla kobiet.
Poziom „zagrazajacy” taki, przy którym „utrzymywanie spozycia alkoholu na tym poziomie
najprawdopodobniej spowoduje fizyczne, mentalne i spoleczne problemy”, to 7 lub wie cej jednostek
dziennie lub ponad 50 jednostek tygodniowo dla mezczyzn i ponad 5 jednostek dziennie i ponad
35 jednostek tygodniowo dla kobiet.
Podobnie Australijskie Wytyczne dotyczace Alkoholu11 sa zróznicowane w zaleznosci od poziomu
ryzyka. Na poziomie „niskiego ryzyka” ryzyko jest minimalne a dla niektórych osób spozycie moze
byc nawet korzystne, na poziomie „ryzykownym” mozliwosc powstania krzywdy podnosi powyzej
jakichkolwiek ewentualnych korzysci, przy poziomie „wysokie ryzyko” istnieje duza mozliwosc
zaistnienia powaznej krzywdy, a powyzej tego poziomu ryzyko gwaltownie i znaczaco rosnie.
Sprzeczne czynniki
Twórcom zalecen w sprawie konsumpcji alkoholu i informacji o mozliwych zagrozeniach
i korzysciach plynacych ze spozycia alkoholu przyswieca je dna i ta sama mysli – jak przekazac
najlepsze rady indywidualnym osobom. Ale, jak to widac z tabeli 1, chociaz istnieje zgoda
w sprawie rodzaju informacji, która trzeba przekazac, istnieja znaczne róznice pomiedzy krajami
w okresleniu ilosci alkoholu, która uwaza sie za „bezpieczna” lub „o niskim ryzyku”. Istnieje pare
mozliwych powodów na wytlumaczenie tych róznic.
Na przyklad opracowania mogly byc wykonywane w oparciu o rózne bazy danych. Istnieja róznice
w wynikach badan i w parametrach przyjetych do ic h przeprowadzenia, które moga rzutowac
na udzielane rady dotyczace zdrowia. W dodatku istnieja róznice w ocenie skutków spozycia
alkoholu w zaleznosci od tego, czy ocenia sie konsekwencje chroniczne czy nagle. Chroniczne
efekty dotycza dlugofalowych skutków spozycia alkoholu na zdrowie – takich jak marskosc watroby
u osób spozywajacych duze ilosci alkoholu, czy ochrona serca u osób pijacych umiarkowanie. Nagle
Grudzien 2003 RAPORT ICAP 14
skutki takie jak urazy i wypadki najczesciej kojarzy sie z doraznym efektem spozycia alkoholu, co
moze byc np. zwiazane z prowadzeniem pojazdu po spozycia alkoholu. Przy ocenie skutków
dzialania alkoholu przy konsumpcji na róznych poziomach nalezy wziac pod uwage oba wyzej
omówione aspekty, gdyz moga one znaczaco sie róznic.
Inny powód powstania róznic lezy w samej definicji limitów. Aby zdefiniowac ilosc spozytego
alkoholu wiele zalecen bazuje na koncepcji „standardowego” drinka lub jednostki. Z wielu
powodów zarówno historycznych jak i kulturowych, wielkosc „standardowego” drinka moze
znacznie sie róznic 12 . Poczatkowo zastosowano miarki aby zunifikowac ilosc napoju serwowanego
w barach, pubach, restauracjach i innych punktach gastronomicznych. Miarka czesto
odzwierciedlala tradycyjne wielkosci porcji róznych napojów w rezultacie „standardowa” wielkosc
absolutnie nie jest standardowa i waha sie od 8g do 19,75g alkoholu etylowego (patrz tabela 1).
W ksztaltowaniu sie pogladów na temat konsumpcji alkoholu w danym spoleczenstwie ogromna
role odgrywa kultura. Odzwierciedla sie to w zaleceniach dotyczacych spozycia alkoholu na wiele
róznych sposobów. Na przyklad rzecza interesujaca jest fakt, ze w niektórych krajach zalecenia
dla kobiet róznia sie od zalecen dla mezczyzn, a w innych krajach sa takie same dla obu plci. Mozna
spekulowac, ze te róznice nie tylko odzwierciedlaja rózne poglady na alkohol ale moze równiez
rózne poglady na role plci w danym spoleczenstwie. Inny przejawem róznic w kulturze spozycia
alkoholu mozna zauwazyc w zaleceniach odnoszace sie do konkretnego rodzaju napoju. Na przyklad
Narodowa Rada Portugalii d/s Zywnosci i Zywienia bazuje swoje zalecenia i definicje
„standardowych” jednostek w oparciu o wino, co jest odzwierciedleniem tradycyjnego spozycia
wina przez spoleczenstwo tego kraju. Rumunskie Ministerstwo Zdrowia wyraznie rozróznia
w swoich wytycznych poziom alkoholu spozytego w piwie i winie.
Tak wiec, progi okreslone w wytycznych dotyczacych spozycia alkoholu moga równiez
odzwierciedlac ogólny poglad danego rzadu na to, jak nalezy przekazywac obywatelom informacje
na temat zdrowia i ryzyka z tym zwiazanego. Wytyczne, gdzie zaleca sie tzw. „niski” poziom
spozycia alkoholu, moga byc skutkiem szczególnie ostroznych decyzji danego rzadu majacych
na celu ochrone obywateli.
Podsumowanie
Fakt istnienia takich wytycznych ma znaczacy wplyw na zdrowie publiczne. Wytyczne przekazuja
informacje, które sa dostepne i pozyteczne nie tylko dla tych, którzy specjalizuja sie w dziedzinie
zdrowia i alkoholu ale równiez dla przecietnego konsumenta napojów alkoholowych. Wiekszosc
osób nie interesuje sie ksztaltem wykresu ryzyka, czy najnowszym przegladem literatury
biomedycznej lecz chce uzyskac odpowiedz na proste pytanie jaki bedzie wplyw konsumowanego
przez nich alkoholu na ich zdrowie fizyczne i psychiczne. Czyli „Ile moge bezpiecznie wypic a jesli
wypije wiecej – jaki bedzie mialo to na mnie wplyw?”
Im wieksza wage przywiazuje sie do wzorców spozycia alkoholu przez jednostki i do skutków
spozycia alkoholu w poszczególnych populacjach, których podatnosc na ryzyko moze sie róznic,
tym bardziej informacje przekazywane w wytycznych staja sie znaczace i praktyczne. Na koniec
nalezy jednak pamietac o najwazniejszej rzeczy, ze mimo zróznicowania populacji, które sa brane
pod uwage przy przygotowywaniu najlepszych zalecen, dalej istnieje potencjalne niebezpieczenstwo
wynikajace z zastosowania do indywidualnej osoby wniosków odnoszacych sie do przecietnej
grupy. O ile wytyczne na temat spozycia alkoholu dostarczaja tylko ogólnych wzorców zachowan,
o tyle w stosunku do poszczególnych osób nalezy szukac indywidualnych rekomendacji od lekarzy
lub lekarza rodzinnego, który dokladnie zna stan zdrowia danej osoby.
