przy piwku o ... średniowiecznych zamkach

[becik]

Spytkowice

Zamek w Spytkowicach powstał na miejscu zniszczonej warowni w pierwszej połowie XVI wieku kiedy to kasztelan sądecki Wawrzyniec Myszkowski zbudował zamek łączący cechy gotyku i renesansu. Około roku 1630 biskup krakowski Szyszkowski przystąpił do przebudowy zamku. W jej wyniku nie zachowały się żadne widoczne ślady pierwotnego założenia. W 1644 r. Spytkowice wraz z zamkiem przeszły w ręce Opalińskich z Bnina, którzy nie dbali o rezydencję tak, że w początkach XVIII w. znalazła się w złym stanie.
Wkrótce zamek przejęła rodzina Sieniawskich, a po nich drogą koligacji rodzinnych, przeszedł na własność Augustowej Czartoryskiej i jej córki Izabeli Lubomirskiej. Pod koniec XVIII w. tylko południowe skrzydło zamku nadawało się do użytkowania, pozostałe były zrujnowane. Na początku XIX w. Spytkowice i zamek znalazły się w posiadaniu Artura Potockiego. Potoccy posiadali zamek do 1945 r. Cennymi elementami są zachowane detale gotyckiego zamku - nadproże bramy z herbem Jastrzębiec i ozdobną inskrypcją z imieniem Wawrzyńca Myszkowskiego oraz fragment nadproża z laskowaniem w typie portali wawelskich. Działania wojenne w roku 1945 i wywołany przez nie pożar zniszczyły rezydencję. Obecnie odbudowana i wyremontowana jest siedzibą Archiwum Państwowego w Krakowie. Wejść na teren wokół parku można, do środka jako, że jest to archiwum, wejście jest utrudnione.

[becik]

Nowy Wiśnicz

Pierwsze wzmianki o ufortyfikowanej budowli w Nowym Wiśniczu pochodzą z lat 1396-1397. Pierwotna budowla miała czworoboczny mur obwodowy z kwadratową więżą. Na początku XVI w. do muru dostawiono pomieszczenia mieszkalne i wzniesiono dwie kolejne baszty. W I połowie XVI w. w zamku należącym do Piotra Kmity, wojewody krakowskiego i marszałka wielkiego koronnego, gościł król Zygmunt August z żoną Barbarą Radziwiłłówną. W 1593 r. dobra wraz z zamkiem kupił od spadkobierców Piotra Kmity, Sebastian Lubomirski, kasztelan wojnicki. W II połowie XVI w. i na początku XVII w. zamek gruntownie przebudowano, na polecenie syna Sebastiana, Stanisława Lubomirskiego.
W rodowej krypcie pod kaplicą znajdują się sarkofagi Lubomirskich.
W okresie świetności prywatna załoga wiśnickiego zamku liczyła 650 ludzi (w tym 200 dragonów i 400 węgierskich piechurów), dysponujących 80 armatami. Podczas "potopu" szwedzkiego Lubomirscy poparli króla, ale wydali zamek w ręce najeźdźców, by ocalić go przed skutkami oblężenia. Odchodząc, Szwedzi splądrowali zamek (do wywiezienia łupów potrzebowali podobno aż 150 wozów). W październiku 1707 r., podczas wojny północnej, zamek stanowił oparcie dla wojsk gen. Rybińskiego. Wielu zniszczeń doznał Wiśnicz w dobie konfederacji barskiej. Zamek utracił funkcje pańskiej rezydencji już w 1780 r., choć był zamieszkany do 1850 r. Po wielkim pożarze, który strawił wnętrza, został opuszczony. Pozostawał własnością Lubomirskich. W ostatnich latach został gruntownie odrestaurowany. Stanowi jedną z najlepiej zachowanych barokowych rezydencji w Polsce, a zarazem jedno z najpiękniejszych dzieł polskiej sztuki obronnej.
W zamku obecnie znajduje sie muzeum zamknięte w poniedziałek, wejście na teren zamkowy jest otwarte każdego dnia

