przy piwku o ... średniowiecznych zamkach

[becik]

Uherce Mineralne

Obecnie bardzo brzydki obiekt (dwór Herburtów), był wielokrotnie przebudowywany, ostatecznie zdewastowany przez PGR.
Dwór został wzniesiony w 1580 roku przez Piotra Kmitę, niestety więcej informacji na temat tego obiektu nie posiadam.

[becik]

Jarosław

W Jarosławiu oprócz obronnego klasztoru Benedyktynek wspomnianego tu wcześniej znajduje się jeszcze obronny klasztor Dominikanów.
W 1421 roku kasztelan przemyski Rafał Tarnowski postanowił zbudować dla Matki Bożej solidną, murowaną świątynię, która mogłaby się ostać wobec wojennych najazdów. Dzięki jego staraniom i protekcji zbudowano gotycki kościół, który lepiej niż drewniane kaplice mógł służyć napływającym pielgrzymom. W 1629 roku dzięki staraniom właścicielki Jarosławia Anny Ostrogskiej kościół Matki Bożej wraz z zabudowaniami przekazano Zakonowi Jezuitów. Tym samym skończył się pierwszy etap dziejów sanktuarium, trwający ponad 200 lat. Po okresach wojen, w 1696 roku przystąpiono do rozbudowy kościoła i klasztoru. Prace budowlane, mimo licznych przeszkód, postępowały bardzo szybko i już 13 września 1713 roku biskup Dubrowski z Przemyśla konsekrował kościół. Najdłużej trwały prace związane z budową murów obronnych, które wznoszono etapami.
W 1773 roku kończy się epoka jezuicka. Papież Klemens XIV wydał bullę znoszącą Zakon Jezuitów. 13 Czerwca 1777 roku klasztor Panny Maryi objęli Dominikanie. Pod koniec XIX wieku przeprowadzono gruntowne prace remontowe mające na celu odnowienie świątyni. Koniec XIX wieku stał się także czasem odrodzenia duszpasterstwa i życia religijnego. Klasztor nienaruszony przeżył obie wojny. Podczas okupacji niemieckiej przez długi czas kościół, zamieniony na magazyn, pozostawał zamknięty.
Obecnie na teren klasztoru można bez problemu wejść

[becik]

Łęki Górne

Dwór obronny w Łekach powstał w drugiej połowie XVI wieku, a dokładnie 1586 roku i stanowił własność rodziny Tarłów. Byli oni arianami, dwór stanowił centrum gminy Braci Polskich w tym regionie, a w razie potrzeby służył jako miejsce ich schronienia. Po nawróceniu Jadwigi Tarło na katolicyzm został opuszczony. Budynek przejęli inni właściciele, którzy mieszkali w nim do II Wojny Światowej. Później urządzono w nim wiejski ośrodek zdrowia. Dziś mieści kilka gabinetów lekarskich i mieszkania prywatne

[becik]

Sanok

Na stromo wznoszącym się wysokim wzgórzu, w XIV wieku Kazimierz Wielki wzniósł murowano-drewniany zamek. Wcześniej prawdopodobnie istniał tu gród, jednak nie ma po nim śladu. Na obszernym dziedzińcu znajdowały się liczne zabudowania gospodarskie i mieszkalne oraz wzniesiona z cegieł wieża, będąca strażnicą oraz więzieniem.
Po 1520 roku za panowania Zygmunta Starego zamek przeszedł pierwszą przebudowę, a dokonał jej starosta Mikołaj Wolski. Dotychczasowe drewniane umocnienia zostały zamienione na mur, a drewniana brama na murowaną. Od strony Sanu założenie powiększono o okazały dom mieszkalny, długi, podpiwniczony i piętrowy. Budynek ten z niewielkimi zmianami dotrwał do dziś.
W XVII wieku zamek został powiększony o dwa prostopadłe skrzydła, w XVIII wieku popadł w ruinę. Władze austriackie częściowo go rozebrały, do dziś zachował się jednak renesansowy budynek oraz części murów obwodowych i dawna fosa, a na dziedzińcu głęboka kuta w skale studnia.
Obecnie w zamku znajduje się muzeum.