Grudzien 2003 RAPORT ICAP 14
Tabela 1: MIEDZYNARODOWE ZALECENIA DOTYCZACE SPOZYCIA ALKOHOLU
Zalecenia
Kraj Zródlo
Mezczyzni Kobiety Sugestie / Inne
Standardowy
drink
Zaleca sie aby nie pic wiecej niz 1 – 2 drinki
Narodowa Rada do 4 jednostek do 2 jednostek na godzine i zachowac 1 – 2 dni bez
Australia Zdrowia i Badan dziennie (40g), dziennie (20g), 10g alkoholu tygodniowo. Wytyczne zawieraja
Medycznych do 28 jednostek na do 14 jednostek na spis populacji, które nie powinny pic
tydzien (280g) tydzien (140g) alkoholu, w tym kobiety w ciazy i mlodziez
W oparciu o brytyjskie wydawnictwo
„Sensible Drinking Guidelines” poziom
Austria Federalne 24g na dzien 16g na dzien 10g zagrazajacy zdrowiu definiuje sie na 60/40g
Ministerstwo Pracy dziennie.
Narodowy Instytut 24 g na dzien 16 g na dzien
Czechy
Zdrowia Publicznego
Narodowa Rada 21 jednostek do 14 jednostek 12g Zaleca sie aby dzieci ponizej lat 15 nie
Dania
Zdrowia tygodniowo (252g) tygodniowo (168g) spozywaly alkoholu
Narodowe Wytyczne d/s Zywienia
stwierdzaja, ze aby zachowac zdrowy styl
Filipiny Departament zycia i dobra kondycje nalezy regularnie sie
Zdrowia gimnastykowac, nie palic i unikac
spozywania napojów alkoholowych
do 15 jednostek do 10 jednostek
Finlandia Oy Alka AB 11g
tygodniowo (165g) tygodniowo (110g)
Narodowy Program Zdrowia i Odzywiania
Ministerstwo 12g piwo
(PNNS) stwierdza: Ci, którzy pija powinni
do 20g dziennie do 20g dziennie
Zdrowia, Rodziny
8g wino zmniejszyc spozycie. Kobiety w ciazy nie
i Niepelnosprawnych
powinny pic. Jak pijesz to nie prowadz
Francja
Narodowa Akademia do 5 jednostek do 3 jednostek 12g
Medyczna dziennie (60 g) dziennie (36 g)
Ministerstwo Zdrowia
do 3 jednostek do 3 jednostek Wino oficjalnie uwaza sie za integralny
i Hiszpanski Instytut 10g
dziennie (30g) dziennie (30g) skladnik diety sródziemnomorskiej
d/s Badania Napojów
Alkoholowych
Kraj Basków – Dept.
Hiszpania
do 70g dziennie do 70g dziennie
Zdrowia i Polityki
Spolecznej
Centralne Wladze do 4 – 5 jednostek do 4 – 5 jednostek 8 – 10g
Katalonii dziennie (32 – 50g) dziennie (32 – 50g)
Unikac alkoholu w czasie ciazy, w czasie
prowadzenia lub obslugi maszyn oraz
Stichting do 4 jednostek do 4 jednostek
Holandia 9,9g w towarzystwie mlodziezy. Kobietom
Verantwoord dziennie (39g) dziennie (39g)
o niskiej masie ciala zaleca sie spozycie
Alcoholgebruik
mniejsze niz zalecany dzienny limit
Honkong Dept. Zdrowia i do 3 – 4 jednostek do 2 –3 jednostek 1 jednostka =
Polityki Spolecznej dziennie, do 21 dziennie, do 14 kieliszek wina
jednostek tygodniowo jednostek tygodniowo lub pinta piwa
Indonezja Ministerstwo Zdrowia Narodowe Wytyczne Dietetyczne
stwierdzaja: nalezy unikac napojów
alkoholowych
Grudzien 2003 RAPORT ICAP 14
Tabela 1: MIEDZYNARODOWE ZALECENIA DOTYCZACE SPOZYCIA ALKOHOLU
Zalecenia
Kraj Zródlo
Mezczyzni Kobiety Sugestie / Inne
Standardowy
drink
21 jednostek 14 jednostek
Irlandia Dept. Zdrowia 8g
tygodniowo (168g) tygodniowo (89g)
Rada d/s Zapo- Zaleca sie aby kobiety unikaly alkoholu w
Islandia biegania Naduzy- czasie ciazy i karmienia piersia, gdyz zaden
wania Alkoholu poziom spozycia nie jest wtedy bezpieczny
i Narkotyków
Ministerstwo Zaleca sie: aby kobiety w ciazy nie spozy-
Izrael Edukacji, Psychologii waly alkoholu; studenci nie pili wiecej niz
i Doradztwa jedna jednostke na raz; osoby przyjmujace
leki powstrzymaly sie przed spozyciem
Ministerstwo 1 – 2 jednostki
Japonia 19,75g
Zdrowia, Pracy dziennie (19,75g
i Spraw Socjalnych do 39,5g)
Centrum Uzaleznien, do 2 jednostek do 2 jednostek
Zdrowia Psychiczne- dziennie (27,2g) dziennie (27,2g)
13,6g
go i Fundacja ds. do 14 jednostek do 9 jednostek
Badania Uzaleznien tygodniowo (190g) tygodniowo (122g)
Umiarkowane spozycie alkoholu oznacza nie
Kanada
wiecej niz jeden „drink” dziennie i nie wiecej
Zdrowie Kanada – niz 7 „drinków” tygodniowo. Wiecej niz 4
Sante Kanada drinki przy jednej okazji lub wiecej niz 14
drinków w tygodniu zagraza zdrowiu i bez-
pieczenstwu. Kobiety ciezarne i karmiace
piersia powinny unikac alkoholu
Nie okreslono limitów. Wstrzymywac sie
Luksemburg Ministerstwo Zdrowia
przed piciem i prowadzeniem pojazdów
Norwegia Rada ds. Zdrowia Rekomendowana abstynencja sytuacyjna –
i Spraw Spolecznych dla kierowców, kobiet w ciazy, w pracy
i w towarzystwie dzieci i mlodziezy
Nie pic na pusty zoladek i glupio. Ostrzec
kogos, kto ma juz dosyc. Okazac szacunek
niepijacym. Pamietac, ze kobiety gorzej
znosza alkohol niz mezczyzni. Sluchac
osób doswiadczonych. Bronic sie przed
AkoKurt zmuszaniem do picia nawet wsród
najlepszych przyjaciól. Przestrzegac miejsc
i czasu kiedy nie powinno sie pic alkoholu.