[becik]

Nowy Wiśnicz

ujęcie zamku z innej strony

[becik]

Wieruszyce

Gotycko - renesansowy dwór obronny został wzniesiony przez rodzinę Wieruszyckich, herbu Szreniawa w 1531 roku. Szybko go jednak przebudowano, zmieniając solidnie kształt budynku. Z prostokątnego dworu z dwoma wieżami alkierzowymi budynek przekształcił się w dwór prawie kwadratowy z jedną tylko, okrągłą wieżą. Po ostatniej wojnie dwór był w stanie daleko posuniętej dewastacji, gdyż wcześniej użytkowano go jako spichlerz. Po przejęciu go przez prywatnego właściciela rozebrano zrujnowane dobudówki i przywrócono obiektowi dawny wygląd.
Wejście oczywiście na teren prywatny było zabronione, wszedłem przez dziurę w płocie na własną odpowiedzialność.
Miejscowości tej nie ma nawet w atlasie o skali 1:250 000

[becik]

Czchów

Początki zamku sięgają czasu panowania króla Wacława Czeskiego (1292-1305). Na wschodnim, niższym cyplu rozległego wzgórza, odciętym fosą od pozostałej jego części, wzniesiono najstarszy murowany element – wysoką wieżę zachowaną niemal w pełnej wysokości (28 m). kontrolowała dolinę Dunajca i okoliczne wzgórza. W I połowie XIV w. (za panowania Władysława Łokietka) powstał zamek. Najpierw wieżę otoczono kamiennym murem z bramą wjazdową od strony miasta. Zachowały się niewielkie relikty jej dolnej partii. Rozwój techniki wojennej w XV w. pociągał za sobą konieczność wzmocnienia obronności zamku, wtedy to nastapiła jego rozbudowa. Okres średniowiecza był czasem świetności zamku. Zamek zaczął podupadać prawdopodobnie w drugiej połowie XVI w. Zamek nie jest wymieniany w lustracjach ziem królewskich w okresie od XVI do XVIII w. W 1765 r. reaktywowano sad ziemski w Czchowie, a król w tym celu polecił odbudować zamek lub wznieść nowy budynek dla sądu. Ówczesny starosta postawił nową siedzibę sądu przy rynku. Po pierwszym zaborze starostwo zostało zajęte przez władze austriackie jako królewszczyzna, a następnie sprzedane. W 1928 r. podjęto pierwsze prace konserwatorskie zabezpieczające wnętrze wieży przez założenie żelbetonowego stropu istniejącego do dzisiaj, wyreperowanie otworu wejściowego i zamknięcie go drewnianymi drzwiami. Następne prace konserwatorskie mające na celu odsłonięcie i zabezpieczenie ruin zamku podjęto dopiero w 1993 r. Zamek-wieżę mozna bez problemu zwiedzić, a także wejść na nią zakupując bilet.

[sloniatko]

A co to za konstrukcja wieńczy szczyt wieży

[becik]

zadaszenie w stylu tego co w Iłży tylko nie aż tak rażące no i mniejsze

[becik]

Wielka Wieś

Zamek Trzewlin.
Wzniesiony prawdopodobnie staraniem Andrzeja herbu Półkozic w XIV wieku. W 1386 roku zamek wymieniany jest po raz pierwszy w dokumentach, kiedy mowa jest o Mściwoju z Trzewlina herbu Rawa. Warownia była w rękach Półkoziców prawdopodobnie do końca swojego istnienia, używali oni nazwiska Trzewlińscy lub Wielowiejscy. W XVII wieku zamek przestał pełnić funkcje rezydencjonalne, nastąpiła jego rozbiórka, której dokonali mieszkańcy Wojnicza w celu pozyskania materiału budowlanego. Badacze sądzą także, że budwa zamku nigdy nie została ukończona o czym świadczyć brak najmniejszych archeologicznych sladów w metrykach późniejszych niz XV wiek.