[becik]

Rybotycze

W Rybotyczach znajdują się relikty basztowo-bastejowego zamku nad Wiarem z drugiej połowy XVI wieku. Obiekt, zbudowany na planie czworoboku przez ród Kormanickich, miał posiadać cztery cylindryczne narożne baszty. Wzniesiony został z kamienia. Na przełomie XVI i XVII wieku zamek wykupił starosta przemyski Jan Tomasz Drohojewski, po czym go odnowił. Marcin Stadnicki zdobył zamek i uwięził w nim wdowę Jadwigę z Herbutów. Później zamek stał się sceną walk między Diabłem i Łukaszem Opalińskim. Ten pierwszy przebywał kilkakrotnie na zamku w latach 1608-1610, stąd ruszył 6 sierpnia 1610 roku na swoją ostatnią wyprawę.
Około 1638 roku zamek przejął Mikołaj Ossoliński. Druga żona Łukasza Opalińskiego, Katarzyna Starołęska, więziona była w zamku Rybotyckim i w niedalekiej Trójcy. Zniszczony w XVIII wieku popadł w ruinę. Do 1868 roku resztki ruin rozebrano na materiał do budowy kościoła. Na części fundamentów Tyszkowscy na początku XX wieku wznieśli dwór i budynki gospodarcze. Został on jednak zniszczony i po drugiej wojnie światowej widoczne tu były już tylko mury przyziemia dwóch baszt.
W chwili obecnej relikty zamku mozna tylko zobaczyć pod korzeniami drzew i krzewów na jednym wzniesieniu. Wejście i znalezienie jest o tyle trudne gdyż całość jest bardzo zarośnięta, znajdują się tam jeszcze gniazda węży.

[becik]

Boguchwała

Na terenie Boguchwały znajduje się pałac wybudowany przez księcia Teodora Konstantego Lubomirskiego w 1728 r. z wykorzystaniem murów wcześniejszego dworu obronnego, prawdopodbnie z XVI wieku. Niestety ale nie mam więcej informacji historycznych na jego temat.

[becik]

Płonna

Także na temat dworu obronnego w Płonnej nie mam żadnych informacji. Ruiny znajdują sie pastwisku, w całości są zarośnięte w bardzo duzym stopniu także większa penetracja była nemożliwa, w ruinach mozna dostrzec jeszcze wejścia do piwnic, które są częściowo zasypane.

[becik]

Wiśniowa

Dwór obronny w Wiśniowej powstał w XVI wieku i został wybudowany prawdopodobnie przez Bonerów, ówczesnych właścicieli miejscowości. W XVIII wieku został znacznie przebudowany. Kolejni właściciele wystawili przy dworze pałacyk klasycystyczny, a dwór przekształcili w oficynę. Obecnie w dworze jest przedszkole, a pałac znajdujący się po siąsiedzku niszczeje opuszczony.

[becik]

Czudec

W Czudcu znajdują się ruiny odkrytego dopiero w 1954 roku zamku. Od kilku lat na ternie wzgórza zamkowego trwaja prace archeologiczne podczas których sukcesywnie odkopywane ruiny sa badane, a następnie zasypywane. Mi udało się na miejscu znależć tylko fundamenty wiezy zamkowej. Niew3aidomo dokładnie kiedy ten zamek powstał, zachowały się informacje, że już w 1346 roku nadano przez króla okoliczne ziemie Janowi Pekosławicowi sięgające aż do zamku czudeckiego. W VVI wieku, kolejni właściciele Strzyżowscy rozbudowali zamek w stylu renesansowym. W 1624 roku miasto oraz zamek zdobyli Tatarzy. W 1692 zamek został ponownie zdobyty przez tatarów i od tamtej pory pozostawał w ruinie.

[becik]