Nigdy nie pij sam. Przerwij zanim bedziesz
miec dosyc. Nie wstydz sie odmówic.
Nie pij w mlodym wieku.
do 6 jednostek do 4 jednostek Zaleca sie utrzymanie jakichs dni bez
Nowa Rada ds. Napojów dziennie (60g), dziennie (40g), 10g alkoholu w tygodniu. Istnieje spis zalecen
Zelandia Alkoholowych do 21 jednostek do 14 jednostek dla specjalnych populacji i sytuacji
tygodniowo (210g) tygodniowo (140g)
2 jednostki dziennie 1 jednostka dziennie
Brak oficjalnych wytycznych. Zgodnie z
(20g), 5 razy (10g), 5 razy
Polska PARPA 10g zaleceniami WHO sugeruje sie dwa dni bez
tygodniowo (nie tygodniowo (nie
alkoholu tygodniowo
wiecej niz 100g wiecej niz 50g
tygodniowo) tygodniowo)
Grudzien 2003 RAPORT ICAP 14
Tabela 1: MIEDZYNARODOWE ZALECENIA DOTYCZACE SPOZYCIA ALKOHOLU
Zalecenia
Kraj Zródlo
Mezczyzni Kobiety Sugestie / Inne
Standardowy
drink
Narodowa Rada ds. 2 – 3 jednostki 1 – 2 jednostki 14g
Portugalia W oparciu o konsumpcje wina
Zywnosci i Zywienia dziennie (28 – 42g) dziennie (14 - 28g) (nieoficjalnie)
Narodowa Rada RPA
do 21 jednostek do 14 jednostek
ds. Alkoholizmu
RPA 12g
tygodniowo (252g) tygodniowo (168g)
i Uzaleznien
od Narkotyków
do 32,5g piwa do 32,5g piwa
Rumunia Ministerstwo Zdrowia dziennie lub 20,7g dziennie lub 20,7g
wina dziennie wina dziennie
Narodowe Wytyczne Zywieniowe
stwierdzaja: nalezy ograniczyc spozycie
Singapur Ministerstwo Zdrowia
alkoholu do nie wiecej niz 2 standardowych
drinków dziennie (ok. 30g alkoholu)
do 20 g dziennie, do 10 g dziennie,
Instytut Zdrowia
Slowenia nie przekraczac 50g nie przekraczac 30g
Publicznego Slowenii
przy jednej okazji przy jednej okazji
Szwajcarska Federalna Wykaz specjalnych wytycznych: nie
Komisja ds. Problemów przekraczac 4 jednostek przy jednej okazji,
do 2 jednostek do 2 jednostek
Alkoholowych i Szwaj- nie wiecej niz 1 jednostka na godzine. Zero
dziennie (do 24g dziennie (do 24g
Szwajcaria carski Instytut ds. Za- 10 – 12g alkoholu dla mlodziezy, zero alkoholu
dziennie) dziennie)
pobiegania Problemom w czasie uprawiania sportu, w czasie
Alkoholowym operowania maszynami lub przed kiero-
i Narkomanii waniem pojazdem. Kobiety powinny byc
szczególnie ostrozne
Przyznaja, ze umiarkowane spozycie
Szwedzka Rada
Szwecja do 20g dziennie do 20g dziennie alkoholu moze miec pewne pozytywne
Badawcza
skutki medyczne
Narodowe Wytyczne ds. Zywienia zalecaja
Tajlandia unikanie lub zmniejszenie konsumpcji
napojów alkoholowych
Odzywianie a zdrowie. Wytyczne dla
Amerykanów (5 edycja). Uznaje sie, ze
umiarkowane spozycie alkoholu moze
obnizyc ryzyko choroby wiencowej wsród
mezczyzn powyzej 45 roku zycia i wsród
1 – 2 jednostki
Dept. Rolnictwa 1 jednostka dziennie kobiet powyzej 55 roku zycia. Przekra-
dziennie (14 – 28g), 14g
i Dept. Zdrowia i (14g), do 7jednostek czanie umiarkowanej konsumpcji moze
USA do 14 jednostek
Sluzb Socjalnych tygodniowo (98g) zwiekszyc ryzyko wypadków, podniesc
tygodniowo (196g)
cisnienie, zagrozic wylewem, wywolac
agresje, doprowadzic do samobójstwa,
spowodowac uszkodzenie plodu i wywolac
pewne rodzaje nowotworów. Nie ustalono
bezpiecznego poziomu spozycia alkoholu
dla kobiet w ciazy. Nalezy unikac spozy-
wania alkoholu przed lub w czasie pro-
wadzenia pojazdu. Spozywanie alkoholu
z jedzeniem zwalnia jego wchlanianie
Grudzien 2003 RAPORT ICAP 14
Tabela 1: MIEDZYNARODOWE ZALECENIA DOTYCZACE SPOZYCIA ALKOHOLU
Zalecenia
Kraj Zródlo
Mezczyzni Kobiety Sugestie / Inne
Standardowy
drink
Narodowy Instytut do 4 jednostek do 3 jednostek
Przewodnik medyczny dla pacjentów
ds. Naduzywania dziennie (56 g), dziennie (42g),
14g z problemami alkoholowymi
Alkoholu i Choroby do 14 jednostek do 7 jednostek
Alkoholowej tygodniowo (196 g) tygodniowo (98 g)
USA
Amerykanskie do 2 jednostek nie wiecej niz 1
14g Wytyczne Zywieniowe
Stowarzyszenie dziennie (28g) jednostka (14g)
ds. Serca dziennie
Dept. Zdrowia 3 – 4 jednostki 2 – 3 jednostki 8g Zaleca kobietom ciezarnym lub tym, które
dziennie (24 – 32g), dziennie (16 – 24g) chca zajsc w ciaze aby nie spozywaly
do 21 jednostek do 14 jednostek wiecej niz 1 – 2 jednostek alkoholu tygo-
tygodniowo (168g) tygodniowo (112g) dniowo. Uznaje, ze umiarkowane spozycie
przez mezczyzn powyzej 40 lat i kobiet po
Wlk. menopauzie moze przyniesc korzysc dla
Brytania zdrowia, m. in. poprzez obnizenie ryzyka
choroby wiencowej, wylewu i kamieni
zólciowych
Egzekutywa Szkocka 3 – 4 jednostki 2 – 3 jednostki 8g W swojej narodowej strategii alkoholowej
dziennie (do 32g) dziennie (do 24g) odnosza sie do wydawnictwa „Sensile
Drinking Guidelines
Ministerstwo Narodowe Wytyczne: Linee guida per una
do 2 – 3 jednostek do 1 – 2 jednostek
Rolnictwa i Lesnictwa sona alimentzione Italiano
Wlochy 12g
dziennie ( 24 – 36g) dziennie (12 – 24g)
oraz Narodowy
Instytut ds. Zywnosci
i Zywienia
Nie istnieja oficjalne wytyczne. Alkohol
dostepny w hotelach dla gosci hotelowych
i ich gosci. Cudzoziemcy tam mieszkajacy
Zjednoczone musza miec pozwolenie na posiadanie
Emiraty Ministerstwo Zdrowia alkoholu dostepne dla nie muzulmanów.