to co widać na zdjęciu to jeden zachowany w całości fragment zamku, relikty znajdują się na górze na którą prowadzi droga krzyżowa

[becik]

Graboszyce

Dwór obronny został wzniesiony w 1575 roku przez sekretarza królewskiego Dionizego (Dziwisz) Brandysa. Był on pierwotnie renesansowy, został jednak później przebudowany w stylu barokowym. Przebudowa polegała na zamianie attyki na barokowe szczyty i sporych zmianach wystroju wnętrz. Jednak mimo tych zmian obecny wygląd nie odbiega od pierwotnego. Od 1626 roku należy do Jana Cichockiego, a później do Porębskich, Krasińskich i Rusockich. Od 1864 do 1945 właścicielami byli Chrząszcze. Dwór został zdewastowany i opuszczony po II Wojnie Światowej i obecnie jest w dość daleko posuniętej ruinie. Dopiero od niedawna nowy prywatny właściciel zaczął go odnawiać.
Otoczony jest naprawdę bardzo głęboką fosą.
Wejśc do środka nie można, zwiedzanie dookoła jest mozliwe jednak po uzyskaniu uprzedniej zgody właściciela mieszkającego nieopodal.

[becik]

Graboszyce

zachowany oryginalny fragment XVI-wiecznego napisu na drzwiami wejściowymi.

[becik]

Sucha Beskidzka

Renesansowy zamek w Suchej wzniesiono (zwany malym Wawelem) pierwotnie jako drewniano - kamienny dwór obronny przez Kaspra Suskiego herbu Saszor w latach 1554 - 1580, prawdopodobnie na miejscu drewnianego dworku Słupskich, który spłonął doszczętnie. Rozbudowany przez Piotra Komorowskiego w okazałą renesansową rezydencję magnacką w latach 1608 - 1614. W latach 1703 - 1708 Anna Wielopolska herbu Starykoń dokonała dalszej rozbudowy zamku. Za rządów Branickich, przed rokiem 1867, rozebrano skrzydło wschodnie zamku z bramą wjazdową. W tym też czasie powstała neogotycka oranżeria oraz mur kamienny wokół parku. W latach 1882 - 1887 Władysław Branicki podjął generalną restaurację zamku. W tym czasie powstały stiukowe obramienia okien elewacji parkowej i obu wież oraz wszystkie stropy o konstrukcji stalowej. Po pożarze w 1905 roku nastąpiła kolejna odbudowa zamku, którą również nadzorował Tadeusz Stryjeński. W roku 1922 Sucha i zamek jako wiano córki Władysława Branickiego przeszły w ręce rodziny Tarnowskich herbu Leliwa. W czasie II wojny światowej Zamek zajęli Niemcy, a później wojska radzieckie. Po wojnie w zamku mieściło się Liceum Ogólnokształcące, internat oraz magazyny GS i prywatni lokatorzy. W latach 1968 - 1986 Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu rozpoczęły prace renowacyjne w celu przygotowania obiektu na cele muzealne. W roku 1996 kompleks zamkowy został przejęty przez samorząd lokalny. Obecnie w zamku prowadzi działalność Miejski Ośrodek Kultury, w przyziemiu znajduje się restauracja, natomiast w skrzydle oficynowym - hotel.
Zamek mozna zwiedzić wraz z przylegającym do niego parkiem.