Rzeszów

Pierwsza wzmianka o Rzeszowie pochodzi z akt królewskich, dotyczących nadania osady przez Kazimierza Wielkiego Janowi Pakosławicowi. Od nazwy miasta jego potomkowie przyjęli nazwisko Rzeszowskich. Prawdopodobnie istniał w tamtych czasach w obrębie miejskich obwarowań zameczek, będący rodową siedzibą Rzeszowskich. W roku 1458 Rzeszów został spustoszony podczas najazdu Włochów, a niedługo potem Tatarów, którzy osadę spalili. Po wygaśnięciu rodu Rzeszowskich wdowa po ostatnim ich przedstawicielu wyszła za mąż za Mikołaja Spytka Lizęgę. To on w początku XVII wieku rozpoczął budowę zamku, który miał stać się silną warownią, mogącą stawić czoło najazdom, jakich Rzeszów już niejednokrotnie doświadczył. Budowa zamku trwała prawdopodobnie do około 1620 roku, a niedługo potem, w 1624 roku, dzięki fortyfikacjom Rzeszów odparł atak Tatarów.
Dokumenty wymieniają trzy bramy w obwarowaniach miasta - Wodną od strony wschodniej, Dębową przy samym zamku od południa i Murowaną od północy. Było też kilka baszt, z których można było umocnienia flankować ogniem. Mikołaj Lizęga także nie pozostawił męskiego potomka. Zamek i miasto drogą mariaży i dziedziczenia przeszły kolejno w ręce Ostrogskich, a następnie Lubomirskich. Przedstawiciel tego ostatniego rodu, Jerzy Sebastian, przebudował w II połowie XVII wieku zamek i otoczył go kamiennymi fortyfikacjami bastionowymi, które mogły oprzeć się nawet silnej armii. Zamek zgodnie z założeniami stał się jedną z potężniejszych polskich twierdz.
W czasie potopu szwedzkiego, po opuszczeniu kraju przez prawowitego króla Jana Kazimierza, wierne mu wojska miały w swych rękach cztery potężne twierdze: Jasną Górę, Lwów, Łańcut oraz Rzeszów. Właśnie twierdza rzeszowska była jednym z ośrodków kierowania mobilizacją narodu przeciwko szwedzkiemu najeźdźcy. Marszałek Wielki Koronny Hieronim Sebastian Lubomirski z zamku rzeszowskiego kierował powoływaniem i organizacją pospolitego ruszenia. Były to najważniejsze chwile w historii tej fortecy.
Po wojennej zawierusze, w końcu XVII wieku, Lubomirski polecił architektowi Tylmanowi von Gamaren wznieść poza fosą pałacyk, który zachował się do dziś. Twierdza straciła znaczenie militarne i stała się magnacką rezydencją, którą otoczono wspaniałymi ogrodami, a na wyspie założono zwierzyniec. W okresie zaborów zamek przejęły władze austriackie i urządziły w nim sąd, a część pomieszczeń przeznaczyły na więzienie. Zamek zaczął niszczeć i w ciągu XIX wieku z powodu znacznych zniszczeń część budynków zamkowych rozebrano. W latach 1903-1906 wzniesiono czworobok budynków administracyjnych z dziedzińcem pośrodku. Kamienne bastiony oparły się zniszczeniom i rozbiórce. Do dziś zachował się tylko jeden rysunek na mapie topograficznej z 1762 roku, przedstawiający ówczesną siedzibę Lubomirskich. Rzeszowski zamek nie został dotychczas dokładnie przebadany przez naukowców i nie posiada dokumentacji swego rozwoju.

Obecnie mieści się w nim Sąd Wojewódzki i prokuratora więc zwiedzenia obiektu a tym bardziej fotografowanie nie jest mozliwe.

[becik]

Rzeszów

widok na dziedziniec zamkowy

[becik]

Sierakośce

Dwór obronny w Sierakoścach wystawił Marcin Krasicki, pan na pobliskim Krasiczynie, przed 1632 rokiem. Po przebudowach dwór stał się bezstylową, piętrową kamienicą. Prostokątny budynek posiada od południa lekko wysunięty wykusz, wzmocniony dwoma solidnymi przyporami.
Obecnie dwór znajduje się w rękach prywatnych.

[becik]

Baranów Sandomierski

Prawdopodobnie w miejscu, gdzie stoi dzisiejsza rezydencja, wcześniej istniał murowany zamek, którego pozostałości zachowane są w piwnicach budowli. Rafał i Andrzej Leszczyńscy zbudowali tu w latach 1579-1606 budowlę o charakterze wyłącznie pałacowym. Dopiero po 1620 roku otoczono istniejące zabudowania fortyfikacjami bastionowymi, prawdopodobnie w przewidywaniu nadchodzącej zawieruchy wojennej. W 1677 roku zamek został zakupiony przez Lubomirskich, którzy dobudowali trakt zachodni według projektu Tylmana Gamerskiego. Uszkodzony przez pożar w 1848 i 1898 roku został częściowo odrestaurowany przez architekta Tadeusza Stryjeńskiego. Ponownie dotknięty podczas działań drugiej wojny światowej. Podczas tych wydarzeń nie naruszona jednak została architektura; uszkodzenia dotyczyły głównie sprzętów i wyposażenia. Podjęte w 1956 roku z inicjatywy Ministerstwa Kultury i Sztuki prace konserwatorskie doprowadziły do odzyskania dawnej świetności zespołu zamkowego. W 1958 roku zaadaptowano zamek na ośrodek kulturalny. Rezydencja zachowała się w całości i dotąd jest użytkowana, z umocnień natomiast zachowały się dwa bastiony na zachód od zamku. Posiada trzy skrzydła mieszkalne i ścianę parawanową od południa zwieńczone attyką, arkadowy dziedziniec z dwiema kondygnacjami krużganków, portale i wczesnobarokową sztukaterię. Obecnie muzeum przemysłu siarkowego.

[becik]

Baranów Sandomierski

widok na dziedziniec zamkowy

[becik]

Baranów Sandomierski

Piękne herby namalowane na suficie nad krużgankami