Arabskie Sklepy sprzedaja alkohol tylko posiada-
czom pozwolenia na cele wlasnej konsum-
pcji. Poza tym udostepnianie alkoholu jest
zabronione
*) Tabela powstala przy pomocy Centrum ds. Informacji o Napojach Alkoholowych, CBA, Londyn, U.K.
Grudzien 2003 RAPORT ICAP 14
Przypisy
1
Gross, L. (1983). How much is too much? The effects of social drinking. New York: Random
House
2
Edwards. G.et.al. (1994). Alcohol Policy and the Public Good. Oxford: Oxford University Press.
Zrozumienie ryzyka i korzysci zwiazanych potencjalnie z konsumpcja alkoholu jest waznym
instrumentem w zapobieganiu krzywdzie. Znaczace informacje o alkoholu oparte na doglebnych
i zrównowazonych ocenach wyników badan naukowych – biomedycznych jak i psychospolecznych
– moga stanowic podstawe do podejmowania decyzji o sposobie spozycia alkoholu przez
indywidualne osoby. Dostarczaja im wiedze o konsekwencjach róznych wzorców picia alkoholu
i stanowia przeslanke do zmiany stylu zycia jesli jest to konieczne lub wydaje sie byc stosowne.
W celu dostarczania takich informacji rzady i organizacje quasi-rzadowe w wielu panstwach swiata
ofiaruja swoim doroslym obywatelom (tym, którzy osiagneli lub przekroczyli prawny wiek
pozwalajacy na legalne spozycie alkoholu) wytyczne dotyczace konsumpcji alkoholu. Niniejszy
raportu ICAP bada tok myslenia, który stanowi podstawe formulowania zalecen dotyczacych
spozycia alkoholu i przedstawia porównanie wytycznych pochodzacych z wielu panstw.
Dostarczanie wytycznych w sprawie spozycia alkoholu
Oficjalne wytyczne dotyczace konsumpcji alkoholu sa zwykle tworzone przez rzady – Ministerstwo
Zdrowia czy inne Ministerstwo lub przez jakas rzadowa agende odpowiedzialna za sprawy polityki
alkoholowej. Istnieja jednak wytyczne, które jakkolwiek nie powstaly w organizacjach rzadowych,
maja równiez oficjalny status. Wsród nich znajduja sie rekomendacje dotyczace spozycia alkoholu
opracowane przez stowarzyszenia medyczne lub inne profesjonalne organizacje pozarzadowe, które
sa autorytetem w sprawach, które dotycza alkoholu.
Ostatecznym odbiorca tych rekomendacji jest dorosly konsument napojów alkoholowych,
dla którego maja one bezposrednie znaczenie w zyciu codziennym. Niemniej waznym adresatem
sa lekarze oraz pracownicy sektora medycznego, których porady na temat zdrowia i sposobów
zachowania sa wskazówka dla pacjentów.
Wskazówki na temat konsumpcji alkoholu mozna znalezc w szerszych wytycznych takich jak
np. wytyczne zywieniowe, lub jako czesc rzadowej strategii przeciw uzaleznieniom czy jako
samodzielnych wytycznych dotyczacych spozycia alkoholu. Ogólnie mówiac takie wytyczne
powstaly przede wszystkich w krajach wysoko uprzemyslowionych jako odpowiedz na potrzeby
spoleczenstwa. Wytyczne dotyczace spozycia alkoholu powstaly w krajach Europy, Ameryki Pln.,
czesci Azji oraz pojedynczych krajach innych regionów geograficznych takich jak Ameryka
Lacinska i Afryka (patrz tabela 1.) W niektórych krajach, takich jak np. kraje islamu moga
obowiazywac wytyczne, które w sposób szczególny zniechecaja do spozycia alkoholu. Jednym
z takich przykladów moga byc Panstwowe Indonezyjskie Wytyczne Zywieniowe.
Informacje na temat spozycia alkoholu i jego oddzialywania na zdrowie powstaja glównie w oparciu
o wyniki badan biomedycznych nad relacja miedzy spozyta dawka alkoholu a indywidualna reakcja .
Te relacje sa podawane w jednostkach czystego alkoholu, wyrazonych jako „gramy alkoholu
etylowego” i taka sama konwencja obowiazuje w rekomendacjach przedstawianych do wiadomosci
publicznej. Wytyczne na temat spozycia alkoholu przedstawiane sa wiec na jedne z dwóch
sposobów: albo jako gramy alkoholu etylowego albo jako ilosc „standardowych” drinków lub takich
jednostek spozywanych w ciagu dnia lub tygodnia. Jesli uzywa sie drugiego sposobu okreslania
poziomu spozycia towarzyszy temu definicja „standardowego drinka” lub „jednostki” wyrazonej
w gramach alkoholu etylowego, co umozliwia latwe przeliczenie na poziom czystego alkoholu.
Grudzien 2003 RAPORT ICAP 14
W niektórych przypadkach uzywa sie okreslen „limit dzienny” i „limit tygodniowy”, które to pojecia
sa latwiejsze w odbiorze przez konsumentów. Swiadomosc ile drinków tygodniowo mozna uwazac
za bezpiecznie spozycie nie równa sie odpowiedzi na pytanie ile drinków moze indywidualna osoba
bezpiecznie spozyc w ciagu jednego dnia.
Definiowanie progów
Spozyciu alkoholu stale towarzyszy ryzyko. Podczas gdy dla wiekszosci osób spozycie alkoholu
ponizej pewnego poziomu jest malo szkodliwe, ten poziom jest rózny dla róznych osób. Próg,
powyzej którego ryzyko moze sie zwiekszyc1 okreslany jest wymiennie jako „bezpieczny”,
„o niskim ryzyku” lub nawet „umiarkowany” poziom spozycia. Próg przejsciowy okreslany jest
poprzez zwazenie ryzyka i korzysci plynacych ze spozycia alkoholu. Kalkulacja ryzyka
przeprowadzana przy róznym stezeniu alkoholu bierze pod uwage dowody o wplywie konsumpcji
alkoholu na ogólny stan zdrowia i na wiele szczególnych warunków, od moralnosci az po dane
dotyczace smiertelnosci2. Podczas gdy dla niektórych nie istnieje „bezpieczny” poziom spozycia
alkoholu3, dla wiekszosci osób próg ten okresla dolna granice, ponizej której jest niewiele
zagrozen, albo w przypadku ochrony serca mozna odnotowac wyrazne korzystne skutki spozycia
alkoholu 4 .