[becik]

Breń

Niewiele wiadomo o obiekcie w Breniu, napewno nie był to zamek ale najprawdopodobniej bastionowe, polowe fortalicjum. Znajduje się w miejscu zwanym okopami szwedzkimi gdyż najprawdopodobniej było wybudowane właśnie przez nich w XVII wieku. Obiekt wybodowany na planie pięcioboku składał się z 4 kazamat połączonych korytarzami. Oprócz jednej wszytskie są zasypane.
Odnalezienie tego miejsca to istny cud, mało, że w tym rejonie są dwie wsie o nazwie Breń, to jeszcze samo miejsce znajduje się "na Przedborzu" Miejscowi też prawie nic o tych ruinach nie wiedzą. Kolejną "mission impossible" (jak to juz ktoś przede mną nazwał) było odnalezienie kępy drzew, których w okolicy są pęczki, kolejną trudnością było odnalezienie wśród prawdziwej gęstwy krzaków i drzew wejścia do kazamat. Inną trudnością były setki gryzących much dosłownie obsiadających całe ciało i innego gryzącego robactwa. W lesie w którym znajduje się ten obiekt jest też ledwie widoczna podmokła i stęchła fosa otaczająca byłe założenie.

Na zdjęciu wejście do jednej jedynej istniejącej jeszcze kazamaty.

[becik]

Breń

wewnątrz kazamaty, po obu stronach są wejścia do jeszcze do 2 niezasypanych pomieszczeń

[becik]

Wytrzyszczka

Zamek Tropsztyn wzniesiony został przez ród Gierałtów-Ośmiorogów dla ochrony tzw. Bramy Sądeckiej, przez którą wiódł wodny i lądowy szlak w kierunku Węgier. Drewniane zabudowania mogły powstać już w XIII wieku, jednakże pierwsze wzmianki o murowanym zamku pochodzą z 1382 roku. Istniały tu wówczas wysokie mury na planie czworoboku. Zabudowa wewnątrz murów pozostawała jeszcze drewniana. W roku 1521 król Zygmunt Stary za niestawienie się jego właściciela na wojnę przeciw Krzyżakom skonfiskował zamek. Wkrótce został wykupiony przez Chebdów. Ich własnością pozostał do roku 1535 kiedy to Prokop Chebda sprzedał niezamieszkany już zamek kasztelanowi sandomierskiemu i marszałkowi wielkiemu koronnemu Piotrowi Kmicie z Wiśnicza. To właśnie Chebdowie wznieśli pierwsze murowane budynki. W latach późniejszych dzierżyli zamek w swoich rękach Kmitowie. Po nich zaś Robakowscy i Gabońscy. W owym czasie zmieniono wjazd do zamku oraz wybudowano rezydencję mieszkalną wzdłuż północnych murów. Aby ukrócić zbójeckie zapędy urzędujących tu burgrabiów zamek został zdobyty i zniszczony w 1574 roku. Od tamtego czasu pozostawał w ruinie.
Zamek obecnie jest odbudowywany i miał zostać udostepniony turystom od 1 lipca (byłem tam w czerwcu).
Dla mnie jest to kolejny dowód, żeby odbudowywac, odbudowywać, odbudowywać....

[becik]

Dąbrowa Tarnowska

Zamek w Dąbrowie Tarnowskiej został postawiony na początku XVII w. przez ostatniego przedstawiciela rodu Ligęzów - Mikołaja Spytkę, kasztelana sandomierskiego, kóry wzniósł też zamek w Rzeszowie. Nie wiadomo jak wtedy wyglądał. Po jego śmierci Dąbrowa Tarnowska znalazła się we włościach rodu Lubomirskich. Pod koniec XVII w. podskarbi koronny Michał Kazimierz Lubomirski przebudował zamek w Dąbrowie na pałac. Budowniczym pałacu był prawdopodobnie Tylman z Gameren, jeden z najwybitniejszych architektów drugiej połowy XVII wieku. Ok. 1700 r. powstała brama zamkowa, która dzisiaj stanowi część kościelnego ogrodzenia. W czasie rabacji chłopskiej w roku 1846, pałac został splądrowany, złupiony i częściowo zniszczony. Reszty zniszczenia dokonał w rok później pożar, w którym pałac spłonął niemal doszczętnie. Po zamku w Dąbrowie Tarnowskiej, przebudowanym w pałac, pozostała dzisiaj już tylko barokowa brama, którą widać na zdjęciu (z widocznym na kartuszu herbem Szreniawa należącym do Lubomirskich)