Poziom „optymalny” spozycia alkoholu okreslony na podstawie wniosków wysnutych z wyników
badan przeprowadzonych na duzych grupach mozna uznac za poziom przecietny, który moze miec
zastosowanie dla wiekszosci populacji. Ale nawet w tych przedzialach istnieja róznice w odniesieniu
do calych grup. I tak n.p. róznice fizjologiczne i mozliwosci metabolizowania alkoholu przez
kobiety i mezczyzn oznaczaja, ze byc moze nalezy zastosowac odrebne zalecenia dla kazdej z tych
grup. Skutki spozycia takiej samej ilosci alkoholu przez kobiety i mezczyzn moga spowodowac
zgola odmienne skutki5. Tak wiec w odniesieniu do kobiet mozna przedstawic nizszy próg spozycia
alkoholu jako „bezpieczny”.
Jak widac z tabeli 1 w Zjednoczonym Królestwie, Republice Czech, Francji, Nowej Zelandii,
Australii, Stanach Zjednoczonych, Finlandii i Austrii zalecenia dla kobiet i mezczyzn sa rózne.
W innych krajach, w tym we Wloszech, Holandii, Hiszpanii, Szwajcarii i Rumunii nie ma takiego
rozróznienia. Interesujace jest to, ze w krajach, gdzie nie ma rozróznienia poziomu spozycia
alkoholu miedzy plciami poziom „bezpiecznego” spozycia ustalony jest na wyzszym poziomie
zawartosci alkoholu etylowego.
„Szczególne populacje” i szczególne rady
Oprócz uznania faktu róznic pomiedzy kobietami a mezczyznami moze zaistniec potrzeba dalszego
doprecyzowania wykladni. Niektóre wytyczne zawieraja dodatkowe informacje dla tzw.
„szczególnych populacji”. Generalnie, okreslenie „szczególna populacja” odnosi sie do tych grup,
dla których ogólne zalecenia sa z jakiegos powodu nieodpowiednie. Te osoby moga potrzebowac
szczególnej troski i dodatkowej ochrony. Wsród takich grup moga znalezc sie np. kobiety w ciazy,
mlodzi ludzie, starsi ludzie, osoby uzaleznione od alkoholu lub te, na które alkohol ma specyficzny
wplyw6 . Wiele oficjalnych wytycznych zawiera specjalne informacje dla tych grup. Na przyklad
kobietom w ciazy w zasadzie zaleca sie aby nie pily alkoholu 7 , ale w niektórych krajach zaleca sie
tylko ostroznosc w spozyciu alkoholu i zmniejszenie poziomu konsumpcji.
Specjalne rady nie tylko zniechecaja do spozycia alkoholu. W swietle dowodów na zwiazek
pomiedzy umiarkowanym spozyciem alkoholu a choroba wiencowa w Zjednoczonym Królestwie
wytyczne zawarte w publikacji „Rozsadne spozycie alkoholu” zalecaja osoba niepijacym i tym,
które spozywaja bardzo malo alkoholu lub tym, które znajduja sie w grupie wiekowej wysokiego
ryzyka zwiazanego z choroba wiencowa aby mogli „wziac pod uwage mozliwosc, ze male spozycie
alkoholu moze miec korzystny wplyw na ich zdrowie”8 . Zalecenia wydane przez Szwedzka Rade
Grudzien 2003 RAPORT ICAP 14
Badawcza (Vetenskapsradet) uznaja równiez ze „umiarkowane spozycie alkoholu moze miec pewne
pozytywne efekty zdrowotne”9 .
Inne zalecenia zawarte w wielu wytycznych sa zalezne od uwarunkowan. Wsród tych, zawartych w
tabeli 1. sa sugestie aby „pracownicy (w czasie pracy i miejscu pracy) nigdy nie powinni spozywac
alkoholu” (Wlochy), osoby powinny powstrzymac sie od spozycia alkoholu i prowadzenia pojazdu
(Luksemburg, Norwegia, USA), spozywania alkoholu w czasie obslugi maszyn (Holandia,
Szwajcaria), lub w trakcie uprawiania sportu (Szwajcaria). Wsród innych sugestii znajduje sie
„abstynencja sytuacyjna”, taka jak „w towarzystwie dzieci i mlodych osób” (Norwegia).
Dodatkowy poziom wyspecyfikowania towarzyszy niektórym wytycznym. Zamiast restrykcyjnych
rekomendacji dotyczacych pewnych progów spozycia alkoholu poziom konsumpcji moze byc
podzielony wedlug ryzyka z nim zwiazanego – na niski, sredni i wysoki. Za tym podzialem stoi
mysl, ze istnieje potrzeba zindywidualizowania informacji, która bedzie odpowiednia do róznych
wzorców picia i odpowie poszczególnym osobom na pytanie jak wielkie ryzyko podejmuja przy
okreslonym poziomie i czestotliwosci spozycia alkoholu.
Zbiór takich wytycznych jest zawarty w dokumencie „ Guide to Mental Health in Primary Care”
(„Przewodnik Zdrowia Psychicznego w Zakresie Podstawowym”) wydanym przez Swiatowa
Organizacje Zdrowia, gdzie zalecenia podzielone sa na trzy poziomy ryzyka: „odpowiedzialny”,
„ryzykowny” i „zagrazajacy”. „Odpowiedzialny” lub „niski” poziom ryzyka dla mezczyzn to 3
jednostki dziennie, maksymalnie 21 jednostek tygodniowo rozlozone na caly tydzien (w tym dwa
dni bezalkoholowe tygodniowo), podczas gdy dla kobiet poziom obnizony jest do 2 jednostek
dziennie i 14 jednostek tygodniowo. (Jednostka to ekwiwalent 8g alkoholu etylowego). Poziom
„ryzykowny” taki, przy którym zwieksza sie ryzyko zaistnienia problemów takich jak podwyzszone
cisnienie, wylew i marskosc watroby ustalony jest na 3 do 7 jednostek dziennie i 22 do 49 jednostek
tygodniowo dla mezczyzn i 2 do 5 jednostek dziennie i 15 do 35 jednostek tygodniowo dla kobiet.
Poziom „zagrazajacy” taki, przy którym „utrzymywanie spozycia alkoholu na tym poziomie
najprawdopodobniej spowoduje fizyczne, mentalne i spoleczne problemy”, to 7 lub wie cej jednostek
dziennie lub ponad 50 jednostek tygodniowo dla mezczyzn i ponad 5 jednostek dziennie i ponad
35 jednostek tygodniowo dla kobiet.
Podobnie Australijskie Wytyczne dotyczace Alkoholu11 sa zróznicowane w zaleznosci od poziomu
ryzyka. Na poziomie „niskiego ryzyka” ryzyko jest minimalne a dla niektórych osób spozycie moze
byc nawet korzystne, na poziomie „ryzykownym” mozliwosc powstania krzywdy podnosi powyzej
jakichkolwiek ewentualnych korzysci, przy poziomie „wysokie ryzyko” istnieje duza mozliwosc
zaistnienia powaznej krzywdy, a powyzej tego poziomu ryzyko gwaltownie i znaczaco rosnie.
Sprzeczne czynniki
Twórcom zalecen w sprawie konsumpcji alkoholu i informacji o mozliwych zagrozeniach
i korzysciach plynacych ze spozycia alkoholu przyswieca je dna i ta sama mysli – jak przekazac
najlepsze rady indywidualnym osobom. Ale, jak to widac z tabeli 1, chociaz istnieje zgoda
w sprawie rodzaju informacji, która trzeba przekazac, istnieja znaczne róznice pomiedzy krajami
w okresleniu ilosci alkoholu, która uwaza sie za „bezpieczna” lub „o niskim ryzyku”. Istnieje pare
mozliwych powodów na wytlumaczenie tych róznic.
Na przyklad opracowania mogly byc wykonywane w oparciu o rózne bazy danych. Istnieja róznice
w wynikach badan i w parametrach przyjetych do ic h przeprowadzenia, które moga rzutowac
na udzielane rady dotyczace zdrowia. W dodatku istnieja róznice w ocenie skutków spozycia
alkoholu w zaleznosci od tego, czy ocenia sie konsekwencje chroniczne czy nagle. Chroniczne
efekty dotycza dlugofalowych skutków spozycia alkoholu na zdrowie – takich jak marskosc watroby
u osób spozywajacych duze ilosci alkoholu, czy ochrona serca u osób pijacych umiarkowanie. Nagle
Grudzien 2003 RAPORT ICAP 14
skutki takie jak urazy i wypadki najczesciej kojarzy sie z doraznym efektem spozycia alkoholu, co
moze byc np. zwiazane z prowadzeniem pojazdu po spozycia alkoholu. Przy ocenie skutków
dzialania alkoholu przy konsumpcji na róznych poziomach nalezy wziac pod uwage oba wyzej
omówione aspekty, gdyz moga one znaczaco sie róznic.
Inny powód powstania róznic lezy w samej definicji limitów. Aby zdefiniowac ilosc spozytego
alkoholu wiele zalecen bazuje na koncepcji „standardowego” drinka lub jednostki. Z wielu
powodów zarówno historycznych jak i kulturowych, wielkosc „standardowego” drinka moze
znacznie sie róznic 12 . Poczatkowo zastosowano miarki aby zunifikowac ilosc napoju serwowanego
w barach, pubach, restauracjach i innych punktach gastronomicznych. Miarka czesto
odzwierciedlala tradycyjne wielkosci porcji róznych napojów w rezultacie „standardowa” wielkosc
absolutnie nie jest standardowa i waha sie od 8g do 19,75g alkoholu etylowego (patrz tabela 1).
W ksztaltowaniu sie pogladów na temat konsumpcji alkoholu w danym spoleczenstwie ogromna
role odgrywa kultura. Odzwierciedla sie to w zaleceniach dotyczacych spozycia alkoholu na wiele
róznych sposobów. Na przyklad rzecza interesujaca jest fakt, ze w niektórych krajach zalecenia
dla kobiet róznia sie od zalecen dla mezczyzn, a w innych krajach sa takie same dla obu plci. Mozna
spekulowac, ze te róznice nie tylko odzwierciedlaja rózne poglady na alkohol ale moze równiez
rózne poglady na role plci w danym spoleczenstwie. Inny przejawem róznic w kulturze spozycia
alkoholu mozna zauwazyc w zaleceniach odnoszace sie do konkretnego rodzaju napoju. Na przyklad
Narodowa Rada Portugalii d/s Zywnosci i Zywienia bazuje swoje zalecenia i definicje
„standardowych” jednostek w oparciu o wino, co jest odzwierciedleniem tradycyjnego spozycia
wina przez spoleczenstwo tego kraju. Rumunskie Ministerstwo Zdrowia wyraznie rozróznia
w swoich wytycznych poziom alkoholu spozytego w piwie i winie.
Tak wiec, progi okreslone w wytycznych dotyczacych spozycia alkoholu moga równiez
odzwierciedlac ogólny poglad danego rzadu na to, jak nalezy przekazywac obywatelom informacje
na temat zdrowia i ryzyka z tym zwiazanego. Wytyczne, gdzie zaleca sie tzw. „niski” poziom
spozycia alkoholu, moga byc skutkiem szczególnie ostroznych decyzji danego rzadu majacych
na celu ochrone obywateli.
Podsumowanie
Fakt istnienia takich wytycznych ma znaczacy wplyw na zdrowie publiczne. Wytyczne przekazuja
informacje, które sa dostepne i pozyteczne nie tylko dla tych, którzy specjalizuja sie w dziedzinie
zdrowia i alkoholu ale równiez dla przecietnego konsumenta napojów alkoholowych. Wiekszosc
osób nie interesuje sie ksztaltem wykresu ryzyka, czy najnowszym przegladem literatury
biomedycznej lecz chce uzyskac odpowiedz na proste pytanie jaki bedzie wplyw konsumowanego
przez nich alkoholu na ich zdrowie fizyczne i psychiczne. Czyli „Ile moge bezpiecznie wypic a jesli
wypije wiecej – jaki bedzie mialo to na mnie wplyw?”
Im wieksza wage przywiazuje sie do wzorców spozycia alkoholu przez jednostki i do skutków
spozycia alkoholu w poszczególnych populacjach, których podatnosc na ryzyko moze sie róznic,
tym bardziej informacje przekazywane w wytycznych staja sie znaczace i praktyczne. Na koniec
nalezy jednak pamietac o najwazniejszej rzeczy, ze mimo zróznicowania populacji, które sa brane
pod uwage przy przygotowywaniu najlepszych zalecen, dalej istnieje potencjalne niebezpieczenstwo
wynikajace z zastosowania do indywidualnej osoby wniosków odnoszacych sie do przecietnej
grupy. O ile wytyczne na temat spozycia alkoholu dostarczaja tylko ogólnych wzorców zachowan,
o tyle w stosunku do poszczególnych osób nalezy szukac indywidualnych rekomendacji od lekarzy
lub lekarza rodzinnego, który dokladnie zna stan zdrowia danej osoby.
Grudzien 2003 RAPORT ICAP 14
Tabela 1: MIEDZYNARODOWE ZALECENIA DOTYCZACE SPOZYCIA ALKOHOLU
Zalecenia
Kraj Zródlo
Mezczyzni Kobiety Sugestie / Inne
Standardowy
drink
Zaleca sie aby nie pic wiecej niz 1 – 2 drinki
Narodowa Rada do 4 jednostek do 2 jednostek na godzine i zachowac 1 – 2 dni bez
Australia Zdrowia i Badan dziennie (40g), dziennie (20g), 10g alkoholu tygodniowo. Wytyczne zawieraja
Medycznych do 28 jednostek na do 14 jednostek na spis populacji, które nie powinny pic
tydzien (280g) tydzien (140g) alkoholu, w tym kobiety w ciazy i mlodziez
W oparciu o brytyjskie wydawnictwo
„Sensible Drinking Guidelines” poziom
Austria Federalne 24g na dzien 16g na dzien 10g zagrazajacy zdrowiu definiuje sie na 60/40g
Ministerstwo Pracy dziennie.
Narodowy Instytut 24 g na dzien 16 g na dzien
Czechy
Zdrowia Publicznego
Narodowa Rada 21 jednostek do 14 jednostek 12g Zaleca sie aby dzieci ponizej lat 15 nie
Dania
Zdrowia tygodniowo (252g) tygodniowo (168g) spozywaly alkoholu
Narodowe Wytyczne d/s Zywienia
stwierdzaja, ze aby zachowac zdrowy styl
Filipiny Departament zycia i dobra kondycje nalezy regularnie sie
Zdrowia gimnastykowac, nie palic i unikac
spozywania napojów alkoholowych
do 15 jednostek do 10 jednostek
Finlandia Oy Alka AB 11g
tygodniowo (165g) tygodniowo (110g)
Narodowy Program Zdrowia i Odzywiania
Ministerstwo 12g piwo
(PNNS) stwierdza: Ci, którzy pija powinni
do 20g dziennie do 20g dziennie
Zdrowia, Rodziny
8g wino zmniejszyc spozycie. Kobiety w ciazy nie
i Niepelnosprawnych
powinny pic. Jak pijesz to nie prowadz
Francja
Narodowa Akademia do 5 jednostek do 3 jednostek 12g
Medyczna dziennie (60 g) dziennie (36 g)
Ministerstwo Zdrowia
do 3 jednostek do 3 jednostek Wino oficjalnie uwaza sie za integralny
i Hiszpanski Instytut 10g
dziennie (30g) dziennie (30g) skladnik diety sródziemnomorskiej
d/s Badania Napojów
Alkoholowych
Kraj Basków – Dept.
Hiszpania
do 70g dziennie do 70g dziennie
Zdrowia i Polityki
Spolecznej
Centralne Wladze do 4 – 5 jednostek do 4 – 5 jednostek 8 – 10g
Katalonii dziennie (32 – 50g) dziennie (32 – 50g)
Unikac alkoholu w czasie ciazy, w czasie
prowadzenia lub obslugi maszyn oraz
Stichting do 4 jednostek do 4 jednostek
Holandia 9,9g w towarzystwie mlodziezy. Kobietom
Verantwoord dziennie (39g) dziennie (39g)
o niskiej masie ciala zaleca sie spozycie
Alcoholgebruik
mniejsze niz zalecany dzienny limit
Honkong Dept. Zdrowia i do 3 – 4 jednostek do 2 –3 jednostek 1 jednostka =
Polityki Spolecznej dziennie, do 21 dziennie, do 14 kieliszek wina
jednostek tygodniowo jednostek tygodniowo lub pinta piwa
Indonezja Ministerstwo Zdrowia Narodowe Wytyczne Dietetyczne
stwierdzaja: nalezy unikac napojów
alkoholowych
Grudzien 2003 RAPORT ICAP 14
Tabela 1: MIEDZYNARODOWE ZALECENIA DOTYCZACE SPOZYCIA ALKOHOLU
Zalecenia
Kraj Zródlo
Mezczyzni Kobiety Sugestie / Inne
Standardowy
drink
21 jednostek 14 jednostek
Irlandia Dept. Zdrowia 8g
tygodniowo (168g) tygodniowo (89g)
Rada d/s Zapo- Zaleca sie aby kobiety unikaly alkoholu w
Islandia biegania Naduzy- czasie ciazy i karmienia piersia, gdyz zaden
wania Alkoholu poziom spozycia nie jest wtedy bezpieczny
i Narkotyków
Ministerstwo Zaleca sie: aby kobiety w ciazy nie spozy-
Izrael Edukacji, Psychologii waly alkoholu; studenci nie pili wiecej niz
i Doradztwa jedna jednostke na raz; osoby przyjmujace
leki powstrzymaly sie przed spozyciem
Ministerstwo 1 – 2 jednostki
Japonia 19,75g
Zdrowia, Pracy dziennie (19,75g
i Spraw Socjalnych do 39,5g)
Centrum Uzaleznien, do 2 jednostek do 2 jednostek
Zdrowia Psychiczne- dziennie (27,2g) dziennie (27,2g)
13,6g
go i Fundacja ds. do 14 jednostek do 9 jednostek
Badania Uzaleznien tygodniowo (190g) tygodniowo (122g)
Umiarkowane spozycie alkoholu oznacza nie
Kanada
wiecej niz jeden „drink” dziennie i nie wiecej
Zdrowie Kanada – niz 7 „drinków” tygodniowo. Wiecej niz 4
Sante Kanada drinki przy jednej okazji lub wiecej niz 14
drinków w tygodniu zagraza zdrowiu i bez-
pieczenstwu. Kobiety ciezarne i karmiace
piersia powinny unikac alkoholu
Nie okreslono limitów. Wstrzymywac sie
Luksemburg Ministerstwo Zdrowia
przed piciem i prowadzeniem pojazdów
Norwegia Rada ds. Zdrowia Rekomendowana abstynencja sytuacyjna –
i Spraw Spolecznych dla kierowców, kobiet w ciazy, w pracy
i w towarzystwie dzieci i mlodziezy
Nie pic na pusty zoladek i glupio. Ostrzec
kogos, kto ma juz dosyc. Okazac szacunek
niepijacym. Pamietac, ze kobiety gorzej
znosza alkohol niz mezczyzni. Sluchac
osób doswiadczonych. Bronic sie przed
AkoKurt zmuszaniem do picia nawet wsród
najlepszych przyjaciól. Przestrzegac miejsc
i czasu kiedy nie powinno sie pic alkoholu.
Nigdy nie pij sam. Przerwij zanim bedziesz
miec dosyc. Nie wstydz sie odmówic.
Nie pij w mlodym wieku.
do 6 jednostek do 4 jednostek Zaleca sie utrzymanie jakichs dni bez
Nowa Rada ds. Napojów dziennie (60g), dziennie (40g), 10g alkoholu w tygodniu. Istnieje spis zalecen
Zelandia Alkoholowych do 21 jednostek do 14 jednostek dla specjalnych populacji i sytuacji
tygodniowo (210g) tygodniowo (140g)
2 jednostki dziennie 1 jednostka dziennie
Brak oficjalnych wytycznych. Zgodnie z
(20g), 5 razy (10g), 5 razy
Polska PARPA 10g zaleceniami WHO sugeruje sie dwa dni bez
tygodniowo (nie tygodniowo (nie
alkoholu tygodniowo
wiecej niz 100g wiecej niz 50g
tygodniowo) tygodniowo)
Grudzien 2003 RAPORT ICAP 14
Tabela 1: MIEDZYNARODOWE ZALECENIA DOTYCZACE SPOZYCIA ALKOHOLU
Zalecenia
Kraj Zródlo
Mezczyzni Kobiety Sugestie / Inne
Standardowy
drink
Narodowa Rada ds. 2 – 3 jednostki 1 – 2 jednostki 14g
Portugalia W oparciu o konsumpcje wina
Zywnosci i Zywienia dziennie (28 – 42g) dziennie (14 - 28g) (nieoficjalnie)
Narodowa Rada RPA
do 21 jednostek do 14 jednostek
ds. Alkoholizmu
RPA 12g
tygodniowo (252g) tygodniowo (168g)
i Uzaleznien
od Narkotyków
do 32,5g piwa do 32,5g piwa
Rumunia Ministerstwo Zdrowia dziennie lub 20,7g dziennie lub 20,7g
wina dziennie wina dziennie
Narodowe Wytyczne Zywieniowe
stwierdzaja: nalezy ograniczyc spozycie
Singapur Ministerstwo Zdrowia
alkoholu do nie wiecej niz 2 standardowych
drinków dziennie (ok. 30g alkoholu)
do 20 g dziennie, do 10 g dziennie,
Instytut Zdrowia
Slowenia nie przekraczac 50g nie przekraczac 30g
Publicznego Slowenii
przy jednej okazji przy jednej okazji
Szwajcarska Federalna Wykaz specjalnych wytycznych: nie
Komisja ds. Problemów przekraczac 4 jednostek przy jednej okazji,
do 2 jednostek do 2 jednostek
Alkoholowych i Szwaj- nie wiecej niz 1 jednostka na godzine. Zero
dziennie (do 24g dziennie (do 24g
Szwajcaria carski Instytut ds. Za- 10 – 12g alkoholu dla mlodziezy, zero alkoholu
dziennie) dziennie)
pobiegania Problemom w czasie uprawiania sportu, w czasie
Alkoholowym operowania maszynami lub przed kiero-
i Narkomanii waniem pojazdem. Kobiety powinny byc
szczególnie ostrozne
Przyznaja, ze umiarkowane spozycie
Szwedzka Rada
Szwecja do 20g dziennie do 20g dziennie alkoholu moze miec pewne pozytywne
Badawcza
skutki medyczne
Narodowe Wytyczne ds. Zywienia zalecaja
Tajlandia unikanie lub zmniejszenie konsumpcji
napojów alkoholowych
Odzywianie a zdrowie. Wytyczne dla
Amerykanów (5 edycja). Uznaje sie, ze
umiarkowane spozycie alkoholu moze
obnizyc ryzyko choroby wiencowej wsród
mezczyzn powyzej 45 roku zycia i wsród
1 – 2 jednostki
Dept. Rolnictwa 1 jednostka dziennie kobiet powyzej 55 roku zycia. Przekra-
dziennie (14 – 28g), 14g
i Dept. Zdrowia i (14g), do 7jednostek czanie umiarkowanej konsumpcji moze
USA do 14 jednostek
Sluzb Socjalnych tygodniowo (98g) zwiekszyc ryzyko wypadków, podniesc
tygodniowo (196g)
cisnienie, zagrozic wylewem, wywolac
agresje, doprowadzic do samobójstwa,
spowodowac uszkodzenie plodu i wywolac
pewne rodzaje nowotworów. Nie ustalono
bezpiecznego poziomu spozycia alkoholu
dla kobiet w ciazy. Nalezy unikac spozy-
wania alkoholu przed lub w czasie pro-
wadzenia pojazdu. Spozywanie alkoholu
z jedzeniem zwalnia jego wchlanianie
Grudzien 2003 RAPORT ICAP 14
Tabela 1: MIEDZYNARODOWE ZALECENIA DOTYCZACE SPOZYCIA ALKOHOLU
Zalecenia
Kraj Zródlo
Mezczyzni Kobiety Sugestie / Inne
Standardowy
drink
Narodowy Instytut do 4 jednostek do 3 jednostek
Przewodnik medyczny dla pacjentów
ds. Naduzywania dziennie (56 g), dziennie (42g),
14g z problemami alkoholowymi
Alkoholu i Choroby do 14 jednostek do 7 jednostek
Alkoholowej tygodniowo (196 g) tygodniowo (98 g)
USA
Amerykanskie do 2 jednostek nie wiecej niz 1
14g Wytyczne Zywieniowe
Stowarzyszenie dziennie (28g) jednostka (14g)
ds. Serca dziennie
Dept. Zdrowia 3 – 4 jednostki 2 – 3 jednostki 8g Zaleca kobietom ciezarnym lub tym, które
dziennie (24 – 32g), dziennie (16 – 24g) chca zajsc w ciaze aby nie spozywaly
do 21 jednostek do 14 jednostek wiecej niz 1 – 2 jednostek alkoholu tygo-
tygodniowo (168g) tygodniowo (112g) dniowo. Uznaje, ze umiarkowane spozycie
przez mezczyzn powyzej 40 lat i kobiet po
Wlk. menopauzie moze przyniesc korzysc dla
Brytania zdrowia, m. in. poprzez obnizenie ryzyka
choroby wiencowej, wylewu i kamieni
zólciowych
Egzekutywa Szkocka 3 – 4 jednostki 2 – 3 jednostki 8g W swojej narodowej strategii alkoholowej
dziennie (do 32g) dziennie (do 24g) odnosza sie do wydawnictwa „Sensile
Drinking Guidelines
Ministerstwo Narodowe Wytyczne: Linee guida per una
do 2 – 3 jednostek do 1 – 2 jednostek
Rolnictwa i Lesnictwa sona alimentzione Italiano
Wlochy 12g
dziennie ( 24 – 36g) dziennie (12 – 24g)
oraz Narodowy
Instytut ds. Zywnosci
i Zywienia
Nie istnieja oficjalne wytyczne. Alkohol
dostepny w hotelach dla gosci hotelowych
i ich gosci. Cudzoziemcy tam mieszkajacy
Zjednoczone musza miec pozwolenie na posiadanie
Emiraty Ministerstwo Zdrowia alkoholu dostepne dla nie muzulmanów.
Arabskie Sklepy sprzedaja alkohol tylko posiada-
czom pozwolenia na cele wlasnej konsum-
pcji. Poza tym udostepnianie alkoholu jest
zabronione
*) Tabela powstala przy pomocy Centrum ds. Informacji o Napojach Alkoholowych, CBA, Londyn, U.K.
Grudzien 2003 RAPORT ICAP 14
Przypisy
1
Gross, L. (1983). How much is too much? The effects of social drinking. New York: Random
House
2
Edwards. G.et.al. (1994). Alcohol Policy and the Public Good. Oxford: Oxford University Press.
Comment